هرمزگان با وجود ۱۴ جزیره راهبردی و اقتصادی، دسترسی به آب‌های آزاد، وجود مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، پالایشگاه‌ها و میعانات گازی و وجود بنادر حیاتی شهید رجایی و شهید باهنر، استانی غنی و زرخیز است که سهم قابل توجهی در رشد تولید و رونق اقتصادی کشور دارد. این استان به سبب تنوع زمین شناختی و داشتن معادن روباز و زیرزمینی، دنیایی از عجایب و تنوع کانی‌شناسی را در خود جای داده است که می‌توان با سرمایه‌گذاری و توسعه بهینه و پایدار از این ظرفیت گران‌بهای خدادادی برای «رشد تولید» ثروت افزایی و رشد اقتصادی کشور بدون اتکا به درآمدهای نفتی استفاده کرد و چرخ محرکه اقتصاد این مملکت را شتاب داد. فعالان این حوزه معتقدند سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی باید با توجه بیشتر پهنه‌بندی ظرفیت‌های معدنی در این استان را با جدیت دنبال کند.

احیای ۳۳ معدن غیرفعال

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان گفت: عملیات اکتشاف معدنی در پهنه بیش از ۳‌ هزار و ۳۸۰ کیلومتر مربع این استان برای معدن آهن در دست اجرا است.خلیل قاسمی در گفت‌وگو با ایرنا ضمن بیان این مطلب افزود: این پهنه اکتشافی امسال طبق تفاهمنامه امضا شده با سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، برای ظرفیت معدن آهن در منطقه فین غرب بندرعباس، کوشا احمدی حاجی‌آباد و منطقه بشاگرد به مساحت ۲ هزار و ۷۹۳ کیلومترمربع انجام می‌شود.

وی بیان کرد: امسال ۷۰ میلیون تن سنگ آهن مگنتیت در هرمزگان برای کشفیات آماده است که تاکنون برای ۱۰ میلیون تن آن پروانه بهره‌برداری صادر شده است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان اظهار کرد: سنگ آهن مگنتیت در تولید ورق و نوردهای فولادی کاربرد دارد که می‌توان با استفاده از این ظرفیت برای زنجیره آهن ۱۰ میلیون تنی که برای هرمزگان هدف‌گذاری شده است، کار را دنبال کنیم.

قاسمی با اشاره به اینکه پارسال چندین مزایده بزرگ محدوده‌ و پهنه‌های اکتشافی معادن هرمزگان انجام شد، بیان کرد: امسال نیز برای طرح‌های معدنی آهن، سیلیس، منگنز و کرومیت و تکمیل زنجیره معادن هرمزگان برنامه‌ریزی شده است که بتوانیم تامین مواداولیه را به موقع داشته باشیم.

وی یادآورشد: تامین ماشین‌آلات معدنی در هرمزگان نیز پس از ۵ سال، امسال اجرایی شده است که در این طرح سرمایه‌گذاران و معدنداران به راحتی می‌توانند ماشین‌آلات مورد نیاز خود را با تسهیلات تامین کنند. این مسئول به افزایش ۱۷ درصدی ظرفیت تولید کارخانه سیمان هرمزگان در سال گذشته اشاره کرد و گفت: در سه‌ماهه نخست امسال ظرفیت تولید سیمان هرمزگان از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن به ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن رسید که این نوید خوبی برای حوزه ساختمان استان دارد. رئیس سازمان صنعت، معدن وتجارت هرمزگان گفت: سال گذشته ۳۳ معدن غیرفعال و راکد این استان احیا و به چرخه فعالیت بازگشت که نسبت به سال ۱۴۰۰، از رشد ۴۸ درصدی برخوردار بوده است.

وی ابراز کرد: ۶۳۵ میلیارد ریال برای احیای معادن غیرفعال، سرمایه‌گذاری شد و با راه‌اندازی مجدد آن ۴۸۴ نفر در استان هرمزگان مشغول به کار شدند.

قاسمی، از فعالیت ۳۰۰ معدن در استان هرمزگان خبر داد و بیان کرد: سال گذشته ۱۹ میلیون تن موادمعدنی از این معادن استخراج شد که رشد پنج درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل آن داشته است.

این مسئول ادامه داد: سال گذشته اجرای طرح بهسازی چهار مسیر دسترسی به معادن سنگ گچ هرمزگان به طول مجموع حدود ۱۴ کیلومتر با پیشرفت فیزیکی ۸۵ درصد (با حدود ۳۰ معدن منتفع شونده) در شهرستان‌های بندرخمیر و بندرلنگه پیگیری شد.

خام‌فروشی موادمعدنی منفعتی ندارد

استان هرمزگان ظرفیت خوب و غنی در حوزه معدنی دارد که کار مطالعه، شناسایی و احصای ظرفیت‌ها و پهنه‌های معدنی استان به منظور شناسایی ذخایر معدنی در استان درحال انجام است.

استاندار هرمزگان معتقد است: این مسئله با هدف شناسایی ذخایر معدنی هرمزگان و برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی زنجیره ارزش افزوده است که باید تا حد امکان میزان خروج مواد معدنی به صورت خام از استان کاهش یابد تا با ایجاد زنجیره‌های ارزش افزوده علاوه بر شکوفایی اقتصادی در استان، زمینه اشتغال بیشتر نیز فراهم شود.

