معدن، آغازگر کسب‌وکارهای تازه
اشتغالزایی یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های اقتصادی و حتی اجتماعی است که در حوزه‌های مختلف ازجمله در بخش معدن و صنایع وابسته به آن دنبال می‌شود و زمینه افزایش رفاه و بهبود وضعیت زندگی مردم را فراهم می‌کند، بهره‌گیری از ظرفیت‌های معدنی به‌منزله ایجاد کسب‌وکاری جدید است.
اشتغالزایی یکی از مهم ترین شاخصه های اقتصادی و حتی اجتماعی است که در حوزه های مختلف ازجمله در بخش معدن و صنایع وابسته به آن دنبال می شود و زمینه افزایش رفاه و بهبود وضعیت زندگی مردم را فراهم می کند، بهره گیری از ظرفیت های معدنی به منزله ایجاد کسب وکاری جدید است. بااین وجود سیاست گذاری های اشتباه دولتمردان در طول سال های گذشته مانع بهره مندی از این ظرفیت ها شده است. برای بهبود شرایط یادشده انتظار می رود راهکارهای متعددی برای حمایت از صنایع در حوزه معدن و صنایع وابسته به آن تصویب شود تا در آینده نزدیک شاهد درخشش این بخش باشیم. علاوه بر این سازوکارهای تعریف شده در جریان تصویب بودجه سالانه نیز حامی تداوم تولید در بخش های مختلف تولید و صنعت باشد تا چالش های این بخش مرتفع شود.
ظرفیت های معدنی فرصتی برای اشتغالزایی
محمد حیدرزاده فعال صنعت سرب و روی در گفت وگو با صمت و در پاسخ به سوالی مبنی بر نقش و جایگاه معدن و صنایع معدنی در ایجاد موقعیت های شغلی جدید گفت: معدن آغازگر بسیاری از فعالیت های صنعتی و اقتصادی است. بهره برداری از ظرفیت های معدنی امکان ایجاد حدود ۵۰ حیطه کسب وکار و جایگاه شغلی را فراهم می کند که ازجمله آنها می توان به حمل ونقل، خردایش، تغلیظ، تولید محصولات فلزی، تجارت، بیمه و ..... اشاره کرد. درواقع بهره برداری از این ذخایر زمینه ارزش آفرینی قابل توجهی را فراهم می کند. مواد معدنی سال ها در دل خاک جا گرفته اند، استخراج و فرآوری این ذخایر زمینه کارآفرینی گسترده، ایجاد موقعیت های شغلی متعدد و به دنبال آن ارزش آفرینی را فراهم می کند.
این فعال صنایع معدنی افزود: معدن نخستین حلقه در زنجیره تولید است بنابراین محصول تولیدشده در این حلقه در ادامه زنجیره مصرف می شود و باید اذعان کرد نتیجه مثبت و قابل قبولی بر روند تولید دارد، در همین حال تأثیر قابل توجهی بر اشتغالزایی و کارآفرینی دارد.
حیدرزاده در ادامه گفت: کشور ما از ذخایر قابل توجه معدنی برخوردار است، منابعی که تاکنون از بخش قابل توجه آن بهره برداری نشده است. در این میان گاها شاهد هستیم که فعالان معدن و صنایع معدنی درصدد بهره گیری از این ذخایر باهدف توسعه کسب وکار خود برمی آیند اما با چالش های جدی در مسیر اجرای آن روبرو می شوند. به عنوان مثال سازمان محیط زیست یا منابع طبیعی موانع جدی در مسیر کسب وکارهای معدنی ایجاد می کنند. این موانع همچون سدی در مقابل کارآفرینی، توسعه تولید و به دنبال آن اشتغالزایی واقع شده اند. در چنین شرایطی مدیران ارشد باید اولویت میان توسعه کسب وکارهای معدنی و صنایع وابسته به آن و محیط زیست را انتخاب کنند. این انتخاب و دیدگاه های متفاوتی که درباره آن وجود دارد در طول سال های گذشته شروع فعالیت های جدید معدنی را بسیار دشوار کرده است.
وی افزود: بررسی تجربه جهانی حکایت از آن دارد که کشورهای توسعه یافته، ابتدا رونق تولید، درآمدزایی و ایجاد کسب وکارهای تازه را هدف قرار داده اند؛ در ادامه نیز برای حفاظت از محیط زیست قدم های مثبتی برداشته اند. اما در کشور ما قبل از اینکه اثرات یک فعالیت معدنکاری بر محیط زیست بررسی شود، سازمان ها و نهادهای مربوطه از صدور هر نوع مجوزی برای آغاز به کار یک کسب وکار جدید خودداری می کنند. چراکه به صورت پیش فرض اعتقاددارند، هر نوع فعالیت معدنی یا فرآوری به منزله وارد آوردن خطرات جدی برای طبیعت است. این تفکرات در طول سال های گذشته زمینه معطل شدن سرمایه های قابل توجهی را فراهم کرده، تولید را به تعویق انداخته، نرخ بیکاری را از آیش داده و از سهم معدن و صنایع معدنی در تولید ناخالص داخلی کاسته است.
