قالیبافان چشم به راه بیمه و امنیت شغلی
بیش از ۳۵ درصد تولید و صادرات فرش دستباف ایرانی متعلق به طرح، رنگ و نقش فرش آذربایجان و تبریز است اما یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که همواره در این هنر زیبا پابرجا مانده است، بیمه قالیبافی است که متاسفانه نزدیک به ۴۰ هزار خانواده از حق بیمه قالیبافی برخوردار هستند.
فرش دستباف تبریز فراز و نشیب های بسیاری را بر جان خریده است و گذشته از موانع موجود بر سر راه صادرات فرش دستباف، نبود نمایشگاه های فرش دستباف یکی دیگر از دغدغه هایی است که همواره مطرح می شود. متاسفانه برگزاری نمایشگاه های غیر اصولی و غیرتخصصی باعث عدم رونق فروش فرش و نارضایتی مصرف کنندگان و خریداران فرش دستباف ایرانی می شود. در این میان، برگزاری سالانه نمایشگاه فرش دستباف باید با مجوز سازمان صمت و توسط تشکل ها و اتحادیه های صنفی هر استان به صورت تخصصی برگزار شود.
دار و طرح و نقش در حجره های سرپوشیده
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز در گفت وگو با مهر گفت: بازار سرپوشیده تبریز، یکی از بزرگ ترین بازارهای دنیا است که با وجود بیش از هزار حجره و فرش فروشان نامدار، به عنوان نمایشگاه فرش دائمی دایر است.اسماعیل چمنی در ادامه افزود: یکی از عواملی که باعث عدم رونق فروش فرش و نارضایتی مصرف کنندگان و خریداران فرش دستباف ایرانی و تجار می شود وجود نمایشگاه های غیر اصولی، غیرحرفه ای و عدم قانون مداری است.
وی به ساماندهی نمایشگاه های فرش اشاره کرده و افزود: برگزاری نمایشگاه های فرش دستباف باید سالانه یک بار در محل نمایشگاه های دائمی مراکز استان، با مجوز سازمان صمت هر استان توسط تشکل ها و اتحادیه های صنفی هر استان به صورت تخصصی برگزار شود.
چمنی بیان کرد: داشتن نمایشگاه های فرش دلیل بر رونق این هنر نیست بلکه زمانی تاثیرگذار است که به صورت سالانه به مدت یک هفته با حضور تشکل های فرش برگزار شود.
برگزاری نمایشگاه های غیراصولی
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز توضیح داد: برگزاری نمایشگاه های غیراصولی فرش باعث شده است تا برخی از تجار و فرش فروشان، حجره های خود را تعطیل کنند.
وی بیان کرد: وجود نمایشگاه های غیرقانونی و غیرتخصصی، هزینه غرفه نمایشگاه ها، اسکان و ایاب و ذهاب، موجب افزایش نرخ فرش دستباف شده و از این رو خریدار، متضرر می شود. بیش از ۳۵ درصد تولید و صادرات فرش دستباف ایرانی متعلق به طرح، رنگ و نقش فرش آذربایجان و تبریز است که از گمرکات مختلف استان صادر می شود.
وی ادامه داد: در سطح استان آذربایجان شرقی، ظرفیت ۲۰۰ هزار نفری برای برخورداری از بیمه قالیبافی وجود دارد و بیش از ۵۰۰ هزار نفر در سطح استان از این راه ارتزاق می کنند.
داستان ادامه دار بیمه قالیبافی
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز افزود: تا سال ۹۲ با توجه به اینکه ۹۵ هزار خانواده از حق بیمه قالیبافی برخوردار بودند اما به مرور زمان به علت های غیر اصولی بیمه آنها قطع شده است و اکنون در استان آذربایجان شرقی، نزدیک به ۴۰ هزار خانواده از بیمه قالیبافی برخوردار هستند.
چمنی ادامه داد: با توجه به مصوبه مجلس شورای اسلامی تمام قالیبافان باید از بیمه قالیبافی برخوردار شوند. در این راستا متولیان امر باید اهتمام جدی برای استان آذربایجان شرقی و اقصی نقاط ایران، اقدامات لازم را برای بیمه شدن قالیبافان انجام دهند در غیر این صورت با چالش ها و مشکلات عدیده قالیبافان، تولیدکنندگان و مسئولان امر مواجه خواهیم شد. وی گفت: در سطح کشور، تا سال ۹۲ ، نزدیک به ۶۵۰ هزار خانواده بیمه شده داشتیم اما به جای ظرفیت ۲ میلیون نفری، سیر نزولی پیدا کرده و نزدیک به ۳۰۰ هزار خانواده از سهم بیمه برخوردار شده اند.
