مکانیسم ماشه / تحریم های سازمان ملل / مایک پمپئو عصر پنج‌شنبه به مقر نیویورک سازمان ملل متحد آمد تا در دیدار با دیان دیجانی سفیر و نماینده دائم اندونزی در سازمان ملل متحد که ریاست دوره‌ای این شورا را هم برعهده دارد، درخواست دولت ترامپ را برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران ارائه دهد.

توییت پمپئو پس از فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران

وزیر امور خارجه آمریکا پس از فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران، در پیام توییتری مدعی شد که شورای امنیت را از عمل نکردن تهران به تعهدات برجامی خود آگاه کرده است.

«مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا پنجشنبه شب در پیامی توییتری نوشت: فرایند بازگرداندن تحریم‌های علیه ایران آغاز می‌شود. امروز من یک نامه به دیان تریانسیا دیجانی رییس شورای امنیت سازمان ملل دادم تا شورا را به صورت رسمی از آنچه همه ما به خوبی می‌دانیم، آگاه کنم - [یعنی] ناکامی ایران در عمل به تعهداتش ذیل توافق وحشتناک هسته‌ای (برجام).

پمپئو عصر پنج‌شنبه (به وقت محلی) به مقر نیویورک سازمان ملل متحد رفت تا در دیدار با دیجانی سفیر و نماینده دائم اندونزی در سازمان ملل متحد که ریاست دوره‌ای این شورا را هم برعهده دارد، درخواست دولت ترامپ را برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران ارائه دهد.

در این دیدار که برایان هوک نماینده مستعفی آمریکا در امور ایران وزیر خارجه ترامپ را همراهی کردند، پمپئو نامه‌ای را با امضای کلی کرافت نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد ارائه داد که طی آن اعلام شده است ایران به تعهدات برجامی خود عمل نکرده و همچنین ممنوعیت تسلیحاتی را نقض کرده است!

در نامه آمریکا به شورای امنیت سازمان ملل متحد آمده است:

مطابق بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱، به نیابت از دولتم می‌نویسم که ایران بخش قابل توجهی از تعهدات خود تحت برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را اجرا نکرده است.

به دنبال این اعلام که ایالات متحده به عنوان یکی از شرکت کنندگان برجام که در بند ۱۰ قطعنامه ۲۲۳۱ مشخص شده است، انجام می دهد، فرایند بازگرداندن اقداماتی که مطابق با بندهای ۱۱ و ۱۲ آن قطعنامه تعلیق شده است، آغاز می‌شود.

آمریکا این اقدام را پس از تلاش‌های کشورهایی همچون انگلیس، فرانسه و آلمان برای آوردن ایران به اجرای کامل تعهدات برجامی انجام شده است.

مخالفت روسیه با اقدام آمریکا

این در حالی است که ساعتی قبل، واسیلی نبنزیا نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد در جمع خبرنگاران گفت: کدام اسنپ بک؟

وی تصریح کرد: او در حال فعال کردن اسنپ بک نیست، اسنپ بک می تواند توسط کشورهایی که عضو برجام هستند فعال شود که آمریکا عضو آن نیست.

نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد تاکید کرد: ما این اعتقاد را نداریم که ایالات متحده آمریکا حق قانونی یا دلیلی برای آغاز این کار دارد. البته ما آن را به چالش خواهیم کشید.

یادداشت نماینده دائم ایران در سازمان ملل

مجید تخت روانچی نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد هم صبح پنج‌شنبه در یک یادداشت توئیتری نوشت: روز گذشته مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا خواستار اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد شد.

وی ادامه داد: قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، برجام را تایید کرد و آمریکا مشارکت خود را در آن متوقف کرد. این اقدام نقض هر دو (برجام و قطعنامه) است.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد تاکید کرد: جامعه بین‌المللی هفته گذشته حق آمریکا در استفاده از مکانیسم ماشه را مردود دانستند. آمریکا نباید برای امتحان بخت خود تلاش کند چرا که تنها به تحقیر دوباره منجر می‌شود.

بازگشت تحریم های شورای امنیت

دونالد ترامپ عصر چهارشنبه در نشست خبری روزانه خود درباره شیوع کرونا در آمریکا که رتبه نخست ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا را دارد، در قالب یک خبر ویژه و فوری اظهار کرد به وزیر خارجه‌اش دستور داده تحریم‌های شورای امنیت که به واسطه توافق هسته‌ای دولت اوباما لغو شده بوده است را باز گردانند.

ترامپ در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ به طور رسمی از مشارکت در برجام خارج شد و تحریم‌های یکجانبه را در قالب تروریسم اقتصادی علیه مردم ایران اعمال کرد.

