قد کشیدن کوه‌های زباله در گوشه و کنار مازندران، چهره‌ نازیبایی برای این استان زیبا و گردشگری ترسیم کرده و زنگ هشدار را به صدا درآورده است. زباله و پسماند چند دهه گریبانگیر مازندران شده و زنگ هشدار را در برخی نواحی نظیر آمل به صدا درآمده است.آمارهای غیررسمی حکایت از جمع‌آوری ۳ هزار تن زباله آن هم روزانه در مازندران دارد و این میزان در روزهای تعطیل و پایان هفته افزایش می‌یابد و درحال‌حاضر بسیاری از شهرداری‌ها مانند ساری ماهانه چند ۱۰ میلیارد تومان هزینه می‌کنند تا زباله را از شهرستان و استان خارج کنند. زباله پسماند در آمل و منطقه عمارت خود داستان مفصلی دارد و برای تعیین‌تکلیف آن فرصت ۱۵ روزه از سوی رئیس‌جمهوری صادرشده بود که دیگر به پایان رسیده است.چرخه ناقص تفکیک زباله، رشد قارچ‌گونه مراکز دفن و دفع، غفلت تاریخی از پردازش، نقش کمرنگ شرکت‌های دانش‌بنیان برای ورود به مسئله پسماند و معضل زباله‌های عفونی، پسماند را اولویت اول و آخر در مازندران قرار داده است.

تشکیل کمیته‌های تخصصی پسماند

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران با بیان اینکه تلاش ما و همکاران‌مان این است که با تعامل سازنده بین مجموعه اداره کل محیط‌زیست و نهاد‌های مرتبط و حوزه وزارت کشور بتوانیم مسئله پسماند را حل کنیم، افزود: نیازمند هماهنگی بیشتری بین مجموعه‌های مرتبط هستیم.

عطااله کاویان در گفت‌وگو با مهر از تشکیل کمیته‌های تخصصی مرتبط پسماند خبر داد و گفت: کمیته‌های اجرایی کارکرد اجرایی ندارند و بیشتر کارکرد آنها علمی است و می‌توانند در پایش و آسیب‌شناسی مسئله پسماند کمک ویژه‌ای داشته باشند.

وی با بیان اینکه سال‌های سال نمی‌دانستیم میزان تولید زباله‌های عفونی ما چقدر است، ادامه داد: از میزان تولید زباله‌ها به تفکیک مطب‌های خصوصی، کلینیک‌ها یا به تفکیک شهرستان‌ها آماری وجود نداشته است.

کاویان با اظهار اینکه همچنین در حوزه پسماند کشاورزی یا شهرک‌های صنعتی در حوزه‌های شهرستانی نیازمند تهیه اطلاعات هستیم، گفت: علاوه براین بخشی از اطلاعات پسماند شهری و روستایی درهم و ادغام است و هدف ما این است که با تعامل بتوانیم مشکل پسماند استان را حل کنیم.مازندران از سال‌های قبل برای مدیریت پسماند زون‌بندی و ۹ سایت زباله برای مدیریت زباله‌های استان طراحی شد و از سوی دیگر، ۲ زباله‌سوز در نوشهر و ساری نیز احداث ‌شده است.

غفلت ۲۰ ساله

سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری مازندران با بیان اینکه بسیاری از مشکلاتی که امروز تبدیل به چالش شده‌اند، محصول بی‌توجهی ما است، افزود: اگر در حوزه پسماند، ادبیات رفتاری استان و کشور تغییر کند، شاهد انباشت زباله در جایی نخواهیم بود. دفع و دفن زباله اشتباه محض است، زیرا بخشی از مواد پسماند قابلیت تبدیل به کمپوست دارد و بخشی دیگر نیز قابل بازیافت و بخشی نیز قابل سوختن و امحا است.