جای خالی نمایشگاه دائمی فرش دستباف
بازرس هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز در گفت وگو با مهر گفت: یکی از دغدغه های فعالان عرصه فرش دستباف، عدم برخورداری از نمایشگاه دائمی فرش دستباف است که می تواند سهم بسزایی در رفع دغدغه فروش تولیدات داشته باشد و مقوله از تولید به مصرف را عملی کند.
اعظم ستاری فرد ادامه داد: متاسفانه در کشور ما چندین سال است که تولید، فروش و صادرات فرش دستباف با مشکل اساسی مواجه شده است و برای رهایی از این معضل بایستی به فکر راه چاره گشت که یکی از این راه ها ایجاد نمایشگاه ها و فروشگاه های دائمی فرش دستباف است که با این کار رقابت بین فرش های تولیدی به حداکثر می رسد و کپی برداری از طرح ها و نقشه ها به حداقل. وی افزود: مصرف کنندگان به آسانی به تولیدات دسترسی پیدا می کنند و بین طرح ها و نقوش متفاوت می توانند کالاهای مد نظر خود را به راحتی انتخاب کنند و دلالان حذف می شوند و نرخ فرش ها هم قابل کنترل است. کارشناس ارشد تجارت الکترونیک بیان کرد: اما این کار منوط به آن است که غرفه ها در اختیار تولیدکنندگان مجرب قرار گرفته باشد تا با سلیقه متناسب داخلی و خارجی تولیدات خود را انجام دهند و همچنین کیفیت و نرخ فرش ها مورد بررسی کارشناسان خبره قرار گیرد و تولیدات جدید و متناسب با سلیقه بازار و دارای جذابیت و تنوع بیشتر و به روز رسانی شده در اختیار مصرف کنندگان قرار گیرد. ستاری فرد افزود: علاوه بر ایجاد نمایشگاه های دائمی فرش دستباف و ایجاد مرکز تهیه و توزیع مواد اولیه مرغوب هم از نیازهای اساسی و مشکلات عدیده فرش دستباف است که در اختیار تولیدکنندگان قرار گیرد تا فرش دستباف با کیفیت به بازار عرضه می گردد. وی ادامه داد: به طور مثال اگر یک خریدار به دنبال فرش طرح ترکمن، یا کردستان یا هریس باشد در شرایط کنونی بازار لزوماً باید به همان مناطق و بازار آنجا عزیمت ولی با وجود نمایشگاه دائمی و حضور تمام سلیقه ها و طرح ها در یک جای ثابت در تمام استان ها این امکان فراهم می شود که در کمترین زمان خریدار بهترین خرید را با مقایسه قیمت ها انجام دهند. این کارشناس ارشد تجارت الکترونیک گفت: البته لازم به ذکر است که ایجاد نمایشگاه دائمی باید همراه با زیرساخت ها و امکانات رفاهی برای بازدیدکنندگان هم باشد به طور مثال چندسالی از آغاز به کار نمایشگاه شهر آفتاب تهران می گذرد ولی کماکان شاهد بروز مشکلات برای خریداران و البته غرفه داران هستیم.
ستاری فرد افزود: در خصوص ایجاد نمایشگاه دائمی باید این نکته را هم متذکر شویم که این کار در کل به نفع بافنده، فروشنده و خریدار هست زیرا در بازار کنونی عمده سود حاصل از این تجارت را دلال ها کسب و کار می کنند که در عمل هیچ زحمتی برای تولید و عرضه محصول متحمل نشده اند.
بیمه و امنیت شغلی
وی ادامه داد: یکی از مهم ترین مشکلات قالیبافان، نبود بیمه سوبسیددار و امنیت شغلی است که چندین سال است از بیمه تامین اجتماعی بی نصیب شده اند و جای خود را به بیمه روستاییان و عشایر داده است. بیمه ای بدون دفترچه درمانی و درصد بیمه پایین و نیاز به سابقه بیشتر که منتج به رغبت کم در میان نسل جوان به شغل و هنر قالیبافی شده است.
