نگاهی به میزان واردات و صادرات سنگ طبیعی چین نشان می‌دهد که این کشور همچنان خریدار اصلی این کالا در بازارهای جهانی است، اما اهمیت آن به‌عنوان تامین‌کننده برای کل جهان به مسیر نزولی خود ادامه می‌دهد.

براساس آمار انجمن سنگ چین، ارزش واردات بلوک‌های خام چین در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال قبل، ۲۵.۷ درصد افزایش داشته است و به عدد ۳ میلیارد دلار امریکا رسید.

فهرست تامین‌کنندگان بازار چین، تنوع فراوانی دارد و به‌ترتیب ترکیه، هند، ایتالیا، برزیل، ایران، پرتغال و یونان را در آن می‌توان یافت.

بر این اساس به‌درستی می‌توان ادعا کرد که چین پس از رکود ناشی از همه‌گیری کووید ۱۹ در سال ۲۰۲۰، کارخانجات فرآوری خود را به‌سرعت راه‌اندازی کرده و ظرفیت آن را به شرایط پیش از رکود بازگردانده است و در ظاهر دیگر هیچ نشانی از مشکلات پیشین در زنجیره تامین وجود ندارد.

آمار و ارقام منتشرشده از سوی دیگر کشورها نیز بر نقش بی‌رقیب چین به‌عنوان خریدار اصلی بازارهای جهانی صحه می‌گذارد.

هرچند به‌نظر می‌رسد شعار «ساخت چین» تنها در زمینه واردات بلوک‌های خام سرلوحه کار قرار گرفته است و در بخش فرآوری و تولید نهایی بازار سنگ هنوز نتوانسته است پا به پای رقبای خود در بخش سرامیک، سهم قابل‌توجهی از بازار غول‌پیکر این کشور ۱.۴ میلیارد نفری را به‌دست آورد.

اما در زمینه صادرات، شرایط به‌گونه دیگری رقم خورده است. آمار منتشرشده از سوی انجمن سنگ چین، افت ۳.۳ درصدی ارزش صادرات را نشان می‌دهد. این کاهش برای سفارشات اروپا به‌میزان ۱۰.۹ درصد، برای کشورهای آسه‌آن ۱۱.۸ و سایر کشورهای آسیایی ۶.۶ درصد بوده است.

در سال گذشته، برای منطقه اقتصادی آسیا پس از افزایش شدید و قبل از آن، دوباره منفی ۱۰ درصد ثبت شده بود.

البته نباید با این کاهش‌ها گمراه شد، زیرا به‌نظر می‌رسد کاهش صادرات چین برای تامین بازار داخلی و پاسخی است به نیاز رو به رشد طبقه متوسط این کشور.

از سوی دیگر به‌نظر می‌رسد باتوجه به ملاحظات زیست‌محیطی، محصولات ارزان‌نرخ چین بیش از پیش بازار صادراتی خود را از دست بدهد، زیرا مشتریان غربی تمایل چندانی به خرید کالاهایی که در فرآیند تولید و حمل آن کربن زیادی منتشر می‌شود، ندارند.

اما در میان این اعداد و ارقام، یکی اهمیت بیشتری دارد. ارزش کالای صادراتی چین به امریکا با افزایش ۲۹.۱ درصد به عدد ۱ میلیارد دلار امریکا رسیده است؛ یعنی رقمی بیش از آنچه بسیاری از کشورهای صادرکننده در ترازنامه کلی خود ثبت می‌کنند.

این افزایش به‌احتمال قوی پیامد همه‌گیری کووید ۱۹ است و به‌همان اندازه در آمار سال ۲۰۲۱ سایر کشورهای صادرکننده عمده مشهود است.

رشد روزافزون تقاضا در بازار سنگ طبیعی در ابتدا از محل ذخایر تامین می‌شد، اما کم‌کم مشخص شد تعداد زیادی از افراد گرفتار در شرایط قرنطینه ـ به‌جای سفر، دید و بازدید، خرید یا صرف پول در رستوران ـ به‌فکر بازسازی و نوسازی خانه‌های خود و استفاده بیشتر از سنگ‌های طبیعی افتاده‌اند.

تجربه نشان می‌دهد، چین به‌دلیل استحکام زیرساخت‌ها و رویکرد منطقی در مواجهه با بحران‌های اقتصادی و سیاسی، به‌راحتی می‌تواند امواج جدید پاندمی یا بحران‌های دیگری از این دست را مدیریت کند. به این ترتیب قرار نیست این کشور جایگاه خود را به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده سنگ‌خام و صادرکننده اصلی محصولات فرآوری‌شده این صنعت از دست بدهد و همچنان قطب تاثیرگذار در تجارت سنگ‌های طبیعی جهان باقی خواهد ماند.

کشور ما در تبیین سیاست‌های کلان در توسعه صادرات صنعت سنگ، نیازمند رصد دقیق رخدادهای بین‌المللی بازارهای سنگ جهان است تا بتواند در مقاطع مختلف، نقش خود را متناسب با شرایط ایفا کند. ایران ظرفیت‌های بزرگی برای ورود به بازارهای بین‌المللی دارد که تحقق آن، مستلزم تغییراتی عمیق و زیربنایی در تفکر صادراتی است.

تفکر صادراتی، ریسک‌پذیر و سرمایه‌گذاری و حضور در بازارهای هدف، ما را از وابستگی صرف به مشتریان سنگ‌خام رها می‌سازد. امیدواریم با رویکردهای منطقی و با شیب ملایم، شاهد رشد و توسعه صادرات محصولات فرآوری‌شده و پروژه‌محور باشیم.