نورد به دو شکل سرد و گرم برای انواع آلیاژ های آهن انجام می شود. آهن چندین و چند نوع آلیاژ گوناگون دارد اما در این مقاله به طور خاص به بررسی خواص دو آلیاژ پرکاربرد آن ، فولاد و فولاد ضد زنگ ، تحت نورد سرد و گرم خواهیم پرداخت.

نورد چیست و به چند صورت انجام می شود؟

برای کاهش ضخامت فولاد و ایجاد شکلی یکپارچه و ورق مانند، فولاد تحت نورد قرار می گیرد. نورد به دو صورت سرد و گرم انجام می شود که هر کدام اثری خاص بر خواص فلز می گذارند. نورد گرم میزان سختی و مقاومت فولاد را تعیین می کند که وابسته به ترکیب شیمیایی و سرعت خنک شدن است. نورد سرد خواصی در فلز ایجاد می کند که با نورد گرم به هیچ وجه دست یافتنی نیست.

فولاد ضد زنگ چیست و نورد چه اثری بر خواص آن می گذارد؟

فولاد ضد زنگ که در صنعت با نام استیل شناخته می شود هم مثل فولاد ترکیب آهن و کربن است اما عامل تمایز آن ها فلز کروم و نیکل موجود در این آلیاژ علاوه بر آهن و کربن است. کروم موجود در آلیاژ در معرض هوا تولید کروم اکسید کرده و مانند سپری محافظ بر سطح مانع از واکنش آهن با اکسیژن ، تولید زنگ آهن و خوردگی فولاد می شود. کروم به نسبت فلزی گران قیمت است. وجود حتی درصدی کمی از آن درون آلیاژ باعث افزایش قیمت تمام شده محصول می شود. این افزایش قیمت ورق استیل بر قیمت مقاطع تولیدی از آن هم اثر دارد و قیمت هرشاخه لوله و پروفیل استیل چیزی در حدود سه تا چهار برابر بیشتر از قیمت لوله و پروفیل فولادی است. استیل حتی پیش از نورد هم آلیاژی مقاوم، انعطاف پذیر و با کیفیت سطحی بالا است به همین دلیل نورد بیشتر به منظور کاهش ضخامت ورق آن استفاده می شود و تاثیر زیادی بر خواص ندارد.

فولاد چیست و نورد چه اثری بر خواص آن می گذارد؟

به آلیاژی که از ترکیب آهن و کربن تولید بشود در صنعت فولاد می گویند. به طور کلی فولاد آلیاژی مقاوم ، انعطاف پذیر و ارزان است که تحت نورد سرد و گرم با درصد های متفاوت از این خواص بهره مند می شود. با توجه به این که هدف اولیه از نورد ایجاد تغییر شکل در فولاد است و فولاد در دمای تبلور مجدد خود راحت تر شکل میپذیرد قدم اول در نورد گرم حرارت دادن به فولاد تا رسیدن به دمای تبلور مجدد است. در این دما شمش فولاد از میان دو ردیف غلتک که فاصله ای کمتر از ضخامت فولاد دارند، عبور میکند و کم کم ضخامت آن کاهش پیدا می کند. پس از رسیدن به ضخامت مورد نظر ورق رول شده و به تدریج خنک می شود. ورق فولادی تولید شده از نورد گرم را ورق سیاه می گویند. قیمت ورق سیاه به نسبت کم و مقاومت آن بالا است اما کیفیت سطح آن به دلیل سرد شدن بعد از رسیدن به دمای تبلور مجدد خیلی مطلوب نیست و دقت ابعادی خوبی هم ندارد. برای نورد سرد از ورق نورد گرم یا ورق سیاه استفاده می شود. تحت این فرآیند ورق سیاه اول اسید شویی شده تا آثار و زائده های باقی مانده از نورد گرم به طور کامل شسته شده و از بین برود. قدم بعدی برای نورد سرد آنیلینگ نام دارد. برای آنیلینگ به ورق اسید شوی آغشته به روغن تا پیش از رسیدن به دمای تبلور مجدد حرارت داده می شود و دوباره ورق از میان غلتک ها برای کمتر شدن ضخامت عبور می کند. این مرحله انعطاف پذیری و شکل پذیری فولاد را تا حد زیادی افزایش می دهد و ضخامت را می تواند تا 0.4 میلی متر کاهش بدهد. به همین دلیل ورق روغنی هم فرآیند پذیر است و هم از کیفیت سطحی و دقت ابعادی بالایی بهره مند است اما طی کردن این مراحل به علاوه ی ایجاد خواص بی نظیر باعث می شود قیمت ورق روغنی بیشتر از قیمت ورق سیاه باشد.