احمد توکلی با بیان اینکه داستان پردازش زباله از ۲۰ سال قبل در استان جدی گرفته نشد، گفت: اگر داستان پردازش انجام می‌شد، ۵۰ درصد مشکلات زباله حل می‌شد.

وی با بیان اینکه پسماند باید به‌عنوان یک اولویت کاری باشد، گفت: سایت پردازش در برخی از سایت‌های پسماند زباله تکمیل شده است هرچند استاندارد خاصی در زمینه پسماند وجود ندارد و در حوزه الگوی مصرف و دفع پسماند نیازمند الگوی استانداردی هستیم. توکلی از تشکیل سازمان پسماند در استان خبر داد و گفت: به‌زودی مدیرعامل این سازمان نیز معرفی می‌شود.

توکلی با اشاره به شکل‌گیری کوه‌های زباله و رها شدن شیرابه‌ها گفت: باید نسبت به حل این مشکل در کمیته‌های تخصصی برنامه‌ریزی کرد.

وی با بیان اینکه نباید همه تقصیرها را به گردن یکدیگر بیندازیم، گفت: همه باید در یک کار تیمی مشکل پسماند استان را حل کنیم. مازندران به‌عنوان استان مسافرخیز سالانه میزبان میلیون‌ها مسافر و گردشگر است و ثمره حضور این عده، افزایش چندبرابری زباله در روزهای تعطیل و پایانی هفته است.

ضرورت اجرای کامل «تفکیک زباله از مبدأ»

استاندار مازندران نیز در جلسه مدیریت پسماند استان با تاکید بر اینکه در شهرستان‌ها نباید مسئله زباله داشته باشیم، افزود: فرهنگ مدیریت پسماند باید ارتقا یابد و ما نیز در این فرهنگ‌سازی نقش مؤثری داشته باشیم.

سیدمحمود حسینی‌پور با بیان اینکه مازندران مقصد گردشگری است، اما با مباحث جدی پسماند نیز روبه‌رو است، گفت: یکی از مهم‌ترین مباحث تفکیک زباله از مبدأ است که در دنیا به یک عرف اجتماعی تبدیل‌شده است.

استاندار مازندران بر سامان بخشیدن به موضوع پسماند در استان مازندران تاکید کرد و گفت: همچنین در صورت لزوم باید از طریق مجلس نسبت به ایجاد قوانین لازم اقدام کنیم.

حسینی‌پور با بیان اینکه مازندران باید به استان ویژه در زمینه مدیریت پسماند تبدیل شود، گفت: هیچ استانی به اندازه مازندران مزیت‌های زیست‌محیطی ندارد؛ ازاین‌رو باید نسبت به مدیریت نارسایی‌ها و شیرآبه‌ها برای جلوگیری از تخریب محیط‌زیست و آسیب زدن به آن اقدام کنیم.

وی دپوی زباله را در برخی از مناطق غیرقابل‌تحمل بیان کرد و از دانشگاه علوم پزشکی خواست تا بررسی لازم در زمینه زباله‌های عفونی و ارائه گزارش در این زمینه داشته باشد و جمع‌آوری مراکز تفکیک زباله را ضروری دانست و گفت: نباید شهرها جلوه‌های ناپسندی داشته باشند و باید این مسائل مدیریت شود.

استاندار مازندران درباره معضل زباله عمارت آمل نیز اظهار کرد: قرار نیست محل جدید محل دفن و انباشت زباله باشد، بلکه باید به کارخانه‌ای برای فعالیت شرکت دانش‌بنیان تبدیل شود و شرکت دانش‌بنیان باید برای حل مشکل زباله منطقه برنامه‌ریزی کند.

سخن پایانی

موضوع پسماند در مازندران سال‌های سال روی میز قرار دارد و اجرای طرح‌هایی نظیر تفکیک زباله از مبدأ، کمپوست، بازیافت، تولید سوخت گازوئیل از طلای کثیف و... یا ناقص اجرا شدند یا هیچ‌وقت به مرحله عملیاتی نرسیدند.