امین افصحی، فعال معدنی در گفت‌وگو با صمت به تشریح اهمیت بهره‌گیری از عناصر نادر خاکی و ارزش آن در تعاملات اقتصادی پرداخت و گفت: ایران به‌دلیل دارا بودن ذخایر متعدد معدنی ارزشمند، همواره کشوری ثروتمند در این حوزه محسوب می‌شود، اما یکی از مشکلات مهم در عرصه فعالیت‌های معدنی، بحث اکتشافات و استخراج‌ و فرآوری عناصر نادر خاکی است. به‌دلیل استراتژیک بودن عناصر نادر خاکی همواره کشورهای ابرقدرت در زمینه تولید و اقتصاد از جمله امریکا و چین، برای دستیابی به این عناصر در تلاش هستند و به‌عبارتی یکی از دلایل مهم جنگ‌های تجاری میان این کشورها همین ذخایر است.

وی ادامه داد: داشتن ذخایر عناصر نادر خاکی یک مزیت و امتیاز مهم در معاملات سیاسی منطقه‌ای و حتی جغرافیای سیاسی فرامنطقه‌ای برای کشور ما محسوب می‌شود. متاسفانه در کشور ما اغلب اکتشافات به‌ویژه در حوزه عناصر نادر خاکی در مقیاس‌های کوچک و محدود انجام شده است. همچنین بیشتر گزارشات در زمینه اکتشافات انجام‌شده ناقص بوده و در حد تهیه یک گزارش سطحی به آن بسنده شده است. باتوجه به اهمیت و استراتژیک بودن عناصر نادر خاکی که پیش‌تر به آن اشاره شد، توسعه تخصصی اکتشافات و فرآوری در این عرصه نیازی است که فعالان معدنی باید بیشتر به آن توجه داشته باشند.

جایگاه عناصر نادر خاکی در آینده اقتصاد

سعید صادقی، معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر شرکت‌های «ومعادن» با تاکید بر جایگاه عناصر نادر خاکی در صنایع و فناوری‌های نوین بر ضرورت سرمایه‌گذاری و ایجاد فناوری در این حوزه تاکید کرد و از سرمایه‌گذاری کشورهای مختلف در حوزه عناصر نادر خاکی، برای سلطه بر بازار آینده محصولات پیشرفته خبر داد.

به گزارش معدن ۲۴ سعید صادقی با اشاره به نقش عناصر نادر خاکی در فناوری‌های نوین و آینده بازار این عناصر گفت: ایران از نظر عناصر نادر خاکی کشوری غنی است، به‌همین دلیل مواد معدنی و سنگ‌های کم‌عیار ایرانی نیز مورد توجه تاجران خارجی قرار دارد.

معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر شرکت‌های «ومعادن» با اظهار تاسف از نبود فناوری و صنایع پایین‌دست وابسته به عناصر نادر خاکی، بر نقش این عناصر در فناوری و صنایعی مانند کامپیوتر و شبکه‌، صنایع الکترونیک، ارتباطات، انرژی‌های پاک، حمل‌ونقل پیشرفته، مراقبت‌های بهداشتی و درمانی، انجام ملاحظات زیست‌محیطی (احیای مناطق آسیب‌دیده)، دفاعی و نظامی و بسیاری دیگر از حوزه‌ها تاکید کرد و افزود: این عناصر در بهره‌مندی صنایع از کاهش انتشار امواج و مصرف انرژی و همچنین افزایش بهره‌وری، بهبود عملکرد، کوچک‌سازی، افزایش سرعت و ماندگاری و حتی ثبات حرارتی تاثیرات مثبتی دارند و به‌واسطه گره خوردن صنایع وابسته به عناصر نادر خاکی با زندگی روزمره، آینده این عناصر بسیار درخشان است.

افزایش تقاضای مواد معدنی

براساس توضیحات صادقی، وابستگی محصولاتی مانند کارت‌های حافظه رایانه، لوح‌های فشرده، باتری‌های قابل‌شارژ، موبایل، مبدل‌های کاتالیزور، آهنرباها و چراغ‌های شب‌نما به عناصر نادر خاکی و در کنار آن افزایش تقاضای جهانی برای خودروها، دستگاه‌های الکترونیکی، لامپ‌های کم‌مصرف و دیگر کاتالیزورها تضمین‌کننده سرمایه‌گذاری در این حوزه است.

وی با اشاره به آینده صنعت خودروهای برقی در جهان، بیشترین تقاضا برای عناصر نادر خاکی را مربوط به تولید باتری‌های قابل‌شارژ دانست و از توسعه بازار عناصر نادر خاکی به‌عنوان یکی از سرمایه‌های ارزشمند در سال‌های آتی خبر داد و تصریح کرد: پیش‌بینی می‌شود تقاضا تنها برای لیتیوم تا سال ۲۰۲۳ به‌صورت سالانه حدود ۳۰ درصد رشد کند که رقم قابل‌توجهی است. درباره عناصر نادر خاکی دیگر نیز پیش‌بینی افزایش سرعت تقاضا تا حدی است که امروزه در بسیاری از کشورهای تولیدکننده این عناصر، یک مافیای قدرتمند شکل گرفته تا بتواند ضمن سلطه بر معادن تولیدکننده این عناصر، بازار آینده محصولات پیشرفته را هم در اختیار خود بگیرد و شرکت‌های متعددی از هم‌اکنون در تلاش برای بستن قراردادهای بلندمدت پیش‌خرید معادن و محصولات این معادن هستند.

