در ادامه وضعیت‌های مختلف و قوانین مربوط به توقف و بازگشایی نمادهای بورسی و فرابورسی را بیشتر خواهیم شناخت.

وضعیت نمادها را بشناسیم

قبل از هرچیز ابتدا باید وضعیت‌های مختلف نمادها را بشناسیم. نمادهای معاملاتی در بازار سرمایه به طور کلی در یکی از حالت‌های زیر قرار خواهند گرفت:

وضعیت مجاز

نمادی که در شرایط کاملا عادی معامله می‌شود، در وضعیت مجاز قرار دارد. در حالت مجاز ارسال سفارش‌، تغییر یا حتی حذف سفارش‌هایی که انجام نشده‌اند، امکان‌پذیر است. بنابراین در وضعیت مجاز، معاملات به صورت معمول انجام می‌شود و نشان‌دهنده عادی بودن شرایط معاملات سهام شرکت است.

وضعیت ممنوع

در این وضعیت همان طور که از نام آن مشخص است، هیچ معامله‌ای در نماد انجام نمی‌شود. در حقیقت امکان هیچ نوع ثبت یا حذف سفارش‌ وجود ندارد و به تبع آن، معامله‌ای نیز در سهم انجام نمی‌شود. نمادی که در وضعیت ممنوع قرار دارد احتمالا به زودی و در جلسه معاملاتی حاضر بازگشایی می‌شود.

وضعیت ممنوع-متوقف

وضعیت ممنوع-متوقف مشابه با وضعیت ممنوع، هرگونه ثبت یا حذف سفارش‌ را رد می‌کند. پس معامله‌ای نیز در نماد صورت نمی‌گیرد. در این حالت، مدت‌زمانی که نماد برای بازگشایی منتظر می‌ماند، با حالت قبل متفاوت است. همان طور که عنوان شد، نماد حاضر در وضعیت ممنوع احتمالا در همان جلسه معاملاتی بازگشایی می‌شود. اما نماد حاضر در وضعیت ممنوع-متوقف، باید پس از طی زمان بیشتر و انجام یکسری از فرآیندها، بازگشایی شود.

وضعیت مجاز-محفوظ

وضعیتی که امکان ثبت سفارش خرید یا فروش را در اختیارتان می‌گذارد اما تنها ثبت سفارش بدون انجام معامله! شاید از خود بپرسید پس وضعیت مجاز-محفوظ چه هدفی دارد؟ هدف از ورود نماد به وضعیت مجاز-محفوظ، کشف قیمت نماد است. گذر نماد از وضعیت ممنوع یا ممنوع-متوقف به وضعیت عادی و مجاز نیاز به کشف قیمت در مرحله مجاز-محفوظ دارد.

وضعیت مجاز-متوقف

در وضعیت مجاز-متوقف امکان ثبت سفارش جدید در نماد وجود ندارد. در حقیقت معامله‌ای در نماد انجام نمی‌شود اما قابلیت حذف سفارش‌های انجام نشده وجود دارد.

دلایل توقف نماد

در معاملات بازار بورس و اوراق بهادار، معمولا توقف و بازگشایی نمادهای بورسی و فرابورسی بنا به چند دلیل صورت می‌گیرد. در ادامه این چند دلیل را بیشتر می‌شناسیم:

برگزاری مجمع عمومی عادی فوق‌العاده یا مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت

همان طور که می‌دانید شرکت‌ها برای اتخاذ تصمیمات مهم، تصویب صورت‌های مالی، تقسیم سود، انتخاب بازرس یا حسابرس و... اقدام به برگزاری مجمع می‌کنند.

اگر مجمع عمومی عادی سالیانه برای به تصویب رساندن صورت‌های مالی شرکت یا تقسیم سود نقدی به سهامداران باشد، ۱ الی ۲ روز قبل از تاریخ برگزاری آن، نماد متوقف می‌شود. فرآیند بازگشایی نماد معاملاتی با روش حراج ناپیوسته صورت می‌گیرد. در این شرایط دامنه نوسان محدود خواهد بود.

