-
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری در جشنواره و نمایشگاه «مسیر زآینده» مطرح کرد:

اهتمام فولادمبارکه

در پژوهش و نوآوری ستودنی استامروز شاهدیم که بزرگ‌ترین، مؤثرترین و پیشروترین شرکت در صنعت فولاد کشور، خود پیش‌قدم و موتور محرک جریان نوآوری بوده و این صنعت عظیم با یک نگاه واقع‌نگرانه و عملیاتی وارد عرصه نوآوری شده است.

آیین افتتاحیه جشنواره و نمایشگاه ملی «مسیر زآینده»، رونمایی از استراتژی و سیاست ‌ های نوآوری فولاد مبارکه اصفهان با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش ‌ بنیان رئیس ‌ جمهوری، استاندار اصفهان، معاونان و جمعی از مدیران فولاد مبارکه، برخی مسئولان استانی و کشوری و دود ۴۰۰ شرکت دانش ‌ بنیان کشور در شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان برگزار شد. به گزارش صمت، فولاد مبارکه پیشتاز طرح تحول دیجیتال در کشور است. این طرح که بهره ‌ گیری از جدیدترین تکنولوژی دیجیتال را ممکن خواهد کرد، شاه ‌ کلید کاهش مصارف انرژی و حفظ محیط ‌ زیست است که گسترش آن در فولاد مبارکه منجر به افزایش بهره ‌ وری در حوزه ‌ های مختلف خواهد شد و همه این ‌ ها افتخاری است که در فولاد مبارکه به ‌ عنوان جبهه اول صنعت فولاد کشور به ‌ دست آمده است.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش ‌ بنیان رئیس ‌ جمهوری در این آیین خاطرنشان کرد: فولاد مبارکه با نگاه واقع ‌ گرایانه وارد عرصه نوآوری شده و به ‌ خوبی تشخیص داده که باید در حوزه نوآوری چه اقدامی انجام دهد.

روح ‌ الله دهقانی فیروزآبادی با اشاره به اهمیت زنجیره ارزش در صنعت کشور گفت: سنگ ‌ آهن استخراج ‌ شده با نرخ به ‌ مراتب پایین ‌ تر از محصولات نهایی در کارخانه ‌ هایی نظیر فولاد مبارکه به انواع محصولات فولادی تبدیل و با چند ده برابر ارزش ‌ افزوده به بازار عرضه می ‌ شود. وقتی از اقتصاد دانش ‌ بنیان صحبت می ‌ کنیم؛ دقیقاً به همین موضوع اشاره می ‌ کنیم که در دنیای رقابتی امروز دیگر پول، زمین، ساختمان و کارخانه تولید ثروت نمی ‌ کند و به ‌ جای آن مغزها و فناوری و دانش است که ثروت می ‌ سازد. در شرایط فعلی شاهد این هستیم که در بالادست صنعت فولاد بسیاری از معادن در حال کار هستند؛ اما به دلیل نبود نیروی متخصص، بخش اعظمی از منابع معدنی استخراج ‌ شده عمدتاً به ‌ صورت خام به فروش می ‌ رسد. اگرچه در پایین ‌ دست نیز کارخانه ‌ های بسیاری در ادامه این چرخه، تولید ثروت می ‌ کنند؛ اما سؤال اینجاست که آیا این چرخه به ‌ درستی کار می ‌ کند.

به گفته دهقانی فیروزآبادی، شرکت ‌ های بزرگ و موفق نظیر فولاد مبارکه برای پیشتازی در بازار رقابت به سرمایه ‌ گذاری خطرپذیر می ‌ پردازند و در این زمینه، فعالیت ‌ های توسعه ‌ ای خوبی را انجام داده ‌ اند تا درنهایت، ثمرات خوبی را برای کشور به ارمغان آورند.

دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش ‌ بنیان ریاست جمهوری متعهد است که با بیش از ۱۰۰ ابزار ارزشمند خود از زنجیره ارزش حمایت کند؛ به همین خاطر از فولاد مبارکه درخواست می ‌ کنیم سرمایه ‌ گذاری ‌ های خود را در این زمینه افزایش دهد؛ چراکه این سرمایه ‌ گذاری ‌ ها باعث افزایش امیدواری در جامعه می ‌ شود.

