تقلب قلب بازار را هدف گرفته است
لوازم خانگی در کشور ما یکی از صنایع پیشران به شمار می‌رود که در سال‌های تشدید تحریم و خروج برندهای نام‌آشنای خارجی، بازار آن با مشکلات فراوان روبه‌رو بوده است. تولید لوازم خانگی در کشور به لطف حمایت‌های دولت در سال‌های اخیر و ممنوعیت‌های اعمال‌شده برای واردات کالاهای خارجی به شکوفایی مطلوبی رسیده است.
آمارها نیز در این زمینه نشان می‌دهد خطوط تولید لوازم خانگی با تمام ظرفیت به کار مشغول است. در همین بازه زمانی مسائل و مشکلاتی مثل حضور کالاهای قاچاق در بازارها این رونق را با تهدیدهایی مواجه کرد که البته با در نظر گرفتن کد شناسه کالا تا حد زیادی برطرف شد.
اما آنچه امروز بسیاری از فعالان حوزه لوازم خانگی و مصرف‌کنندگان از آن گلایه‌مند هستند، حضور لوازم خانگی تقلبی در بازار است. بازار خرید و فروش لوازم خانگی با نام برندهای معتبر در کشور حالی همچنان داغ است که شکایت‌هایی از سوی برخی خریداران درباره تقلبی بودن کالاهای خریداری شده مطرح می‌شود. اما این لوازم خانگی تقلبی شامل چه مواردی هستند؟ از کدام مسیر به بازارهای مصرف راه می‌یابند؟ و با وجود هشدارها و مشکلات موجود چگونه مصرف‌کنندگان همچنان به سمت این محصولات جذب می‌شوند؟ صمت در گفت‌وگو با کارشناسان و فعالان بازار لوازم خانگی به بررسی این مشکل پرداخته که در ادامه شرح آن را می‌خوانید:
کالای تقلبی در بازار کمتر شده است
اسماعیل بازارچی، کارشناس بازار لوازم خانگی و رئیس پیشین انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: وجود کالای تقلبی در کشور، قابل انکار نیست و در هر حال بخشی از بازار لوازم خانگی و فروش کالاهای بدون شناسه درگیر این موضوع است؛ البته این موضوع را نباید با بحث ورود کالاهای قاچاق به کشور اشتباه گرفت.
وی یادآور شد: اگرچه قاچاق لوازم خانگی برندهای معتبر نیز در حوزه کالاهای بدون شناسه می‌گنجد اما در هر حال این کالاها از نظر کیفیت با کالاهای تقلبی تفاوت دارند.
بازارچی در این زمینه خاطرنشان کرد: لوازم خانگی تقلبی در کشور به شکل‌های گوناگونی وارد بازار می‌شوند. به غیر از قاچاق کالاهای متفرقه و نصب لوگو، برخی از لوازم خانگی در کشور تولید می‌شوند و روی آنها نام کمپانی‌های برند می‌خورد. برخی از سودجویان نیز در برخی موارد اقدام به وارد کردن لوازم خانگی با نام‌های مشابه نام برندها از طریق قاچاق می‌کنند که این کالاها نیز به‌واسطه ناآگاهی مصرف‌کنندگان در بازارهای لوازم خانگی به فروش می‌رسند.
این کارشناس بازار لوازم خانگی کشور در ادامه گفت: البته تولید لوازم خانگی تقلبی در کشور معمولا درباره اقلام کوچک مثل جاروبرقی و خردکن رخ می‌دهد زیرا کالاهای بزرگ‌تر مانند ماشین لباسشویی و یخچال برای تولید نیازمند واردات قطعات و تجهیزاتی هستند که در کشور تولید نمی‌شود و فقط واحدهای دارای پروانه قادر به واردات آنها هستند.
رئیس پیشین انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی در ادامه تاکید کرد: درحال‌حاضر با توجه به راه‌اندازی سامانه شناسه کالا، مشکل مربوط به کالاهای قاچاق در بازارهای کشور بسیار کمتر از گذشته شده است زیرا مصرف‌کنندگان به‌راحتی می‌توانند با وارد کردن کد کالای مورد نظر در سامانه در نظر گرفته شده دریابند که آن کالا دارای چه وضعیتی است. اما در هر حال همچنان این کالاهای تقلبی در بازارها وجود دارند و باید برای جلوگیری از زیان مصرف‌کننده و رونق تولید، فکری اساسی به حال آن کرد.
