در روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر احداث خانه‌های گران‌قیمت و لاکچری در شهر جدید پرند شنیده شده است. این قبیل اتفاقات منافات جدی با سیاست های دولت در حوزه مسکن و نهضت خانه‌سازی دارد. البته تا به امروز این خبر توسط مسئولان تکذیب شده و به نوعی مسکوت باقی مانده است.

نهضت ملی مسکن در تلاش برای کاهش هزینه‌های مسکن و کمک به افراد کم‌درآمد بوده است اما ارزیابی دقیق و جامع در مورد موفقیت آن مستلزم بررسی جزئیات و اثربخشی اقدامات این نهضت است که نیازمند آمار و داده‌های کامل و به‌روز است.

در حین اجرای نهضت ملی مسکن، برخی از اهداف واقعیت پذیر به نظر می‌رسند و بهبود‌های قابل توجهی در برخی مناطق از جمله ساخت و ساز مسکن در نقاط مختلف کشور، کاهش هزینه‌های ساخت، افزایش دسترسی به مسکن برای افراد کم‌درآمد و تسهیل فرآیند اقدامات مربوط به مسکن مشاهده شده است.

با این حال، نیاز به بررسی دقیق‌تر و معیارگذاری صحیح برای سنجش اثربخشی و موفقیت نهضت ملی مسکن وجود دارد. انتقادات و مسائلی که درباره لوکس‌سازی در برخی پروژه‌ها مطرح شده است، نشان می‌دهد که همه جنبه‌ها و نتایج این نهضت قطعاً قابل ارزیابی و بررسی است و نیاز به اصلاح و بهبود ممکن است وجود داشته باشد.

از سال ۱۴۰۰ و مطابق با قانون جهش تولید مسکن ، دولت ملزم شد تا هر ساله یک میلیون واحد مسکونی را برای متقاضیان مصرفی و اقشار کم‌درآمد ساخت و برنامه‌ریزی کند. به منظور اجرای این وظیفه و برای تحقق شعارهای انتخاباتی ابراهیم رئیسی، دولت سیزدهم طرح نهضت ملی مسکن را کلید زد.

هدف اصلی این طرح، کاهش هزینه ساخت مسکن و حذف هزینه زمین از معادلات احداث مسکن بود. پروژه نهضت ملی مسکن تلاش دارد تا افراد کم‌درآمد را از بار اجاره‌های گرانبها آزاد کرده و خانه دار شدن را برایشان تسهیل کند. با این حال، متقاضیان به مسائلی درباره لوکس‌سازی در برخی از پروژه‌های نهضت ملی مسکن در شهر پرند اشاره کرده‌اند که از منظری ممکن است صحت نیز داشته باشد.

گسترش نیوز برای بررسی این موضوع، گفت و گویی با ناصر چمنی، کارشناس بازار مسکن انجام داده که در ادامه می خوانید.

اراده‌ای از سوی دولت نمی‌بینم

ناصر چمنی درباره ماجرای ساخت خانه های لاکچری در طرح نهضت ملی مسکن و میزان اراده دولت برای مقابله با تخلفات این‌چنینی بیان کرد: به هرحال در روزهای گذشته خبرهایی مبنی احداث چنین خانه هایی در پرند به گوش رسیده است. مطمئناً ساخت این خانه‌ها از همان آغاز و مرحله کلنگ زنی تحت نظر و با مجوز شهرداری انجام می شود. شهرداری زیرمجموعه دولت محسوب می شود؛ بنابراین دولت نیز کاملاً در جزییات چنین موضوعاتی قرار دارد و از دید آن پنهان نخواهد ماند.

او ادامه داد: درصورت وقوع این رخداد، وجود انگیزه و خواست دولت برای مقابله با این اقدامات زیرسوال می رود. در گذشته ساخته خانه در محله های فقیرنشین با کم‌ترین امکانات، با حاشیه های زیادی مواجه شد. در فضای مجازی به آن به شدت تاختند و درنهایت این خانه‌ها تخریب شد. اگر بنا به جلوگیری از این تخلفات وجود داشت، از ابتدا اجازه ساخت به آن داده نمی‌شد.