وی اظهار کرد: سرمایه ‌ گذاری خطرپذیر باید در دانش ‌ بنیان ‌ ها به ‌ معنای واقعی خطرپذیر باشد و از سوی دیگر، شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان نیز باید تلاش کنند تا با عرضه فناوری که با استفاده از مغز مولد نیروی دانشی انجام می ‌ شود، به صنایع کمک کنند.

معاون رئیس ‌ جمهوری ادامه داد: شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان به ‌ خاطر ارزش ‌ آفرینی با سرمایه ‌ گذاری داخلی توسعه ‌ های موردنیاز خود را انجام می ‌ دهند. به همین دلیل باید سرمایه ‌ گذاری خطرپذیر برای شرکت ‌ های ضعیف ‌ تر و همکاری ‌ های با شرکت ‌ های قوی ‌ تر برای بالندگی بیشتر ایران در دستور کار زیست ‌ بوم فناوری قرار گیرد.

وی ضمن قدردانی از اقدامات فولاد مبارکه در عرصه دانش ‌ بنیان گفت: اتفاقی که امروز در حال شکل ‌ گیری است طی ۵ تا ۱۰ سال آینده چشم ‌ انداز روشنی خواهد داشت و فولاد مبارکه به ‌ خوبی تشخیص داده است که باید در حوزه نوآوری چه اقدامی انجام دهد. جای خوشحالی است که امروز این حرکت در فولاد مبارکه شروع شده است.

دهقانی در همین زمینه ادامه داد: امروز بزرگ ‌ ترین مسئولیت اجتماعی همه افرادی که در این کشور زندگی می ‌ کند، بها دادن، فضا دادن و امیدآوری برای نسل جوان حاذق کشور است که به آبادانی این کشور امیدوارند. باید با صبوری و حوصله به معنای واقعی خطرپذیری کنیم. به خاطر داشته باشیم نباید از عرضه کردن فناوری ‌ ها و توانایی ‌ های ذهنی هراس داشته باشیم، شرکتی که ارزش ‌ افزوده ۵۰۰ درصدی ایجاد می ‌ کند نیاز به سرمایه ‌ گذاری ندارد.

حمایت از شرکت های فناور جدید

سیدرضا مرتضوی، استاندار اصفهان در جریان برگزاری این همایش گفت: مدیریت جدید در شرکت فولاد مبارکه با رویکرد بسیار خوبی که در پیش ‌ گرفته، به ‌ خوبی به عرصه پشتیبانی از حوزه ‌ های فناوری و نوآوری و اقتصاد دانش ‌ بنیان ورود کرده و سرمایه ‌ گذاری ‌ های خوبی در زنجیره ‌ های ارزش پایین ‌ دست و فاصله گرفتن از تولیدهای سنتی که پیش ‌ ازاین در استان متداول بوده انجام داده است. وی گفت: خوشبختانه با برپایی این جشنواره و نمایشگاه شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان برای تولید محصولات جدید و نوآورانه مورد پشتیبانی و حمایت قرار خواهند گرفت. امیدواریم این حرکت و سایر اقداماتی که دیگر مجموعه ‌ های استان در بخش ‌ های دولتی و نیمه ‌ دولتی شروع کرده ‌ اند زمینه را برای ورود شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان به بخش صنعت را فراهم کند و درزمینه اقتصاد دانش ‌ بنیان به ‌ صورت واقعی و جهشی در استان اصفهان شاهد تغییر باشیم. این در حالی است که در استان اصفهان چاره ‌ ای جز حرکت در مسیر اقتصاد دانش ‌ بنیان نداریم. محورهای توسعه استان در دو محور اقتصاد گردشگری و اقتصاد دانش ‌ بنیان تعریف شده است؛ بنابراین از هر اقدامی که شرکت ‌ های فناور جدیدی را متناسب با فضاهای موردنیاز استان همراه کند، با جدیت حمایت خواهیم کرد. به همین منظور قرارگاهی را در استان تعریف کرده ‌ ایم که با همکاری شهرک علمی و تحقیقاتی در حال رصد کردن موضوعات مختلف هستیم.