مشکل اصلی فروش مجازی است
اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در گفت‌وگو با صمت درباره بازار لوازم خانگی کشور گفت: در بازار لوازم خانگی دو نوع لوازم خانگی ایرانی و خارجی وجود دارد که طبیعتا به دلیل اینکه در ۴ سال اخیر واردات لوازم خانگی ممنوع بوده، کالاهای خارجی موجود در بازار قاچاق هستند. این کالاهای قاچاق کارت گارانتی ندارند و در سامانه جامع تجارت نیز به ثبت نرسیده‌اند و در بیشتر موارد خریداران، تکلیف خود را با این کالاها می‌دانند. اما جدا از این موارد موضوع دیگر درباره لوازم خانگی اقسام تقلبی این اقلام هستند که معمولا مشکلات فراوانی را نیز برای خریداران ایجاد می‌کنند.
وی درباره بازار فروش لوازم خانگی در بازارهای داخلی کشور تاکید کرد: کالاهای تقلبی یال همان کالای فیک در حوزه لوازم خانگی کالایی است که برند ندارد یا نامی مشابه نام برندهای معتبر (نام‌های همگن) دارند و با عنوان کالای برند به خریداران عرضه می‌شود؛ حتی با مواردی از این کالاها روبه‌رو بوده‌ایم که محصول تولید داخل از تهران خریداری شده، به مناطق مرزی انتقال می‌یابد. در آنجا ظاهر آن را تبدیل به کالای لوکس و درجه یک اروپایی می‌کنند و پس از انتقال به تهران به‌عنوان برندهای معتبر خارجی به فروش می‌روند.
پازوکی درباره بازارهای متداول فروش کالاهای فیک در حوزه لوازم خانگی خاطرنشان کرد: متاسفانه ۹۹ درصد این کالاها در فضای مجازی خرید و فروش می‌شوند و به همین دلیل نه آمار مشخصی از بزرگی این بازار در دست است و نه می‌توان به‌راحتی آن را کنترل کرد.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی درباره دلایل عدم استقبال از کالاهای فیک در بازارهای رسمی و فیزیکی لوازم خانگی نیز تصریح کرد: فروشنده‌ای که سال‌ها در این حوزه کسب اعتبار کرده است هیچ‌گاه حاضر نمی‌شود با این کار اعتبار خود را زیر سوال ببرد، ضمن اینکه در این زمینه اگر در این زمینه از فروشنده دارای پروانه کسب شکایت شود، هم باید جریمه دولتی را پرداخت کند باید جوابگوی و هم باید هزینه خود کالا و هزینه‌های جانبی آن را به خریدار بازگرداند.
وی درباره متداول شدن فروش لوازم خانگی فیک در فضای مجازی نیز یادآور شد: امروز رواج فروش لوازم خانگی در فضای مجازی به حدی رسیده که هر روز تعداد زیادی پیام و پیامک برای تلفن‌های همراه درباره فروش مجازی برندهای خارجی و تحویل آن در منزل و حتی با خدماتی مانند گارانتی و بیمه ارسال می‌شود؛ این در حالی است که در بسیاری از این موارد فروشندگان این کالاها هیچ مکان ثبت‌شده‌ای را برای پیگیری احتمالی شکایات ندارند و تلفن‌ها نیز مربوط به شهرستان‌های مختلفی است که پیگیری موضوع را بسیار دشوار می‌کند.
پازوکی تاکید کرد: بازار فروش لوازم خانگی فیک در حالی بدون نظارت خاصی همچنان فعال است که در ۸ ماه گذشته حداقل ۸۰۰ بازرسی از واحدهای رسمی لوازم خانگی انجام شده و در این بازرسی‌ها غیر از مسائل مربوط به کالاهای فیک و قاچاق، مواردی مانند تداخلات صنفی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
وی درباره آسیب کالای تقلبی به بازارها گفت: در کل کالاهای قاچاق و تقلبی همواره به بازار لوازم خانگی آسیب وارد کرده‌اند و شبکه فروش مجازی و غیرقانونی این اقلام به دلیل اینکه هزینه‌های جاری و دولتی را نمی‌پردازند، می‌توانند خریداران را به سوی خود جذب کنند.
مشکل فقط فروش مجازی نیست
البته برخی از فعالان بازار لوازم خانگی در این زمینه نظر دیگری دارند. حسن حسنی رئیس، اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی آشپزخانه در گفت‌وگو با صمت در این باره گفت: فروش این اقلام تقلبی تنها محدود به فضای مجازی نمی‌شود و به‌راحتی می‌توان در فروشگاه‌های سطح شهر، محصولات تقلبی را که در معرض فروش گذاشته شده‌اند را دید.
