توسعه کشاورزی در سیستان و بلوچستان
استان چهار فصل سیستان و بلوچستان، دارای ۵۲۰ هزار هکتار اراضی قابل کشت معادل دو درصد مساحت کل استان است که از این سطح سالیانه بر حسب میزان آب تخصیصی بین ۴۵ تا ۷۰ درصد زیر کشت محصولات زراعی و باغی می‌رود. حاصل تلاش ۱۶۹ هزار بهره بردار بخش کشاورزی استان، تولید سالانه قریب به چهار میلیون تن محصولات زراعی، باغی، شیلاتی، دامی، جنگل و مرتع است.
در صورت توسعه زیر ساخت‌ها و بکارگیری فناوری‌های نوین و دانش‌بنیان در ارتقای کمی و کیفی محصولات کشاورزی، میزان تولیدات تا دو برابر قابل افزایش است. با وجود خشکسالی‌های ممتد و محدودیت منابع آبی، این استان گنجینه‌ای از استعدادهای کشاورزی است و کشاورزی بیشترین سهم را در معیشت مردم استان دارد.
سیستان و بلوچستان ظرفیت‌های شاخص در حوزه کشاورزی و زیربخش‌های مهم آن در تولید محصولات زراعی خارج از فصل، میوه‌های گرمسیری و سردسیری، دام و دامپروری و تولید انواع محصولات شیلاتی در آب‌های ساحلی و فراساحلی دارد که نقش مهمی در ایجاد اشتغال در منطقه، رونق اقتصادی و ارتقای خودکفایی در برخی محصولات ایفا می‌کند.
سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان در دولت سیزدهم با همکاری مجموعه بخش کشاورزی و مسئولان عالی استان و با بکارگیری ظرفیت بنگاه‌های اقتصادی در راستای توسعه زیرساخت‌های بخش کشاورزی و ایجاد اشتغال پایدار در منطقه و دستیابی به امنیت غذایی، برنامه جامعی تدوین و در سطح استان در حال اجرا دارد که به نوعی انقلابی در بخش کشاورزی استان قلمداد می‌شود.
افزایش اعتبارات بخش کشاورزی
محمد کرمی، استاندار سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با بازار اظهارکرد: در راستای دستور رئیس‌جمهوری در سفر مورخ ۱۱ شهریورماه ۱۴۰۰ به سیستان و بلوچستان که دومین سفر استانی دولت سیزدهم محسوب می‌شود، ۱۳ مصوبه در بخش کشاورزی با اعتبار یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان جهت اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها طی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ تصویب شد. از این اعتبار ۸۸۰ میلیارد تومان مربوط به سازمان جهاد کشاورزی استان است. همچنین از این اعتبار مبلغ ۲۳۳ میلیارد تومان جهت اجرای پروژه‌های استانی در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به سازمان جهاد کشاورزی استان و مابقی به ادارات تابعه در بخش کشاورزی اختصاص یافت.
وی افزود: مبلغ تخصیص مصوبات سفر ریاست جمهوری ۳۳۱ میلیارد تومان بوده که مبلغ ۲۳۲ میلیارد تومان به سازمان جهاد کشاورزی و ۹۹ میلیارد تومان به سایر دستگاه‌های وابسته اختصاص یافته است و عمده پروژه‌های اجرا شده از این محل پروژه‌های آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان است.
تامین گوشت کشور
کرمی در گفت‌وگو با بازار بیان کرد: استان سیستان و بلوچستان با دارا بودن مرزهای طولانی خاکی و آبی و وجود زیرساخت‌های شاخص توسعه دامپروری و کشتارگاهی و وجود دام‌های مازاد آماده کشتار در کشورهای همسایه، دارای شرایط مطلوبی است که با استفاده از فرصت مرزی و واردات دام به کشور بخش اعظم کمبود گوشت مورد نیاز کشور از طریق این استان تأمین شود.
وی افزود: تاکنون با همکاری همه متولیان دخیل در واردات دام با تسهیل در روند واردات، بیش از ۱۱۵ هزار رأس دام سنگین از مرزهای رسمی وارد استان و پس از کشتار، گوشت استحصالی وارد بازار شده است.
کرمی بیان کرد: درحال‌حاضر سیستان و بلوچستان دارای ۱۱ واحد کشتارگاه صنعتی با ظرفیت هزار و ۸۰۰ راس دام سنگین و 3 هزار و ۵۰۰ راس دام سبک، ۴۰ واحد بسته‌بندی گوشت با ظرفیت ۹۰ هزار تن در سال، ۷۴ واحد قرنطینه دامی و ۲۱۹ واحد پرواربندی صنعتی، یک هزار و ۴۸۰ واحد پرواربندی سنتی و ۱۳ واحد کارخانه خوراک دام است.