نگاه نوآورانه فولاد مبارکه به مقوله نوآوری

محمدیاسر طیب ‌ نیا مدیرعامل فولاد مبارکه نیز سخنان خود را این ‌ گونه آغاز کرد: بشر از ابتدای خلقت آرزوهای دور و درازی نظیر پرواز در آسمان ‌ ها، سرعت و درمان بیماری را داشته که با دست ‌ یابی به فناوری ساخت هواپیما، قطار، اتومبیل و تولید دارو و... توانسته این آرزوها را محقق کند.

وی از دست ‌ یابی به کیمیاگری به ‌ عنوان یکی دیگر از آرزوهای بشر نام برد و گفت: در این مسیر دانشمندان بسیار زیادی تلاش کرده ‌ اند تا به علم و اکسیری دست یابند و بتوانند انواع فلزات کم ‌ بها را به طلای باارزش تبدیل کنند. امروز شاهد این هستیم که بشر امروزی در بسیاری از این عرصه ‌ ها ازجمله صنعت فولاد به اکسیر موردنظر دست یافته و به ‌ جایی رسیده است که سنگ ‌ آهن را طی فرآیندهایی به انواع و اقسام فلزات ارزشمند تبدیل می ‌ کند.

مدیرعامل فولاد مبارکه از تولید انواع محصولات فولادی جدید، ازجمله ورق ‌ های زنگ ‌ نزن در فولاد مبارکه که در ادامه چرخه تولید به بسیاری از محصولات مورداستفاده در صنایع پزشکی، ساختمانی و لوازم ‌ خانگی و... تبدیل می ‌ شوند به ‌ عنوان مصداق بارز این موفقیت نام برد و گفت: این محصولات که در بازار چندین برابر ورق ‌ های معمولی ارزش دارند به نظر می ‌ رسد طی همان فرآیند کیمیاگری باارزش ‌ تر شده ‌ اند. امروز نوآوری همان علم کیمیا و اکسیر است که چند هزار برابر ارزش ‌ افزوده ایجاد می ‌ کند. مسیری که کیمیاگری طی می ‌ کند همان نوآوری است. مسیری که بسیاری از انسان ‌ ها بقای عمر خود را در جریان پیشرفت ‌ های علم پزشکی و تجهیزات آن مدیونش هستند.

طیب ‌ نیا در پاسخ به این سؤال و با تشریح وضعیت فعلی صنعت فولاد کشور و در تاکید لزوم و اهمیت استفاده از فناوری و نوآوری ‌ های جدید گفت: ظرفیت امروز تولید فولاد کشور حدود ۴۵ میلیون تن است که متأسفانه با بهره ‌ گیری از فقط ۶۵ درصد این میزان ظرفیت، ۳۰ میلیون تن تولید می ‌ کنیم و رتبه دهم دنیا را در اختیار داریم؛ این در حالی است که این رقم در دنیا با ۷۵ درصد است. علاوه بر این، مجوز بالغ ‌ بر ۱۰۵ میلیون تن دیگر نیز در کشور صادر شده است. از طرفی در حوزه صادرات نیز مشاهده می ‌ کنیم که با حضور همسایگان در این بازار، رقابت شدیدتر شده است. از سویی، ذخایر شناسایی ‌ شده سنگ ‌ آهن غنی و با خلوص بالا به شدت و با سرعت زیاد در حال اتمام است و این میزان ذخایر برای تولید و ظرفیت ‌ های پیش ‌ بینی ‌ شده به ‌ هیچ ‌ عنوان کافی نیست.

