ابوریحان بیرونی در کتاب آثار الباقیه درباره پیدایش عید نوروز باستانی نوشته است برخی از علمای ایران می‌گویند سبب اینکه این روز را نوروز می‌نامند این است که وقتی جمشید به پادشاهی رسید دین خود را تجدید کرد و چون این کار خیلی بزرگ به‌نظر آمد و آن روز، روز تازه‌ای بود جمشید عید گرفت؛ گرچه پیش از این هم نوروز بزرگ و معظم بود.

برخی دیگر از ایرانیان درباره چگونگی پیدایش جشن نوروز باستانی می‌گویند جمشید زیاد در شهرها گردش کرد و چون خواست به آذربایجان داخل شود بر سریری از زر نشست و مردم او را بر دوش خود می‌بردند و چون آفتاب بر آن تخت بتابید و مردم آن را دیدند این روز را عید گرفتند. در این روز رسم است که مردم برای یکدیگر هدیه می‌فرستند. خیام در نوروزنامه پیدایش نوروز را از زمان جمشید (نخستین انسان در اساطیر مزدیسنا) دانسته ‌است.

نمادهای سفره هفت‌سین

هفت‌سین مهم‌ترین عنصر نوروز است و هر سال ایرانیان در تکاپوی چیدن سفره هفت‌سین به خرید می‌روند و ملزوماتش را فراهم می‌آورند و جهت هرچه زیباتر شدن این سفره نوستالژیک می‌کوشند.

اما هر کاری را فلسفه‌ای است و چیدمان سفره هفت‌سین نیز فلسفه خاص خود را دارد. هر چیزی که سر سفره چیده می‌شود، از هر «‌سین» گرفته تا قرآن و ماهی و آینه حکمتی دارد. در این گزارش با فلسفه اجزای سفره هفت‌سین آشنا می‌شوید:

سین اول؛ سنجد

«سنجد» را به این نیت در سفره هفت‌سین می‌گذارند که هر کسی با خویشتن عهد کند با آغاز سال جدید هر کاری را سنجیده انجام دهد، چراکه سنجد نماد سنجیده عمل کردن و نشانه گرایش به عقل است.

سنجد نماد فرزانگی و زایش میوه‌ای است که وقتی بارور می‌شود و بویش در فضا پراکنده می‌شود و پرورش‌دهنده قوای احساسی آدمی نیز هست؛ به همین دلیل برخی بر این باورند که سنجدی که سر سفره هفت سین گذاشته می‌شود، نماد عشق انسان‌ها به یکدیگر نیز است.

سین دوم؛ سیب

سیب نماد سلامتی و زیبایی است و سیبی که سر سفره می‌گذارند، نشان از دوری از گزند و آسیب دارد. رسم است که سیب را مادر یا پدربزرگ خانواده سر سفره بگذارد؛ به این دلیل که همیشه بزرگ‌ترهای یک خانواده نگران سلامتی اعضای خانواده‌شان هستند.

سین سوم؛ سبزه

سبزه نشان از تولد دوباره، حیات دوباره و زایش و سبزی دارد و آن را با این هدف سر سفره می‌گذارند که سال آینده سالی شاداب، سرسبز و خرم باشد. خود رنگ سبز هم ارتعاش افکار ما را موزون نگه می‌‌دارد و به ما آرامش می‌دهد.

سین چهارم؛ سمنو

سمنو نماد قدرت و سمبل خیر و برکت است. از آنجا که سمنو غذایی مقوی است که از گندم تهیه می‌شود و به آن غذای مردآفرین می‌گویند و سرشار از ویتامین و مواد مغذی است، آن را به‌عنوان نماینده‌ای از صبر، عدالت، مقاومت و قدرت بر سفره می‌گذارند.

سین پنجم؛ سیر

سیر گیاهی دارویی است و به‌عنوان ماده‌ای گندزدا به‌کار می‌رود و به دو دلیل سر سفره هفت‌سین گذاشته می‌شود؛ اول نشان از تندرستی و میکروب‌زدایی دارد و دوم برای رعایت حدود و مرزها سر سفره گذاشته می‌شود. سیر به‌عنوان نماد مناعت‌طبع شناخته می‌شود؛ یعنی انسان همواره باید مناعت طبع پیشه کند. سیر نشانه قناعت و یادآوری سیرچشمی است.

سین ششم؛ سرکه

سرکه، نماد تسلیم و رضاست. از سرکه در ادبیات و تمثيل ایرانی در توصیف اضطراب و اشک و گریه استفاده می‌شود و مولانا از گریه و آزار باعنوان سرکه‌فشانی یاد می‌کند. سرکه در سفره نوروزی ما را به پذیرش ناملایمات زندگی دعوت می‌کند.

سین هفتم؛ سماق

سماق که همرنگ طلوع آفتاب است، سمبل صبر و بردباری است و مظهر طلوع و آغاز دوباره معنی می‌شود.

ساير مهمانان سفره

سکه: سکه، سین مدرن سفره هفت‌سین است و جزو هفت‌سین به حساب نمی‌آید و در تاریخ معاصر به سفره اضافه شده تا نمادی برای افزایش دارایی باشد.

قرآن کریم: قرآن را به نشانه توکل و توسل به خدای متعال بر سفره قرار می‌دهند و درخواست بهترین‌ها را از خالق خویش دارند.

آینه: آینه نماد روشنایی است و حتما باید بالای سفره جای گیرد.

ماهی: نماد زایش، تازگی، شادابی و تکاپو است.

شمع: مظهر فروغ و روشنایی است.