این فعال صنعت سرب و روی گفت: رفع موانع یادشده در مسیر کارآفرینان بخش معدن و صنایع وابسته به آنها ضروری به نظر می رسد. رفع این چالش ها قدم نخست برای شروع کسب وکاری تازه در حوزه معدن و صنایع معدنی است. به علاوه آنکه می توان با برآوردی میان هزینه و منفعت یک کار، راه حلی صحیح اتخاذ کرد. تجربه آغاز به کار فعالیت های معدنی و احداث واحدهای فرآوری حکایت از ایجاد تحول و بهبود در زندگی مردم محلی آن منطقه دارد. در سایه بهره گیری از این ظرفیت ها و شروع کسب وکارهای تازه، بسیاری از مردم منطقه مشغول به کار می شوند و رفاه عمومی بهبود می یابد.
حیدرزاده در پایان گفت: البته جدای از سیاست های دولتی که پیش تر از آنها به عنوان سدی در مسیر کارآفرینی در بخش معدن و صنایع معدنی نام برده شد، باید تاکید کرد که گاها وجود معارضین محلی نیز ادامه فعالیت را دشوار می کند. درواقع کشاورزان، مالکان و محلی هایی که اعتقاددارند فعالیت های معدنی و بهره گیری از این ذخایر زمینه وارد آمدن آسیب را به محل زندگی آنان وارد می کند و با این بهانه مانع اجرای توسعه این دست فعالیت ها می شوند. برخورد قانونی و اصولی با این معارضان ضروری و لازمه بهره مندی از ظرفیت های یادشده است.
فولاد و کارآفرینی
علی محمد زمانی فعال صنعت فولاد در گفت وگو با صمت گفت: فولاد در رده صنایع مادر قرار دارد. زنجیره فولاد از معدن آغاز می شود و تا تولید محصول نهایی ادامه پیدا می کند. محصولات فولادی در صنایع ساخت وساز، خودروسازی، لوازم خانگی و .... کاربرد گسترده ای دارند؛ بنابراین باید اقرار کرد که تداوم تولید در این زنجیره و توسعه آن به منزله کارآفرینی در سطح گسترده و ایجاد موقعیت های شغلی متعدد است. تکمیل زنجیره تولید فولاد به منزله افزایش توسعه اقتصادی و در همین حال اشتغالزایی هرچه بیشتر در این زنجیره است. وی افزود: علاوه بر سهمی که این زنجیره در کارآفرینی و به دنبال آن اشتغالزایی مستقیم ایفا می کند، نقشی اثرگذار در تداوم تولید در صنایع تکمیلی همچون خودروسازی، ساخت وساز و .... دارد و از این منظر نیز زمینه توسعه کسب وکارهای مختلف را فراهم می کند. زمانی خاطرنشان کرد: باوجود شعارهایی که در راستای حمایت از کارآفرینی، تولید و آغاز به کار کسب وکارهای جدید سر داده می شود اما در عمل شاهد هستیم که سیاست گذاری های دولتی ها زمینه اخلال درروند تولید و کارآفرینی را فراهم می کند. این اخلال تنها بر عملکرد این زنجیره اثرگذار نیست بلکه شاهد تداوم آثار آن تا حلقه های انتهایی و حتی در محصولات نهایی نیز خواهیم بود. زمانی گفت: چنانچه اصول اقتصادی بر سیاست های کشور حاکم شود، چالش های یادشده برطرف می شوند. بدین ترتیب از یک سو منافع زنجیره تولید و اقتصاد به هدر نمی رود؛ از سوی دیگر نیز شاهد کاهش رانت های کنونی حاکم بر روند تولید کشور خواهیم بود. وی راهکار صحیح برای بهبود تداوم تولید و رونق یافتن کارآفرینی در این زنجیره را اعتماد به مکانیسم های بازار دانست و گفت: از سیاست گذاران انتظار می رود که کشف قیمت را به عرضه و تقاضا بسپارند و قیمت گذاری دستوری را متوقف کنند تا بدین ترتیب شاهد رشد و توسعه صنایع باشیم. این دست اقدامات زمینه را برای شروع به کار صنعتگران جدید فراهم می کند و در همین حال امکان حمایت از مصرف کنندگان در حلقه های بعدی فراهم می شود.
سخن پایانی
کارآفرینی از موضوعات مهم و موردبحث در سال های اخیر است. رشد جمعیت جوان و جویای کار اهمیت این مفهوم را در سال های گذشته بیشتر کرده است. حال چنانچه این مفهوم در کنار ظرفیت های معدنی کشور قرار گیرد، امکانی برای توسعه صنعتی، ایجاد کسب وکارهای جدید، تولید و اشتغالزایی فراهم می شود. ازاین رو انتظار می رود توجه به این مفهوم در کنار صنایع معدنی زمینه توسعه اقتصادی را فراهم کند.
