حمایت از مثلث ایمنی جاده‌ای
مرتضی مردای‌پور-کارشناس راه و ترافیک
مثلثی تحت عنوان مثلث ایمنی جاده ای وجود دارد که ۳ بخش آن شامل جاده، وسیله نقلیه و راننده است. هرکدام از این ۳ مورد که ایمنی کمتری داشته باشد، باعث بروز حوادث جاده ای خواهد شد و گاهی اوقات هم ترکیبی از این موارد باعث وقوع حوادث جاده و ترافیکی می شود. در بحث ایمنی جاده ها، علاوه بر استاندارد بودن راه ها، محدودکننده ها و تابلوهای جاده ای هم نقش بسیار مهمی در این باره دارند.کیفیت پایین خودروهای داخلی، وضعیت آسفالت جاده ها و وضعیت نامساعد راه های مواصلاتی از جمله عوامل موثر در بالا بودن آمار تصادفات جاده ای است. از این رو، ارتقای فرهنگ رانندگی، خودروسازی، راهسازی، کنترل و نظارت ترددهای جاده ای و امدادرسانی باید در کنار هم انجام شود تا فرهنگ ایمنی حمل ونقل در جامعه جا بیفتد.کیفیت پایین خودروهای داخلی و وضعیت نامساعد راه های مواصلاتی از عوامل موثر در بالا بودن آمار جانباختگان در تصادفات جاده ای است. متاسفانه خودروهای تولید داخل نیز از کیفیت و استاندارد لازم برخوردار نبوده و بارها از تریبون های مختلف به این موضوع اشاره شده است.بحث بعدی، وضعیت جاده های مواصلاتی است؛ جاده هایی که در گذشته در استان های کم برخوردار ساخته شده، شاید به عنوان راه های فرعی بوده، اما امروز در حال تبدیل شدن به راه اصلی هستند. دولت باید برای استانداردسازی راه های پیوسته تلاش ویژه ای داشته باشد. اگر خسارتی را که سالانه بیمه ها بابت تصادفات جاده ای پرداخت می کنند، بسنجیم،گاهی بیشتر از آن چیزی است که ما در طول چند سال برای ساخت جاده ها و راه ها سرمایه گذاری می کنیم.یک سری از استانداردها نیز به صورت کلی، باید در هر راه و مسیری که محور مواصلاتی است، رعایت شود. در واقع، هر راهی براساس ویژگی های خاص خود تعریف خاصی دارد. علاوه بر آن، هر جاده ای متناسب با محلی که در آن ساخته می شود، باید یک سری ویژگی ها و استانداردهای مربوطه را داشته باشد. این ویژگی ها شامل روشنایی مناسب، وجود استراحتگاه ها، وجود پارکینگ های مناسب، آسفالت مرغوب، تجهیزات هوشمند نظارت و... هستند.
نیاز است که دولت به صورت کارشناسانه این موضوع را دنبال کند، بیشترین تلفات در تصادفات جاده ای مربوط به استان سیستان و بلوچستان است، باید دولت توجه ویژه ای به وضعیت راه های مواصلاتی در استان سیستان و بلوچستان و سایر استان های کم برخوردار و پرتردد داشته باشد.نقاط حادثه خیز براساس تصادفات یک دوره سه ساله شناسایی می شود و بلافاصله فرآیند مطالعه و تهیه طرح های ایمن سازی آنها انجام می شود و باتوجه به منابع مالی که دولت در اختیار قرار می دهد، هر ساله تعدادی از این پروژه ها را در چرخه اجرا و ایمن سازی قرار می دهیم. اگر نقاط حادثه خیزی که در یک دوره سه ساله شناسایی شدند، رفع شوند ۲۰ درصد تلفات جاده ای کاهش پیدا می کند. با اینهمه در نیم قرن اخیر، گسترش زندگی ماشینی و افزایش روزافزون ترافیک در جاده ها، در مقابل فواید اقتصادی و رفاهی گسترش ارتباطات و سرعت جابه جایی کالا و مسافر، به سرعت بر تعداد و شدت تصادفات رانندگی افزوده است. از این رو بحث تصادفات و ضایعات مالی و جانی ناشی از آن، به یکی از چالش های جوامع بشری تبدیل شده است. به گونه ای که طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، در سال های اخیر، تصادفات رانندگی به عنوان نهمین عامل مرگ ومیر در جهان شناخته شده است. متاسفانه ایران نیز از جمله کشورهایی است که بیشترین موارد مرگ ومیر و مصدومیت های ناشی از تصادفات را دارد که این وضعیت در مقایسه با دیگر کشورهای جهان بسیار نگران کننده است. مطالعات و بررسی های اخیر بانک جهانی رسما وضعیت ایمنی ترافیک در ایران را بحرانی دانسته است.
موضوع تصادفات جاده ای و هزینه های بالای اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن اساسی ترین مشکلی است که متخصصان و متولیان امور حمل ونقل و ترافیک را به چالش کشانده است. به گفته بسیاری از کارشناسان این امر برای کشورهای در حال توسعه دارای اهمیت بیشتری است، زیرا تعداد تصادفات جاده ای در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش بوده و هزینه های مستقیم و غیرمستقیم آن نیز در مقایسه با کشورهای توسعه نیافته بیشتر است. بر اساس گزارش سال ۲۰۰۲ سازمان بهداشت جهانی همه ساله، بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر در سوانح جاده ای کشته و بیش از ۵۰ میلیون نفر دچار آسیب های جدی می شوند. پیش بینی می شود که با ادامه این روند در ۱۰ سال آینده تنها در کشورهای در حال توسعه، ۶ میلیون نفر کشته و ۶۰ میلیون نفر زخمی خواهند شد. همچنین مطالعات این سازمان نشان می دهد که تا سال ۲۰۲۰ میلادی، تصادف جاده ای به سومین علل مرگ و میر و معلولیت در جوامع بشری تبدیل خواهد شد. بنابراین به نظر می رسد انجام مطالعات و تحقیقات در خصوص دلایل و آثار تصادفات جاده ای در کشور بسیار حائز اهمیت بوده و دولت و پژوهشگران باید با جدیت در این مسیر گام بردارند.
