منابع محدود بانک‌ها برای تسهیلات مسکن
علیرضا سرحدی ـ بازرس انجمن صنفی مهندسان ساختمان
دولت از همان ابتدای فعالیت خود چالش‌های مختلفی را در بازار مسکن تجربه کرد و با انبوهی از طرح‌های نیمه‌کاره دولت‌های پیشین از قبیل تکمیل ساخت مسکن روستایی، مسکن مهر و اقدام ملی روبه‌رو شد، همچنین سنگ‌اندازی بانک‌ها در مسیر پرداخت تسهیلات بخش مسکن، نگرانی‌ها را برای ساماندهی این بازار حیاتی تشدید کرده است. تامین زمین و بودجه کافی برای ساخت‌وساز، چالش‌های بزرگی هستند که نیاز به یک چاره‌اندیشی دقیق از سوی مسئولان دارند، چراکه تامین منابع لازم برای تحقق این وعده‌ها نیاز به یک بستر اقتصادی مناسب و پویا دارد که باید موردتوجه قرار گیرد. تامین بخش عمده‌ای از منابع مالی برای ساخت‌وسازها و اعطای تسهیلات مرتبط بخش مسکن برعهده بانک‌ها است که در سال‌های اخیر شدت بیشتری گرفته است؛ باتوجه به منابع مالی محدود و تمایل بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف، بازار مسکن به کدام سو می‌رود؟
سیاست‌های بانکی دولت آن‌طور که باید و شاید، نتوانسته به ساماندهی بازار مسکن کمک چندانی کند. مداخله بانک‌ها به‌صورت وام، اعتبار، تسهیلات خرید، اجاره و... تا به امروز به‌علت مشکلات اقتصادی تاثیرگذار نبوده و کمک چندانی به بازار مسکن نکرده است. بالا بودن نرخ بهره بانکی باعث شده که این تسهیلات کمکی به خانه‌دار شدن افراد نمی‌کند و بیشتر متقاضیان برای پرداخت اقساط سنگین این وام‌ها با مشکل روبه‌رو هستند و ترجیح بانک‌ها در زمانی که منابع مالی کافی برای پرداخت تسهیلات بخش مسکن را در اختیار دارند، این است که این منابع را در راستای تحقق اهداف خود در بحث ساخت‌وساز سرمایه‌گذاری کنند.
یکی از مشکلات بخش مسکن در کشور ما این است که بانک‌ها، شهرداری‌ها و برخی نهادهای نظارتی در بحث ساخت‌وساز مداخله مستقیم دارند که با این اتفاق در کل یا بانک‌ها و سازمان‌ها منابع کافی برای پرداخت تسهیلات بخش مسکن را ندارند یا اگر این منابع را هم در دست داشته باشند، در پروژه‌های خود سرمایه‌گذاری کرده‌اند و مایل نیستند این تسهیلات را در اختیار مردم قرار دهند. باتوجه به نرخ بهره و شرایط سخت بازپرداخت تسهیلات بانکی، متقاضیان تمایل زیادی برای دریافت این وام‌ها ندارند و با عدم‌تناسب درآمد خانوارها با هزینه‌های زندگی، دریافت این تسهیلات تاحدودی ناممکن شده است. دولت وعده‌های مختلفی را برای بهبود شرایط بازار مسکن در کشور داده است که با نگاهی به آمارها مشاهده می‌کنیم که باتوجه به گذشت یک سال از عمر دولت سیزدهم، هنوز روند ساخت‌وسازها به حد مطلوب خود نرسیده و با چالش‌های مختلفی روبه‌رو است، همچنین با دقت در وضعیت نابسامان کشور در بحث اقتصادی مشخص است که منابع مالی مناسبی برای تحقق وعده‌های ساخت‌وساز در کشور وجود ندارد، ضمن آنکه در بحث مدیریت و برنامه‌ریزی دخالت دولت‌ها برای تصدی ساخت‌وساز در کشورها موفقیت‌آمیز نبوده است، به‌طبع در کشور ما هم دولت به‌جای ورود به یک‌سری از فعالیت‌های غیرمرتبط باید روی اهداف خود در زمینه‌های تخصصی تمرکز کند تا از مسیر اصلی خود دور نشود.
درحال‌حاضر بستر اقتصادی نامناسب بر بازار مسکن نیز تاثیر گذاشته است، همچنین دولت می‌تواند با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح در راستای بهبود وضعیت اقتصادی گام بردارد و مشکل مسکن در کشور را ساماندهی کند، چراکه ضرورت دارد هرچه سریع‌تر منابع مالی برای ساماندهی بازار مسکن فراهم شود تا مشکلات پیش‌آمده هم هرچه سریع‌تر از میان برداشته شود.