اختصاص اعتبار به جهاد کشاورزی
سیدمحمدرضا سیدحسینی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با بازار اظهارکرد: در راستای توسعه بخش کشاورزی، افزایش تولید و ایجاد اشتغال پایـدار در دولـت سیزدهم، تاکنون اعتباری بالغ بر هزار و ۵۳ میلیارد تومان از محل اعتبارات ملی و استانـی علاوه بر مصوبات سفر ابلاغ شده که تخصیص مبلغ ۷۴۳ میلیارد تومان در قالـب ۲۰ طـرح و ۵۹۳ پروژه استانـی و ۱۵ طـرح و ۶۵۰ پروژه ملی در راستای تکمیل زیر ساخت‌ها و زنجیره تولید، استفاده بهینه از قابلیت‌ها و استعدادهای موجود و افزایش بهره‌وری عوامل تولید کشاورزی و دامی و توسعه پایدار بوده است.
وی افزود: عمده طرح‌های اجرا شده شامل احیاء و مرمت قنوات، احداث جاده بین مزارع، بهسازی کانال‌های بتنی و انهار سنتی، ایجاد طرح‌های کوچک تامین و انتقال آب، استخرهای ذخیره آب کشاورزی، اصلاح و نوسازی باغات، توسعه کشت گیاهان دارویی و زینتی، ساماندهی گلخانه‌ها و احداث مجتمع‌های گلخانه ای، بهبود و افزایش دام و طیور، مبارزه با آفات و بیماری‌های عمومی و ترویج، آموزش و ارتقای مهارت تولید‌کنندگان و بهره برداران بوده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان گفت: با هدف ارتقای تولید، حفظ اشتغال و ایجاد فرصت شغلی پایدار از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون بیش از هزار و ۳۳۰ میلیارد تومان از محل تسهیلات بانکی و آورده بهره برداران در زیربخش‌های کشاورزی استان سیستان و بلوچستان در قالب اجرای بیش از دو هزار و ۷۳۳ طرح و پروژه، سرمایه‌گذاری انجام شده است. با اجرای کامل این طرح‌ها زمینه حفظ، تثبیت و ایجاد فرصت شغلی برای بیش از هفت هزار و ۱۳۷ نفر در بخش کشاورزی سیستان و بلوچستان فراهم می‌شود.
سیدحسینی ادامه داد: طرح‌های صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی، طرح‌های پرورش گوساله، گوسفند، شتر، شترمرغ، مرغ گوشتی و تخمگذار، زنبور عسل، بلدرچین، ساخت گلخانه، کشت گیاهان دارویی، مکانیزاسیون کشاورزی و شیلات از جمله طرح‌هایی هستند که موفق به دریافت تسهیلات شده‌اند.
خودکفایی در تولید گوشت مرغ
وی بازار عنوان کرد: از ابتدای دولت سیزدهم، سازمان جهاد کشاورزی استان با یک اقدام جهادی برای جبران کمبود گوشت مرغ تولیدی، اجرای طرح عظیم خودکفایی سیستان و بلوچستان در تولید گوشت مرغ را در استان آغاز کرد.
وی ادامه داد: برای تحقق طرح خودکفایی گوشت مرغ تاکنون هزار و ۲۶۹ موافقت اصولی ۲۰ هزار قطعه‌ای صادر و با همت بهره برداران ۸۰ واحد ۲۰ هزار قطعه‌ای جدید مرغداری به بهره‌برداری رسیده و به مجموعه مرغداری‌های استان افزوده شده است. همچنین
۳۲۷ واحد ۲۰ هزار قطعه‌ای دیگر نیز با سرمایه‌گذاری بیش از پنج میلیارد تومان و پیشرفت فیزیکی ۱۰ تا ۹۰ درصد در حال اجرا است.
طرح ارتقای ضریب خوداتکایی
سیدحسینی گفت: در ابتدای دولت سیزدهم در استان سیستان و بلوچستان دو واحد پرورش مرغ تخمگذار با توان تولید پنج هزار تن تخم‌مرغ در سال وجود داشت که با احداث سه واحد جدید، درحال‌حاضر استان دارای پنج واحد پرورش مرغ تخمگذار با ظرفیت ۶۴۰ هزار قطعه و با توان تولید ۱۱۵ هزار و ۲۰ تن تخم‌مرغ در سال است، حداقل ۳۰ درصد نیاز استان به تخم‌مرغ را تأمین می‌کند.
وی افزود: تلاشی جهادی به منظور ارتقای ضریب خوداتکایی استان به تولید تخم‌مرغ با سرمایه‌گذاری ۳۰۰ میلیارد تومان، ۱۵ واحد 20هزار قطعه‌ای جدید پرورش مرغ تخمگذار با ظرفیت ۳۰۰ هزار قطعه و تولید سالانه پنج هزار و ۴۰۰ تن در دست احداث است.
