تولید توان رقابت با قاچاق را ندارد
سعید جلالی‌قدیری -دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران
ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، متولی اصلی اعلام رقم قاچاق است، اما میان بخش خصوصی و این ستاد، شکاف بسیار زیادی در رقم اعلامی قاچاق وجود دارد. ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، حجم قاچاق پوشاک را حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار برآورد می کند، اما بخش خصوصی به هیچ عنوان این عدد را قبول ندارد. بسیاری از تولیدکنندگان بازار معتقدند کشور ما مانند بسیاری از کشورها، توان رقابت و حتی مقابله با کالای قاچاق را ندارد. به عنوان مثال، تیشرت یقه گرد در بازار ایران ۹۰ هزار تومان است که البته بستگی به کیفیت آن دارد و ما کف نرخ بازار را در نظر می گیریم. زمانی که وارد بازار قاچاق پوشاک می شوید، همان تیشرت را در بازار عمده می توان یک دلار خرید و فروش کرد؛ یعنی همین کالا حدود ۳۰ هزار تومان به فروش می رسد. با توجه به این اختلاف قیمت در تولید داخل و کالای وارداتی، چگونه می توان با بازار کالای قاچاق مقابله کرد؟ حتی بزرگ ترین تولیدکنندگان پوشاک مانند چین و بنگلادش هم توان مقابله با کالای قاچاق را ندارد.
در این بین، باید به زمان مصرف تولیدات پوشاک نیز توجه کرد. گاهی کسادی بازار پوشاک از کالای فاسد شدنی نیز بدتر است و آسیب بیشتری به تولیدکننده می زند، زیرا اگر فصل استفاده پوشاک تولیدی یک فصل تمام شود، دیگر محصول به کالای استوک تبدیل می شود و به اصطلاح عامیانه، از مد می افتد. در این شرایط، فروشنده مجبور می شود کالای تولیدی را سال بعد به عنوان استوک بفروشد. به طور مثال، تیشرتی که ۹۰ هزار تومان بود را نصف قیمت می فروشند و این موضوع برای اقتصاد ما بسیار خطرناک است. به این ترتیب می توان گفت ایران بارانداز کالاهای استوک در همه زمینه هاست. به دلیل وضعیت بد و نابسامان اقتصادی در کشور و نبود نظارت، همین قوانین دست وپا شکسته هم اجرایی نشده و در نهایت تاثیر قابل توجهی بر کنترل بازار پوشاک ندارد.
در آسیب شناسی مشکلات بازار پوشاک به چند عامل برمی خوریم؛ نخست آنکه کشور ما فرماندهی و سیاست گذاری واحد در حوزه تجارت بازرگانی و تولید پوشاک را ندارد. به عنوان مثال در موضوع قاچاق چند نهاد تصمیم گیری می کنند و در نهایت هیچ نهادی مسئولیت بروز قاچاق را نمی پذیرد. با وجود تمام مشکلات، کشور ما اکنون هم دارای تولید کنندگان پوشاک قوی است، اما چرا پوشاک به قیمت مناسب به دست مصرف کنندگان نمی رسد؟ به این علت که زنجیره تولید ما زنجیره ناکارآمد، طولانی و گران قیمتی است. به دلیل تورم داخلی بالا، هزینه های تولیدکنندگان ایرانی قیمت تمام شده کالا بالاتر از نرخ کالای خارجی است. از سوی دیگر، در بسیاری از موارد تولید کننده قادر به تامین نقدینگی موردنیاز برای تولید نیست. این عوامل باعث می شود تولیدکنندگان داخلی قادر به تولید کالای رقابت پذیر نباشند. این عوامل، دست به دست هم داده تا امروز آمار قاچاق پوشاک بالاتر از تولید باشد. چنانچه گفته می شود بیش از ۴۰ درصد کالاهای موجود در بازار، قاچاق است؛ در نتیجه حدود ۳ هزار میلیارد تومان قاچاق پوشاک داریم.
