خالص‌فروشی چقدر محقق می‌شود؟
افزایش شدید هزینه‌های زندگی و نرخ مواد غذایی موجب شد میوه و سبزیجات از سبد غذایی بسیاری از خانواده‌ها حذف شود و مصرف میوه و سبزیجات کاهش پیدا کند.
افزایش شدید هزینه های زندگی و نرخ مواد غذایی موجب شد میوه و سبزیجات از سبد غذایی بسیاری از خانواده ها حذف شود و مصرف میوه و سبزیجات کاهش پیدا کند. در پاسخ به این گرانی ها، مسئولان امر پیشنهاد دادند شهروندان مایحتاج روزانه خود را از میادین میوه و تره بار تهیه کنند، اما با گذشت زمان و افزایش تعداد میادین میوه و تره بار، عملکرد این بازارچه ها با نارضایتی شهروندان همراه شده، این در حالی است که بنا بر اعلام سازمان مدیریت میادین شهرداری تهران، نرخ انواع میوه در میادین میوه و تره بار، نسبت به میانگین قیمت های سطح شهر به طور متوسط ۴۱ درصد ارزان تر است و انواع سبزیجات برگی و غیربرگی نیز در میادین میوه و تره بار، نسبت به میانگین قیمت های سطح شهر، به طور متوسط ۳۳ درصد پایین تر عرضه می شود. همچنین انواع حبوبات به طور متوسط با نرخی ۲۴ درصد و قند و شکر بین ۱۰ تا ۱۷ درصد پایین تر از میانگین قیمت های سطح شهر در میادین میوه و تره بار در اختیار شهروندان قرار می گیرد. انواع محصولات پروتئینی اعم از گوشت گوسفند، گوشت گوساله، گوشت مرغ و تخم مرغ با قیمتی بین ۶ تا ۲۷ درصد ارزان تر از میانگین قیمت های سطح شهر در میادین میوه و تره بار به فروش می رسد، اما بسیاری از شهروندان قادر به تهیه این اقلام از میادین میوه و تره بار نیستند. صمت در این گزارش به چالش های پیش روی شهروندان در تامین میوه و سبزی سفره خانوار پرداخته است.
دست میوه فروش ها باز است
بیشتر مغازه دارها، میوه های خوش آب ورنگی نسبت به میدان های میوه و تره بار عرضه می کنند. مغازه دارها زمان خرید میوه از میدان اصلی قادر به دست چین کردن میوه هستند؛ در نتیجه میوه باکیفیت در سبد فروش آنها قرار می گیرد. با این حساب در تعیین نرخ فروش نیز دست بازتری دارند و این موضوع دلیل اصلی اختلاف نرخ میوه در مغازه و میادین تره بار است. در برخی از مغازه های میوه فروشی، تخلف آشکاری نیز رخ می دهد که شاید کمتر کسی، نسبت به آن توجه داشته باشد. شاید بسیار مشاهده کرده باشید در بیشتر میوه فروشی ها، خرید شهروندان به صورت جعبه ای انجام می شود. در چنین خریدهایی فروشنده جعبه را روی ترازو می گذارد و بدون آنکه وزن جعبه را از وزن میوه کم کند، نرخ نهایی را با مشتری حساب می کند. با اینکه اتاق اصناف ایران، بارها نسبت به رعایت خالص فروشی به مغازه دارهای سطح شهر هشدار داده، این روند همچنان ادامه دارد.