احداث بزرگ‌ترین مزرعه شتر
معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: با توجه به اینکه سیستان و بلوچستان نیمی از شتر کشور را داراست، با هدف ایجاد اشتغال پایدار روستایی، تقویت شترداران بومی و ایجاد زنجیره تولید محصولات شیر و گوشت شتر، بزرگ‌ترین مزرعه اکولوژیک پرورش شتر داشتی کشور با همکاری سازمان جهاد کشاورزی و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) در مجتمع دامپروری لواریاب زاهدان در حال راه‌اندازی است.
وی افزود: این مزرعه اکولوژیک پرورش شتر داشتی با سه هزار نفر شتر داشتی و اعتبار اولیه ۳۰ میلیارد تومان، با افق توسعه پرورش شتر در استان و تولید سالانه دو هزارتن گوشت و هزار تن شیر شتر و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای ۱۰۰ نفر به طور مستقیم و ۵۰۰ نفر به طور غیرمستقیم اجرایی می‌شود.
حسینی عنوان کرد: مزرعه مکمل این طرح در شهرستان دلگان با هدف تولید گوشت و تامین بخشی از گوشت قرمز کشور در مرحله واگذاری زمین است. همچنین بزرگ‌ترین واحد پرورش شتر شیری کشور با سرمایه‌گذاری بیش از ۱۵ میلیارد تومان، با ۲۷۰ نفر شتر نژاد سندی در زاهدان راه‌اندازی شده است.
خودکفایی در تولید موز
اردشیر شهرکی، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان نیز در گفت‌وگو با بازار اظهارکرد: جنوب سیستان و بلوچستان یک فرصت استثنایی برای خودکفایی کشور به موز محسوب می‌شود.
وی افزود: با توسعه باغات موز در حوزه مکران می‌توان کشور را از واردات موز بی‌نیاز کرد و سالانه از خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور جلوگیری شود و این یک فرصت ویژه برای ایجاد اشتغال مولد در منطقه است.
شهرکی ادامه داد: برای دستیابی به این هدف، طرح افزایش سطح زیر کشت در پایاب سدهای پیشین، زیردان و کهیر در شهرستان‌های دشتیاری، چابهار، کنارک و زرآباد و نیز استفاده از آب‌های غیر‌متعارف(دریا) و اصلاح و احیا موزستان‌ها در حال اجراست.
وی گفت: ایجاد ۱۷ هزار هکتار موزستان می‌تواند کشور را از واردات موز بی‌نیاز کند. گام‌های اولیه با مشارکت شرکت «کشت و صنعت مکران» با احداث نهالستان و کشت موزستان در زیر سایبان و هلدینگ کشاورزی «آریا» با خرید چهار هزار و ۲۰۰ هکتار زمین در منطقه باهوکلات شهرستان دشتیاری برای ایجاد موزستان آغاز شده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان اظهار کرد: درحال‌حاضر هفت هزار و ۱۳۶ هکتار موزستان در سیستان و بلوچستان وجود دارد؛ در همین راستا در مرکز تحقیقات کشاورزی بلوچستان امکانات تولید نهال کشت بافت موز ایجاد شده است.
سخن پایانی
آنچه بدان اشاره شد تنها گوشه‌ای از اقدامات سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان با حمایت استانداری و سایر مجموعه‌های استانی و وزارت جهاد کشاورزی در راستای توسعه بخش کشاورزی استان بوده که از تحولی عظیم در این زمینه حکایت دارد. طـرح توسعـه کشـت قراردادی پنبه، طرح توسعه سه هزار هکتار نخلستان با ارقام تجاری، توسعه گلخـانه‌هـا و سـایبان در سطح ۱۸۷ هکتار، توسعه هزار و ۳۰۰ هکتاری سطح زیر کشت گیاهان دارویی، توسعه کشت قراردادی گندمزارها، ارتقای ۵۵ درصدی ضریب نفوذ بذر اصلاح شده در مزارع، رشد پنج برابری مرمت و بازسازی قنوات، تجهیز بیش از پنج هزار و ۵۰۰ هکتار اراضی کشاورزی به سیستم‌های نوین آبیاری، واگذاری بیش از چهار هزار و ۷۰۰ هکتار از اراضی جهت اجرای طرح‌های کشاورزی و غیر کشاورزی، تأسیس و راه‌اندازی ۲۲ مرکز خدمات کشاورزی غیر دولتی و رشـد ۱۰ برابری تأمین و توزیع نهاده دام و طیور دیگر اقدامات جهاد کشاورزی استان از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون در راستای تحول یا به عبارتی یک انقلاب در بخش کشاورزی استان است.