وی که احتمال می‌دهد در انتخابات ۱۳ آبان که در ایران روز ملی مبارزه با استکبار هم نام دارد، مغلوب حریف شود، می‌کوشد برجام نیمه جان را از بین ببرد تا شرایط را برای دولت بعدی آمریکا سخت‌تر کند.

در همین راستا، جمعه گذشته قطعنامه‌ای را برای تمدید محدودیت تسلیحاتی ایران به شورای امنیت ارائه داد که با مخالفت اکثریت قریب به اتفاق شورای امنیت مواجه شد.

حال قرار است مایک پمپئو امروز و جمعه به سازمان ملل بیاید تا با اقدامی یکجانبه فرایند چندجانبه را به زعم خود فعال سازد که پیش از این از مخالفت سایرین اطلاع دارد.

واکنش تخت روانچی به اقدامات ضد ایرانی آمریکا

پس از شکست قطعنامه ضد ایرانی آمریکا هم مجید تخت روانچی اظهار کرد: تلاش آمریکایی‌ها، یک سیاست شکست خورده است که باید از این کار درس بگیرند، سیاستی که در دنیا نشان داد که در انزوا هستند و حتی شرکای نزدیکشان هم با آنها همراهی نکردند.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد اضافه کرد: در واقع باید گفت دولت آمریکا هیچ سیاستی ندارد، یعنی نمی‌شود نام آن را دیپلماسی گذاشت، یعنی ماه‌ها تلاش کردند اما نتیجه آن چنین رایی شد.

تخت‌روانچی درباره گام بعدی آمریکایی هم گفت: آنها مدعی شدند اگر این قطعنامه رای نیاورد، به سمت استفاده از مکانیسم ماشه بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ می‌روند، رای امروز نشان داد که سیاست آمریکا یا برداشت آنها یا بازی با کلماتی که می خواهند یک برداشت ناصواب حقوقی از ۲۲۳۱ ارائه دهند، تا چه حد در سطح بین المللی مقبولیت دارد.

وی تصریح کرد: رای امروز نه تنها پروژه آمریکا را در تمدید تحریم تسلیحاتی ایران با شکست مواجه کرد بلکه نشان داد که همراهی جامعه بین‌الملل با سوء استفاده از قطعنامه ۲۲۳۱ که می‌خواهد در چارچوب آن از مکانیسم ماشه استفاده کند، چقدر مقبولیت دارد. این رای خود نشان‌دهنده انزوای آمریکا در استفاده از این مکانیسم بود.

مکانیسم ماشه به چه معناست؟

مکانیسم ماشه (Snapback) در راستای حل‌اختلاف پیش بینی شده در برجام، فرآیندی است که اگر یکی از طرف‌های برجام به این جمع‌بندی برسد که طرف دیگر به تعهدات ذکر شده در این توافق پایبند نیست، می‌تواند به کمیسیون مشترک شکایت کند.

این کمیسیون، در چارچوب برجام و با هدف نظارت بر اجرای آن تاسیس شده است. اگر در بازه زمانی ۳۵ روزه، موضوع شکایت آنگونه که شاکی می‌خواهد حل و بررسی نشود، شاکی می‌تواند موضوع حل نشده را به عنوان دلیلی برای توقف اجرای تعهدات برجام در نظر بگیرد. همچنین شاکی می تواند با آگاه‌سازی شورای امنیت سازمان ملل درباره حل نشدن موضوع شکایت، عدم اجرای چشمگیر آن را متضمن شود. پس از آن، شورای امنیت نیز ۳۰ روز فرصت دارد تا درباره استمرار تعلیق تحریم‌ها یا بازگرداندن آن‌ها قطعنامه صادر کند.

اگر در این مدت، شورای امنیت نتواند در این خصوص قطعنامه صادر کند، تمام تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل که قبل از برجام برقرار شده بودند، به طور اتوماتیک بازمی‌گردند. به این ساز و کار، مکانیسم ماشه (Snapback) یا بازگشت سریع تحریم‌ها هم می‌گویند. نکته مهم این ساز و کار، این است که بازگشت تحریم‌ها، قابل وتو نیست بلکه «عدم بازگشت تحریم ها» قابلیت وتو دارد.

یعنی رای گیری برای «بازگشت تحریم ها» انجام نمی شود بلکه برای «ادامه تعلیق تحریم ها» انجام می شود که حتی اگر شورا به آن رای ندهد، یک عضو دارای حق وتو می تواند رای را وتو کرده و عملا تحریم ها بازگردند.

منبع:رکنا