مهدی دوستی با تاکید بر اینکه معادن هرمزگان باید از حالت راکد خارج شده و فعال شوند، گفت: اگر ظرفیت‌های معدنی استان به صورت راکد بماند نسبت به سلب مجوز این معادن اقدام خواهد شد تا با برگزاری مزایده این معادن در اختیار افراد واجد شرایط قرار گیرد.

نماینده عالی دولت در استان هرمزگان اظهار کرد: این کار موجب ایجاد اشتغال در مناطق مختلف استان که از ظرفیت معدنی خوبی برخوردار هستند، می‌شود و اقتصاد محلی را نیز توسعه می‌دهد.

دوستی همچنین با اشاره به اینکه اجازه خروج موادمعدنی به صورت خام از استان را نخواهیم داد، اظهار کرد: به‌دنبال ایجاد کارخانه‌های تبدیلی و تکمیلی و فرآوری در استان برای جلوگیری از خام‌فروشی موادمعدنی هستیم و در همین راستا شهرهای مختلف تخصصی ایجاد می‌شود. به‌دنبال ایجاد کارخانه‌های تبدیلی و تکمیلی و فرآوری در استان برای جلوگیری از خام‌فروشی موادمعدنی هستیم و در همین راستا شهرهای مختلف تخصصی ایجاد می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مدل خام‌فروشی موادمعدنی از هرمزگان منطقی نبوده و هیچ منفعتی هم برای کشور ندارد، بیان کرد: به طور مثال می‌توان به خروج مواد سیلیس به صورت خام از استان اشاره کرد که براین اساس روی آن زنجیره مرتبط با سیلیس و شهر شیشه به مساحت ۸۳۰ هکتار در بندرعباس تعریف شده است.

استاندار هرمزگان یادآور شد: مواد معدنی شوینده مانند نمک و آهک نیز به صورت خام از استان خارج می‌شد که روی آن زنجیره معدنی شوینده‌ها و پارک کود و سم تعریف کردیم که با این حساب، در آینده‌ای نزدیک استان هرمزگان به قطب سم و کود کشور و زنجیره فسفات و پتاسیم تبدیل خواهد شد.دوستی ابراز کرد: ۳ بسته ویژه توسعه برای ۲ نوع ماده معدنی سیلیس و آهن در هرمزگان تهیه شده که در راستای جلوگیری از خام‌فروشی آهن و سیلیس، تمامی حلقه‌های زنجیره توسعه از معدن تا صنایع فرآوری در این بسته‌ها تعریف شده است. وی ادامه داد: یعنی از معدن آهن باید واحدهای صنعتی مختلف از جمله شمش، ورق یا لوله خارج شود و سیلیس هم روی شهر شیشه و صنایع تبدیلی و در واقع یک بسته کامل روی آن تعریف شده است.

استاندار هرمزگان اضافه کرد: با تلاش‌های انجام شده در مجموعه صنعت، معدن و تجارت استان ۲۱۳ فقره محدوده اکتشافی و معدنی از ۱۶ مهر پارسال به فراخوان گذاشته شد که افراد متقاضی و سرمایه‌گذار از این مزایده استقبال کردند. دوستی همچنین به معدن کرومیت در استان اشاره کرد و گفت: کرومیت جزو معادن خوبی است اما متاسفانه حجم قابل توجهی ندارد، اما برخی معادن استان‌های همجوار، حجیم و با میزان ذخایر بالا هستند؛ البته باید بگوییم کمبود اکتشافات در استان هرمزگان این موضوع را تشدید کرده است.

وی اضافه کرد: شاید اگر اکتشافات کامل و جامعی در استان هرمزگان انجام شود، میزان ذخایر استان بروز، واقعی و اقتصادی شود ضمن اینکه مهم‌ترین مشکل کلان معدن در کشور این است که ما به دلیل محدودیت تکنولوژی برداشت، بیشتر به‌دنبال معادن سطحی بوده و در عمق نمی‌رویم؛ در صورتی که بهره‌گیری از سیستم‌های تغلیظ می‌تواند حتی معادن کم‌عیار ما را به عیار مناسبی برساند و بتوانیم برداشت مطلوبی از معادن داشته باشیم.

سخن پایانی

به طور کلی تاکنون وجود ۲۱ نوع ماده معدنی در استان هرمزگان شناسایی شده است که شامل کانی‌های فلزی از جمله کرومیت، آهن و منگنز و کانی‌های غیرفلزی شامل سنگ گچ، سنگ آهک، سنگ نمک، سنگ‌های تزئینی و مصالح ساختمانی است.استان هرمزگان دارای ۲۰ نوع ماده معدنی و ۳۰۰ معدن فعال با احتساب معادن شن و ماسه رودخانه‌ای است که این منطقه مستعد معدنی در زمینه بهره‌برداری و فرآوری با هدف جلوگیری از خام‌فروشی و در نتیجه صادرات مواد معدنی فرآوری شده به خارج از کشور نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. سنگ‌آهن، سنگ گچ، سنگ نمک، دولومیت، کرومیت، منگنز، مارن، سنگ آهک، خاک صنعتی، سنگ لاشه، سنگ چینی، مرمریت، سنگ تزئینی و مخلوط کوهی از معدن‌های فعال و غنی این استان اقتصادی به شمار می‌روند.