بازار پررونق عناصر نادر خاکی

معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر شرکت‌های «ومعادن» درباره آینده بازار این عناصر گفت: در حال حاضر بیشترین تقاضا برای عناصر نادر خاکی مربوط به کشورهای ایالات متحده، آلمان و ژاپن است و باتوجه به استقبال و حمایت دولت‌ها از محصولات با فناوری بالا، تقاضا در بازار عناصر نادر خاکی به‌ویژه در کشورهای آسیایی و اقیانوسیه افزایش چشمگیری خواهد داشت و پیش‌بینی می‌شود چین هم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تولیدکنندگان و بزرگ‌ترین مصرف‌کننده این عناصر بیشترین سهم این بازار را در اختیار بگیرد.

صادقی در پایان با بیان اینکه در کشور ما نیز اقدامات خوبی در حوزه عناصر نادر خاکی انجام شده آنها را کافی ندانست و تاکید کرد: استحصال عناصر نادر خاکی و تبدیل آنها به محصول نهایی نیاز به بهره‌مندی از فناوری بالا در صنایع معدنی و فرآوری دارد که متاسفانه هنوز این بخش از فناوری در ایران بومی‌سازی نشده است. با این حال امید است با انتقال فناوری، سرمایه‌گذاری مناسبی در این حوزه صورت گیرد، چراکه سهم ایران در بازار جهانی این عناصر و صنایع وابسته به آنها به میزان دستیابی به فناوری بستگی خواهد داشت.

تکمیل برداشت نمونه‌های ژئوشیمیایی

مدیر بخش لایه ژئوشیمیایی پهنه اکتشافی استان خراسان جنوبی خبر از تکمیل برداشت نمونه‌های ژئوشیمیایی و کانی سنگین تا پایان دی ۱۴۰۰ داد.

به گزارش معدن‌نیوز سید محمدامین زواره طباطبایی، مدیر بخش لایه ژئوشیمیایی پروژه خراسان جنوبی با بیان اینکه در این پهنه ۲۰ برگه‌ یک‌پنجاه‌هزارم در مساحتی حدود ۱۵ هزار کیلومتر مربع تهیه خواهد شد، گفت: این پروژه از مهر امسال آغاز به کار کرد و خوشبختانه برداشت حدود ۱۰ هزار نمونه ژئوشیمی و کانی سنگین در این پهنه توسط کارشناسان بخش ژئوشیمیایی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی در تهران و مراکز استان به پایان رسیده است.

زواره طباطبایی با بیان اینکه این برگه‌ها در مقیاس یک‌پنجاه‌هزارم و در 3 لایه اطلاعاتی تولید می‌شوند که یکی از این لایه‌ها نقشه ژئوشیمیایی است، تصریح کرد: در حال حاضر (پایان دی) فعالیت‌های مربوط به طراحی، عملیات و برداشت صحرایی ۲۰ برگه انجام و نمونه‌های ژئوشیمیایی به آزمایشگاه منتقل و نمونه‌های کانی‌ سنگین نیز پس از آماده‌سازی (لاوکشویی و برموفرم‌گیری و مگنت‌گیری) به کارشناسان بخش مطالعات نمونه‌های کانی سنگین تحویل داده شده است.

وی خاطرنشان کرد: تمام تلاش کارشناسان در بخش ژئوشیمیایی بر این امر استوار بود که این مطالعات به بهترین شکل ممکن انجام شود تا بتوانیم به داده‌های مفید و سودمند برای بخش اکتشاف کشور دست یابیم. مدیر بخش لایه ژئوشیمیایی پروژه خراسان جنوبی همچنین از کلیه سرپرست‌های برگه‌های ژئوشیمیایی، ناظران، کارشناسان همراه در این پروژه، کارشناسان بخش مطالعات نمونه‌های کانی سنگین، همکاران بخش آماده‌سازی نمونه‌های کانی سنگین و کلیه تکنیسین‌ها تشکر و قدردانی کرد.

سخن پایانی

باتوجه به معدن‌خیز بودن ایران و گستردگی پهنه‌های متعدد مواد معدنی در سراسر کشور، تمرکز بر ذخایر معدنی استراتژیک و حرکت به‌سوی بهره‌گیری تخصصی و رشد صنایع و زنجیره ارزش افزوده وابسته به آنها، مهم‌ترین اقدامی است که انتظار می‌رود متولیان دولتی بخش معدن و صنایع معدنی به آن اهتمام ورزند. از سویی دیگر حرکت به سمت بهره‌گیری از این منابع ارزشمند طبیعی معدنی، نه‌تنها برای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی بلکه برای تمام حوزه‌های اقتصادی کشور راهگشا خواهد بود.