بازرس هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز توضیح داد: لازم بود این شغل در لیست مشاغل سخت و زیان آور باشد چرا که در بلند مدت صدمات جسمانی زیادی را در پی دارد و متاسفانه به جای حمایت از این هنر صنعت روز به روز از مزایا و تسهیلات آن نیز کاسته می شود و تأمین اجتماعی هم به جای حل کردن مسائل و مشکلات قالیبافان فقط به فکر اخذ پول از آنها شده که برای بازنشسته شدن هم باید پول پرداخت کنند. ستاری فرد افزود: یکی دیگر از عمده مشکلات مسئله بیمه قالیبافان قطع بیمه آنها به دلیل عدم پرداخت حق بیمه است که در این صورت دیگر امکان وصل مجدد آن مقدور نیست یا به ندرت و در شرایط سخت ممکن می شود. وی ادامه داد؛ چون درآمد قالیبافان به صورت ماهانه نیست و ممکن است برای رسیدن به درآمد حاصل از فرش مثلا ۶ ماه زمان لازم باشد که در طی این مدت پرداخت فیش بیمه خیلی سخت و عملا خارج از توان قالیبافان است که ضروری است در این مورد نیز تمهیدات و مصوبات لازم در نظر گرفته شود. در کل، قشر قالیباف جزو اقشار آسیب پذیر و کم درآمد جامعه است ولی عملا هیچ گونه حمایت خاصی از سوی دولت برای این جمعیت که خودشان شناسنامه فرش کشور می باشند وجود ندارد و هیچ نهاد دولتی مستقیما متولی مشکلات و دردهای جامعه قالیبافان نیست.
افزایش نرخ مواد اولیه
بازرس هیات مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و بافندگان فرش دستباف تبریز گفت: در این خصوص نیز باید گفت که تمام صنوف و بازار تجاری در کشور تحت تاثیر اقتصاد کل کشور است. در وضعیت نابسامان کنونی نیز مقوله فرش از این قاعده مستثنا نیست. مثلا با مقایسه نرخ چند سال اخیر «روناس» و «نیل» در فرش های با رنگرزی گیاهی می توان متوجه شد که نسبت نرخ تمام شده فرش چندین برابر شده، یک مثال دیگر در مورد افزایش نرخ و نوسان آن می توان به افزایش نرخ مرینوس با توجه به افزایش نرخ ارز است.
وی افزود: هرچه نرخ مواد اولیه بالاتر می رود به ناچار نرخ دستمزد و تمام کننده فرش نیز بالا خواهد رفت، این مشکل با توجه به کمتر شدن قدرت خرید مشتریان باعث رکود در بازار خواهد شد. با توجه به آمارها افزایش نرخ مواد اولیه باعث کمتر شدن آمار اشتغال به کار فرش در سطح کشور شده است. این یک زنگ خطر برای متولیان این امر است.
آشنا نبودن با سلایق بازارهای جهانی
یک تولیدکننده و عرضه کننده تابلوفرش نیز در گفت وگو با مهر گفت: نمایشگاه دائمی در ایران و تبریز به نفع قالیبافان که جزو اقشار کم درآمد هستند، نیست.
احمد جعفریان ادامه داد: نمایشگاه دائمی دست افرادی است که فرش و تابلوفرش را با نرخ پایین تری از قالیباف خریداری می کنند اما به نرخ روز به فروش می رسانند. علاوه بر افزایش نرخ دلار، متاسفانه بیشتر مواد اولیه یا مصالح قالیبافی، کیفیت خود را از دست داده اند.
این تولیدکننده و عرضه کننده تابلوفرش در تبریز افزود: صادرات فرش، سختی هایی از جمله عدم آشنایی با سلایق بازارهای جهانی، عدم ارتباط با بانک های جهانی و برگزار نشدن نمایشگاه در خارج از کشور و تحریم های ظالمانه را به همراه دارد.
جعفریان گفت: متاسفانه تعدادی از قالیبافان از حق بیمه برخوردار هستند و در چنین وضعیت تورم، به سختی امرار معاش می کنند تا جایی که مجبور هستند به شغل های دیگر روی آورند. اتحادیه های فرش فروشان و صادرکنندگان فرش می توانند در برگزاری هر چه بهتر نمایشگاه های خارج از کشور و پیدا کردن بازار هدف به تجار کمک کنند تا از این طریق، فرش ایرانی جایگاه خود را در دنیا تقویت بخشد.
سخن پایانی
براساس آمار بیش از ۳۵ درصد تولید و صادرات فرش دستباف ایرانی متعلق به طرح، رنگ و نقش فرش آذربایجان و تبریز است که از گمرکات مختلف استان صادر می شود. در این میان، یکی از دغدغه های فعالان عرصه فرش دستباف، عدم برخورداری از نمایشگاه دائمی فرش است که می تواند سهم بسزایی در رفع دغدغه فروش تولیدات داشته باشد و مقوله از تولید به مصرف را عملی کند، اما یکی از عواملی که منجر به نارضایتی مصرف کنندگان، خریداران و عدم رونق فرش دستباف ایرانی می شود، وجود نمایشگاه های غیر اصولی و غیر حرفه ای است که در این میان باید برگزاری نمایشگاه های فرش دستباف توسط تشکل ها و اتحادیه های صنفی برگزار شود.