قانون گریزی در بسیاری از میوه فروشی ها
عضو هیات رئیسه اتاق اصناف ایران در گفت وگو با ایرنا گفت: اجرای «طرح خالص فروشی» یا حساب نشدن وزن بسته و جعبه در اقلامی مانند شیرینی و میوه که با بسته بندی عرضه می شوند، نیازمند تعریف استاندارد مشخصی است. در اصل نرخ میوه و شیرینی باید با کسر وزن بسته یا جعبه از اصل کالا محاسبه شود. محمود بنانژاد، افزود: حدود ۴ سال است طرح خالص فروشی مطرح شده، اما اجرای آن همچنان با موانعی روبه رو است. عضو هیات رئیسه اتاق اصناف ایران گفت: به دلیل افزایش نرخ محصولات پتروشیمی و کاغذی، هزینه بسته بندی کالا از خود کالا بیشتر می شود؛ بنابراین هنگام فروش چنین کالاهایی در حق مشتری اجحاف می شود و مشتری مکلف به خرید کالا با احتساب هزینه بسته بندی یا جعبه کالا است. این عضو هیات رئیسه اتاق اصناف ایران در ادامه افزود: اگر در همان بخش تولید، به عنوان مثال باغدار، نرخ سبد یا جعبه را از خالص وزن میوه کسر کند و هزینه سبد یا جعبه از همان حلقه نخست زنجیره تولید تا عرضه محاسبه نشود، فروشنده نهایی نیز می تواند کالا را براساس وزن خالص و نرخ اصلی آن به مشتری بفروشد. باتوجه به اظهارات محمود بنانژاد، همچنان در بسیاری از میوه فروشی ها، شاهد چنین تخلفاتی هستیم.
نظارت بر کیفیت میوه ها
باوجود نارضایتی های تعداد زیادی از شهروندان در زمان مراجعه به میادین میوه و تره بار، مدیرعامل سازمان میادین شهرداری تهران، کیفیت میوه های این مراکز را بالا دانسته است. ایوب فصاحت، مدیرعامل سازمان میادین شهرداری تهران با بیان اینکه میوه های عرضه شده در میادین میوه و تره بار از لحاظ کیفیت کنترل می شوند به صمت گفت: بازدیدهای منظمی از مجموعه های میوه و تره بار توسط ناظران کیفی انجام می شود و نمونه محصولات میادین در آزمایشگاه های معتبر بررسی می شوند و کیفیت آنها به طور دقیق، مورد ارزیابی و نظارت قرار می گیرد. وی درباره میزان رضایت شهروندان از کیفیت میوه های موجود در میادین تره بار اظهار کرد: اینکه گفته می شود گاهی شهروندان از کیفیت محصولات ارائه شده در این میادین رضایت ندارند، درست نیست. فصاحت درباره رعایت نشدن طرح خالص فروشی میوه گفت: گزارش های تخلفاتی از چنین مغازه هایی مشاهده و فرد خاطی جریمه شده است. طبق قانون جعبه نباید همراه با میوه وزن شود و میوه باید خالص وزن کشی و فروخته شود.
اجاره، دلیل گرانی است
مدیرعامل سازمان میادین شهرداری تهران در پاسخ به این سوال که چرا اختلاف نرخ در میادین میوه و تره بار با مغازه های شهری زیاد است، اظهار کرد: قیمتی که در میادین میوه و تره بار اصلی شهر به خریداران گفته می شود، یکسان است، اما مغازه دارها و میوه فروشی های سطح شهر به دلیل بالا بودن اجاره مغازه، مجبورند نرخ محصول را اندکی بالا ببرند. البته این صحبت من دلیلی بر درستی و منطقی بودن کار آنها است و باید اقدامی انجام داد تا تفاوت نرخ بین میادین و مغازه ها زیاد نباشد. فصاحت درباره نحوه خرید میوه از باغداران گفت: محصولی که از باغ خریداری می شود، نیاز به بسته بندی دارد؛ از این رو محصول با احتساب هزینه بسته بندی و حمل ونقل، نرخ گذاری می شود و در میادین اصلی به فروش می رسد.
فاصله با واقعیت زیاد است
شواهد بازار حاکی از آن است که صحبت های ایوب فصاحت، مدیرعامل سازمان میادین شهرداری با واقعیت فاصله زیادی دارد. براساس شواهد میدانی، اگر نظارتی بر فعالیت مغازه های میوه فروشی سطح شهر وجود داشت، همچنان شاهد افزودن وزن جعبه به وزن میوه نبودیم.
اهمیت کیفیت به اندازه قیمت!
مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران نیز بر ضرورت افزایش کیفیت محصولات تاکید دارد. وی ضمن بیان این مطلب در گفت وگو با صمت اظهار کرد: کیفیت میوه در فروشگاه های سطح شهر و همچنین میادین تره بار باید افزایش یابد. ما بارها شاهد اعتراض تعدادی از شهروندان درباره کیفیت محصول ارائه شده در میادین بوده ایم. این عضو شورای شهر درباره نبود نرخ گذاری مناسب در میوه فروشی ها و میادین افزود: ضرورت دارد محصولات با کیفیت و نرخ مناسب در بازار عرضه شود. اگر چنین روندی حاکم شود، قطعا شاهد استقبال بیشتر شهروندان از محصولات این میادین خواهیم بود. پیرهادی در ادامه صحبت هایش درباره تخلف بعضی از فروشندگان مبنی بر افزودن وزن جعبه های میوه در وزن کشی و محاسبه نرخ نهایی میوه، اظهار کرد: در این زمینه مطالبی را شنیده ام و خودم هم به طور اتفاقی با همین قضیه روبه رو شده ام. این موضوع در گام نخست به فروشنده تذکر داده می شود و در صورت تکرار، محل کسب پلمب خواهد شد.
ناچار به فروش کالا با نرخ بالاتر
این عضو شورای شهر تهران درباره روند قیمت گذاری محصولات و احتمال افزایش نرخ کالا تا رسیدن به دست مصرف کننده گفت: گاهی بخشی از محصولات کشاورزی، در فرآیند خرید از باغدار تا زمان عرضه در مغازه، دچار آسیب می شود و به اصطلاح هدر می رود. فروشنده بار در این شرایط برای جبران خسارت واردشده ناچار به فروش کالا با نرخ بالاتر است. پیرهادی افزود: فقط بحث ارزان بودن میوه ها مطرح نیست و سلامت محصول برای ما حرف اول را می زند. او گفت: تسهیل در رساندن میوه باکیفیت و نرخ مناسب، انتظاری است که شهروندان از شورای شهر و سیستم مدیریت شهری دارند. شهروندان انتظار دارند، محصولی که خریداری می کنند، کیفیت مطلوبی داشته باشد. وی با تاکید بر اینکه فرقی ندارد محصول از کجا تهیه می شود، اظهار کرد: شورای شهر تشویق شهروندان برای خرید از میادین را در اولویت اهداف خود قرار داده است. این مهم در صورتی که نرخ و کیفیت کالا رعایت شود، محقق خواهد شد.
آسایش و راحتی شهروندان
عضو شورای شهر تهران گفت: در آغاز به کار مدیریت شورای ششم، یکی از مهم ترین مباحثی که مدنظر اعضای شورا قرار گرفت، بحث آسایش و راحتی شهروندان بود. پیرهادی در پایان صحبت هایش درباره اجرای طرح خالص فروشی خاطرنشان کرد: برخی از فروشندگان با رعایت این طرح، اقدام به فروش کالا می کنند و برخی دیگر با رعایت نکردن آن، همچنان نرخ کالا را به اضافه وزن جعبه محاسبه می کنند و در نهایت این مصرف کننده است که در این خرید متضرر خواهد شد.
سخن پایانی
باغداران نیز از وضعیت موجود رضایت ندارند. یکی از باغدارانی که محصولات خود را به میوه فروشی ها و میادین می فروشد، می گوید باتوجه به هزینه بالای آبیاری درختان، دیگر برایمان صرف نمی کند محصولات خود را با نرخ پایین به فروش برسانیم. از سوی دیگر، حجم بار درختان و چیدن میوه نیاز به جذب نیروی کار دارد که در نهایت هزینه تمام شده محصول را برای باغدار بالا می برد. این کشاورزان با گلایه از نبود قدرت چانه زنی در قیمت گذاری محصول سر زمین می گویند گاهی مجبورند بار را به نرخ پیشنهادی ازسوی خریدار به فروش برسانند؛ در غیر این صورت، ممکن است کل بار به دلیل تاخیر در فروش آفت بزند و خراب شود و چندین برابر ضرر خواهند کرد.