چمنی تصریح کرد: به این دلیل، من اراده‌ای از سوی دولت برای مقابله با این‌گونه تخلفات نمی‌بینم. به طور کلی مطرح‌شدن ساخت خانه های لاکچری و پرهزینه، جای تأسف دارد. این مطلب بیانگر وجود شکاف طبقاتی بالا در کشور است که مطابق آن برخی در ناز و نعمت زندگی کرده و عده‌ای نیز مدام در فکر نان شب خود هستند.

مقایسه دو طرح مسکنی

رئیس سابق کانون‌ عالی انجمن‌های صنفی کارگران در خصوص تفاوت کلی میان خانه های نهضت ملی و خانه های مسکن مهر اظهار کرد: پروژه مسکن مهر در دولت محمود احمدی نژاد کلید خورد و ضمن عملیاتی شدن، به دست مردم نیز رسید. این پروژه کاملاً به نفع اقشار کم درآمد تمام شد و اشخاص در مضیقه را خانه‌دار کرد. البته به اعتقاد من این طرح نیز ضعف‌ها و کاستی هایی نیز داشت و می توانست تأثیرگذاری بیشتر و بهتری داشته باشد.

چمنی افزود: ساخت انبوه خانه های نوساز در طرح مسکن مهر، پیامدهای منفی هم در پی داشت؛ تجمع افراد کم درآمد در یک منطقه، یکی از این پیامدهای نامطلوب به حساب می‌آید. درهرصورت در دولت آقای احمدی نژاد این طرح عملی شد و به افراد نیازمند از این مسیر یاری رسید. خانه‌های طرح نهضت ملی تا به حال عواید خوبی در پی نداشته و از مراحل اولیه تا ادامه ساخت خانه‌ها، ابهاماتی وجود دارد. میزان پیشرفت این طرح از روز اول هنوز به طور دقیق مشخص نیست.

وی در ادامه به گسترش نیوز گفت: از سوی دیگر، به طول انجامیدن ساخت خانه های مسکن ملی با توجه به تورم موجود، باعث افزایش هزینه های ساخت و ساز می شود و در نهایت این موضوع به زیان دولت و مردم خواهد بود. در میزان موفقیت دولت فعلی درخصوص طرح نهضت ملی و رضایت مردم از آن ابهامات و پرسش های زیادی وجود دارد. برای اعلام میزان توفیق دولت آقای رئیسی در طرح مذکور باید کمی بیشتر صبر کرد. مسکن مهرِ دولت احمدی نژاد حداقل به اقشار کم درآمد برای خانه‌دار شدن کمک کرد و رضایت هایی در این زمینه ایجاد شد.

قیاس مع الفارق دولت!

این کارشناس بازار مسکن در ارتباط با ساخت خانه های ۲۵ متری و میزان موفقیت این گونه طرح‌ها گفت: درهرصورت کشور ایران دارای منابع طبیعی قابل توجه است و ظرفیت بالایی در این زمینه وجود دارد. متأسفانه مسئولان ما این پتانسیل را نادیده گرفته و دست به مقایسه های عجیبی می زنند. به عنوان مثال دولتمردان ما در خصوص سوخت و حامل های انرژی، ضمن چشم پوشی از دارایی های ملی، ما را با کشورهای عربی قیاس می کنند. ما دقیقاً همانند عربستان، امارات، قطر و کویت، صاحب نفت هستیم. درباره قیمت بنزین نیز مطالب این‌چنینی مطرح می شود که از پایه اشتباه است.

این طرح‌ها در شأن مردم نیست

چمنی در ادامه مطرح کرد: من نیز به عنوان یک شهروند می توانم از روش مسئولان استفاده کنم؛ به طور نمونه از وضعیت مسکن و هزینه های مربوط به آن در کشورهای حوزه خلیج فارس سخن به میان بیاورم و آن را با وضعیت داخلی مقایسه کنم. من تجربه حضور در برخی از کشورهای عربی را دارم و از نزدیک شاهد وضعیت رفاهی آنان و شرایط مطلوب زندگی‌شان بودم.

وی در پایان اضافه کرد: میزان دستمزد شهروندان این کشورها با ما قابل قیاس نیست و وضعیت کاملاً متفاوتی حکم فرماست. همین طور در آن کشورها خبری از خانه های ۲۵ متری نیست و شأن و منزلت انسان‌ها دارای اهمیت است. مطرح‌شدن این قبیل طرح‌ها اتفاق خوبی محسوب نمی شود و اساساً این وضعیت در شأن و شخصیت مردم شریف ما نیست.