در چند سال اخیر شاهد انواع التهابات و نابسامانی‌ها در بازار فولاد و محصولات فولادی بوده‌ایم. در این میان، همواره از نبودشفافیت به‌عنوان یکی از دلایل اصلی این بی‌ثباتی نام برده می‌شود. بر همین اساس نیز انتظار می‌رود با اجرای شدن راهکارهای یادشده شاهد رفع بخشی از چالش‌های حاکم بر این زنجیره باشیم.

در حال‌حاضر علاوه بر فعالان بازار فولاد، فعالان صنعت پتروشیمی و سیمانی‌ها نیز موظف شده‌اند اطلاعات خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند. این مصوبه به‌منزله روشی برای رصد کالا به‌شمار می‌رود و در مجموع مثبت است، چراکه در ادامه آمار جامعی از روند خریدوفروش فولاد یا سایر محصولاتی که به اجرای این مصوبه موظف شده‌اند، حاصل می‌شود.

ثبت اطلاعات و کسب آمار جامع نخستین گام در مسیر شفافیت و سیاست‌گذاری درست است.

در همین حال این مسیر در نهایت به تنظیم بازار نیز کمک خواهد کرد. هرقدر اطلاعات بیشتری از میزان تولید، رقم فروش و... در دسترس سیاست‌گذاران باشد، امکان تحلیل شرایط تولید و کشف نقاط قوت و ضعف و درنهایت برنامه‌ریزی برای آینده صنعت، سهل‌تر خواهد شد.

داده‌هایی که از روند ثبت معاملات حاصل می‌شود، سیگنال‌های قوی را به روند تنظیم بازار منتقل می‌کنند. در همین حال، مشخص می‌کنند کدام گروه کالایی به دخالت بیشتر دولت نیاز دارد.

البته باید پذیرفت سیستم خریدوفروش سنتی فولاد در کشور تاکنون در مسیر شفافی نبوده و درنتیجه طبیعتا مخالفت‌هایی با آن وجود خواهد داشت.

به‌علاوه آنکه همیشه هستند افرادی که شفافیت منافع آنها را به خطر می‌اندازند و درنتیجه با چنین طرح‌هایی مخالفت خواهند کرد.

البته اجرای این‌گونه اصلاحات برای واحدهای سنتی و خرده‌فروشان دشوارتر و بدون تردید هر تغییری سخت و زمان‌بر است. با این وجود، چنانچه زمان کافی به فعالان این صنعت داده شود، می‌توان به بهبود شرایط عملکردی آن امید داشت.

نبود چنین سیستمی در طول سال‌های گذشته از ضعف بازار خریدوفروش فولاد و سایر محصولات فولادی نشأت می‌گیرد؛ بنابراین باید از جایی برای تغییر شرایط اقدام کرد.

از گذشته فعالان صنعت پتروشیمی موظف شده بودند اطلاعات تولید و خریدوفروش خود را در سامانه ثامن ثبت کنند. همین نظارت‌ها نیز تاثیر مثبتی بر عملکرد فعالان این صنعت به جای گذاشته است.

البته از آنجا که وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌دنبال یکپارچه کردن اطلاعات است، اکنون این فعالان صنعتی را هم موظف کرده اطلاعات خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند.

بدون تردید این روند یکدست و یکپارچه کردن اطلاعات در نهایت اقدام مثبتی است، هرچند در ابتدای مسیر مشکلاتی به همراه داشته باشد. در واقع بازگشت به فرهنگ شفافیت زمان‌بر است و با چالش‌هایی همراه خواهد بود اما در نهایت نقاط قوت آن به‌مراتب برای صنعت و اقتصاد کشور بیشتر هستند.

دستورالعمل موردبحث به‌منزله محدود کردن فعالیت آهن‌فروشان نیست. در حال‌حاضر همچنان امکان معامله در بورس و بازار آزاد وجود دارد؛ بنابراین نگرانی در این زمینه نداریم و تنها امکانی برای ضعف کنونی در مسیر تولید و فروش فولاد و محصولات فولادی فراهم شده است.