وی با تاکید بر اینکه امروز لزوم تغییر نگاه و تغییر رویکردها در فولاد مبارکه به ‌ شدت احساس می ‌ شود و اجتناب ‌ ناپذیر است گفت: اگر در ۳۰ سال اول، کمیت تولید را مدنظر داشتیم، امروز باید با تغییر نگاه و رویکردها، ارتقای کیفیت را جایگزین کمیت کنیم. فولاد مبارکه امروز دیگر دغدغه دست ‌ یابی به ظرفیت ۲۵ میلیون تن را ندارد. امروز فولاد مبارکه با تغییر نگاه و جهش در راستای نوآوری، هدف ‌ گذاری ۱۵ میلیارد دلار درآمد در افق ۱۴۰۴ را جایگزین اهداف کمی قبل کرده است. درآمدی که در اقتصاد بدون نفت از طریق ۴۰ درصد محصولات باارزش افزوده بالاتر و یا از طریق ۲۰ درصد سرمایه ‌ گذاری در کسب ‌ وکارهای جدید باید حاصل شود.

طیب ‌ نیا تصریح کرد: امروز برای اینکه فولاد مبارکه را به شرکت دانشی تبدیل کنیم، نگاه مدیریت شرکت تغییر کرده است. اگر می ‌ خواهیم پیشران و موتور محرکه اقتصاد و صنعت باشیم، باید در حوزه نوآوری و دانش ‌ بنیان هم پیشران باشیم؛ باید فولاد مبارکه به ‌ عنوان یک شرکت پیشرو به یک شرکت دانشی تبدیل شود.

نوآوری را فقط در حوزه محصول نبینیم

مدیرعامل فولاد مبارکه یادآور شد: ما امروز به دنبال نگاه تحولی و تحول در نگاه در مقوله نوآوری هستیم. نگاه تحولی در تغییر افراد، تغییر مدیران و حتی تغییر ساختار نیست؛ نگاه تحولی باید در تغییر نگاه ایجاد شود؛ به ‌ عنوان ‌ مثال، مقوله خصوصی ‌ سازی در کشور ما به ‌ عنوان یک الزام مطرح و در بسیاری از شرکت ‌ ها مانند فولاد مبارکه نیز اجراشده است، اما سؤال این است که آیا این دستورالعمل به ‌ درستی اجرا شده است. باید آگاه باشیم که اگر در مقوله نوآوری نیز به همین صورت اقدام کنیم، به ‌ طورقطع هیچ اقدام و اتفاق جدیدی رخ نخواهد داد. ما در کنار نگاه تحولی و ورود به مقوله نوآوری باید تحول در نگاه داشته باشیم و اگر می ‌ خواهیم به اکسیر کیمیاگری دست ‌ یابیم، باید نگاه جامع به نوآوری داشته باشیم و در این حوزه چهار اتفاق رخ دهد: اول این ‌ که نوآوری را فقط در نوآوری محصول نبینیم؛ نوآوری باید در کسب ‌ وکارها، زنجیره تأمین، خرید، فروش بالادست و پایین ‌ دست و درنهایت در مدیریت و حکمرانی سازمان نیز انجام شود. دوم اینکه اگر روزی در دفاتر خود می ‌ نشستیم تا اساتید، دانشجویان و نخبگان به سراغ ما بیایند و مشکلات ما را حل کنند، امروز باید با تغییر نگاه، صاحبان صنایع به سراغ نخبگان و صاحبان دانش بروند و در مراکز علمی و تحقیقاتی حاضر شوند و این یعنی همان تغییر نگاه.

طیب ‌ نیا تصریح کرد: دعوت امروز فولاد مبارکه از تمامی شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان کشور به این دلیل است که خود را به شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان بیش ‌ ازپیش وصل کند تا آن اتفاق بزرگ را با دانش ‌ بنیان شدن رقم بزند. امیدواریم به یاری همه شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان و کسانی که دغدغه تعالی کشور را دارند اصفهان به ‌ عنوان قطب نوآوری منطقه تبدیل شود.

از نگاه فولاد مبارکه، نوآوری کلید ورود به آینده است

محمد ناظمی هرندی، معاون فناوری فولاد مبارکه نیز گفت: شرکت فولاد مبارکه با بررسی شرایط پیش رو، ازجمله رقابت فضای کسب ‌ وکار در آینده و تغییر نیازمندی مشتریان و محدودیت ‌ های بیشتر در تامین نیازمندی ‌ ها و افزایش حساسیت ‌ های زیست ‌ محیطی و اجتماعی، حفظ پیشتازی خود را در گرو بهره ‌ گیری از «نوآوری» به ‌ عنوان کلید ورود به آینده می ‌ داند و استراتژی رشد در فولاد مبارکه در افق ۱۴۱۰ بر دو پایه اساسی، «فولاد مبارکه نوآور» و «فولاد مبارکه پایدار» هدف ‌ گذاری شده است.