حسنی تاکید کرد: اگرچه فروش کالای تقلبی نیز مانند کالای قاچاق نوعی تخلف است اما کالای تقلبی علاوه‌بر آسیب به نظام اقتصادی، مستقیم به خریدار و اعتماد او به بازار ضربه می‌‌زند.
وی افزود: مدارک و اسنادی در دست داریم که برخی فروشندگان جاروبرقی تولید داخل با قیمتی حدود ۲.۳ میلیون تومان را با تعویض لوگو و برچسب‌ها به‌عنوان کالای اروپایی با نرخ ۶.۸ میلیون تومان به خریداران عرضه می‌کند. این کار حتی در سطح بسیار محدود باعث خدشه‌دار شدن اعتماد مصرف‌کننده و دوری او از بازار لوازم خانگی می‌شود. اما متاسفانه با مراجعه به مراجع قانونی با وجود مدارک قطعی، تا امروز نتوانسته‌ایم برای برخورد با این مورد راه به جایی ببریم.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی آشپزخانه در این زمینه تصریح کرد: برخورد با عرضه‌کنندگان کالای تقلبی در حوزه لوازم خانگی باید به شدیدترین شکل ممکن باشد تا دست در جیب مصرف‌کننده کردن، تبدیل به روش مرسوم نشود.
لوازم خانگی خارجی تقلبی است
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی مشهد نیز در این باره گفت: برخی از سایت‌ها کالاهای تقلبی را به مصرف‌کنندگان عرضه می‌کنند، در صورتی که این سایت‌ها به هیچ عنوان مورد تایید نبوده و مجوز و نماد اعتماد الکترونیکی ندارند.
به گزارش ایسنا، غلامرضا رزقیان درباره وضعیت فعلی بازار لوازم خانگی اظهار کرد: با توجه به وجود سامانه جامع تجارت کالاهایی که مشکوک به قاچاق باشند، همه زیر نظر سازمان صنعت، معدن و تجارت و اتاق اصناف بازرسی می‌شوند؛ بنابراین درحال‌حاضر عرضه کالاهای قاچاق و تقلبی در بازار نسبت به گذشته خیلی کم شده است.
وی درباره افزایش نرخ لوازم خانگی افزود: بعضی از شرکت‌ها با توجه به گران شدن مواد اولیه، بین ۳ تا ۸ درصد نرخ لوازم تولیدی را افزایش داده‌اند که این افزایش نرخ نیز به تصویب سازمان صنعت، معدن و تجارت رسیده و مجوزهای لازم در این باره دریافت شده است.
وی ادامه داد: درخواست می‌شود واحدهای صنفی از خرید و فروش کالاهای فاقد اصالت و ضمانت خودداری کنند و کالاهای با کیفیت را به فروش برسانند.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی مشهد با بیان اینکه همه کالاهایی که به اسم کالای کره‌ای به فروش می‌رسد تقلبی هستند، تصریح کرد: برخی از سایت‌ها کالاهای تقلبی را به مصرف‌کنندگان عرضه می‌کنند، در صورتی که این سایت‌ها به هیچ عنوان مورد تایید ما نیستند و مجوز و نماد اعتماد الکترونیکی ندارند.
رزقیان گفت: با توجه به بازرسی‌ها و سختگیری‌هایی که صورت می‌گیرد عرضه کالاهای تقلبی در بازار نسبت به گذشته کاهش یافته و این میزان محدودی هم که موجود هست، مربوط به گذشته است.
سخن پایانی
بازار لوازم خانگی به دلیل محدودیت‌های اعمال‌شده در واردات امروز می‌‌تواند روزنه‌های امید فراوانی را برای تولیدکنندگان و فروشندگان این بازار باز کنند و می‌توان امید داشت در چند سال آینده و با استفاده از فناوری‌های جدید و کاهش هزینه‌های جاری این صنعت حتی بتواند در بازار کشورهای همسایه نیز جایگاهی برای خود داشته باشد. اما در این زمینه نباید از مسائل جانبی و حواشی این بازار نیز غافل باشیم. نهادهای نظارتی در بازارهای فیزیکی و فضای مجازی نباید اجازه جولان سودجویان را دهند و راه را برای متخلفان باز بگذارند.
در واقع انتظار فعالان این صنعت از نهادهای بالادست نظارتی این است که همان‌طور که برای جلوگیری از ورود کالاهای خارجی به بازار راهکارهایی را اندیشیده‌اند، برای تخلفاتی از نوع تقلب نیز راهی پیدا کنند تا رابطه متقابل بازار دچار خدشه نشود و مشتری با اطمینان از سلامت بازار قدم به آن بگذارد.