در شرایطی دیگر، چنان چه هدف از برگزاری مجمع عمومی عادی مواردی مثل تقسیم سود نقدی یا تصویب صورت‌های مالی شرکت نباشد، نماد معاملاتی سهم با حراج ناپیوسته انجام می‌شود اما این حراج با محدودیت در دامنه نوسان همراه خواهد بود.

البته برگزاری مجمع عمومی به طور فوق‌العاده نیز، برای بازگشایی سهم شرایطی خاص ایجاد می‌کند. به این ترتیب که اگر هدف از مجمع فوق‌العاده تغییر میزان سرمایه شرکت باشد، برای بازگشایی نماد از روش حراج ناپیوسته و بدون در نظر گرفتن محدودیت در دامنه نوسان، استفاده می‌شود. برای هر دلیل دیگری به غیر از تصمیم‌گیری در خصوص افزایش سرمایه، بازگشایی نماد با حراج ناپیوسته و محدودیت دامنه نوسان حداکثر تا ۲ روز پس از افشای تصمیمات مجمع، انجام می‌شود.

افشای اطلاعات با اهمیت

افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف نماد سهم را متوقف می‌کند. پس از آن بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان و در روز معاملاتی بعد انجام می‌شود.

افشای اطلاعات با اهمیت در گروه ب نیز موجب توقف معاملات در نماد می‌شود. بازگشایی نماد معاملاتی سهم با حراج ناپیوسته و محدودیت دامنه نوسان همراه خواهد بود. نماد معاملاتی در همان جلسه معاملاتی یا حداکثر روز بعد بازگشایی می‌شود.

نوسان ۵۰ درصدی سهم

گاهی خرید و فروش در نماد معاملاتی شرکتی به دلیل قانون نوسان ۵۰ درصدی متوقف می‌شود. در این شرایط حداکثر تا ۲ روز معاملاتی پس از توقف معاملات، نماد با حراج ناپیوسته و محدودیت در دامنه نوسان بازگشایی می‌شود.

نوسان بیش از ۲۰ درصد

اگر طی ۵ روز معاملاتی، قیمت پایانی نماد بیش از ۲۰ درصد نوسان داشته باشد، معاملات سهم متوقف می‌شود. در این قانون تفاوتی بین نوسان مثبت یا منفی وجود ندارد. در این حالت نماد برای ۶۰ دقیقه در وضعیت سفارش‌گیری قرار می‌گیرد.

عدم اطمینان به صحت معاملات و دستکاری بازار

اگر در روند معاملات نماد شرکت، نسبت به عدم استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت اطمینان وجود نداشته باشد، سازمان بورس می‌تواند برای توقف و بازگشایی نمادهای بورسی و فرابورسی اقدام کند. بازگشایی با حراج ناپیوسته و محدودیت دامنه نوسان انجام می‌شود.

چگونه دلیل متوقف شدن نماد را پیدا کنیم؟

دلایل مربوط به تغییر وضعیت نمادها، مدت زمان توقف و زمان بازگشایی آن‌ها، توسط ناظر بازار به اطلاع فعالان بازار می‌رسد. علاوه بر این، در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس اینترنتی tsetmc.com و در صفحه نماد، وضعیت فعلی آن نماد درج شده است.

در صفحه نماد، دلیل توقف یک نماد ذکر می‌شود. به این منظور باید پیام ناظر بازار را بررسی کنید. در صفحه نماد و در قسمت پیام ناظر بازار، پیام‌های سابق ناظر نیز موجود است که توسط آن می‌توانید دلایل تغییر وضعیت‌های گذشته نماد را بررسی کنید.

سخن آخر

گاهی در ساعت‌ معاملاتی بازار مشاهده می‌شود که نماد شرکتی متوقف است. یافتن دلایل توقف و زمان از سرگیری عادی معاملات، برای معامله‌گران بسیار مهم است. در این متن دلایل مهم و اساسی توقف و بازگشایی نمادهای بورسی و فرابورسی را به طور کلی عنوان کردیم. فراموش نکنید که تمام اطلاعیه‌های مربوط به هر نماد را می‌توانید از منبع عنوان‌شده بررسی کنید و برای خرید و فروش سهام مورد نظر بهتر تصمیم بگیرید.

منبع: فارس