وی اظهار کرد: امسال از سوی مقام معظم رهبری به شعار «تولید؛ دانش ‌ بنیان؛ اشتغال ‌ آفرین» مزین گردید که این جهت ‌ گیری در امتداد نام ‌ گذاری سال ‌ های اخیر با محوریت موضوعات اقتصادی است. بنابراین فولاد مبارکه به ‌ عنوان بزرگ ‌ ترین بنگاه صنعتی کشور با نقش کلیدی در اقتصاد ملی و سهم ۱ . ۵ درصدی در تولید ناخالص داخلی، در راستای عمل به منویات ایشان از ابتدای سال، با رویکردهای جدید، مجموعه اقداماتی در توسعه روابط خود با شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان اتخاذ کرد.

معاون فناوری فولاد مبارکه خاطرنشان کرد: این شرکت در نخستین گام با تدوین برنامه ‌ ای دوساله، مجموعه ‌ ای از اقدامات را در راستای توسعه زیرساخت ‌ ها و پیاده ‌ سازی روش ‌ های جدید در تعامل با بازیگران اصلی زیست ‌ بوم فناوری تعریف کرد.

وی تصریح کرد: در این برنامه، هدف ‌ گذاری شده تا با حضور مؤثر در محیط ‌ های دانشگاهی و حمایت از طرح ‌ های دانشجویی در راستای کلان ‌ روندهای آینده که تأثیر جدی بر صنعت فولاد دارند، تصویر روشنی از مسیر آینده فولاد مبارکه ترسیم شود.

به کارگیری شتاب دهنده های تخصصی وعمومی

به گفته ناظمی در فولاد مبارکه همچنین پیش ‌ بینی ‌ شده با حمایت از هسته ‌ های فناور و استارت ‌ آپ ‌ ها، شتاب ‌ دهنده ‌ های تخصصی و عمومی به کار گرفته شوند. در تکمیل مجموعه اقدامات و در بخش اصلی اهداف، مقرر شد با حمایت از شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان، مسیر رشد پرشتاب آنها هموار شود که در راستای این اهداف، چندین تفاهمنامه و قرارداد با مراکز دانشگاهی و فناوری به امضا رسید.

وی تاکید کرد: هم ‌ زمان با این برنامه ‌ ریزی، اقدامات اجرایی آغاز شد و در طی ماه ‌ های اخیر، آغاز به کار رسمی مراکز نوآوری دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف ‌ آباد، تشکیل کمیته سرمایه ‌ گذاری خطرپذیر در سطح گروه فولاد مبارکه، بررسی ظرفیت شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان متعدد و نهایتاً طرح مشارکت با ۱۷ شرکت، مهم ‌ ترین اقدامات انجام ‌ شده در این راستا بوده است.

معاون فناوری فولاد مبارکه تصریح کرد: در این رویداد، بالغ ‌ بر ۴۰۰ شرکت دانش ‌ بنیان از سراسر کشور حضور دارند که در فضای فراهم ‌ شده، با مدیران ارشد فولاد مبارکه به تعامل پرداختند. همچنین در این رویداد، بالغ ‌ بر ۲۰۰ شرکت در فضای نمایشگاهی پیش ‌ بینی ‌ شده به ارائه توانمندی ‌ های خود پرداختند. وی با تاکید بر اینکه توجه فولاد مبارکه به موضوع نوآوری، برخاسته از یک ضرورت و نیاز است گفت: استراتژی رشد در فولاد مبارکه در افق ۱۴۱۰ بر دو پایه اساسی بنا نهاده شده و مبتنی بر آن، «فولاد مبارکه نوآور» و «فولاد مبارکه پایدار» هدف ‌ گذاری شده است. با توجه به نوآوری به معنی جامع آن، یعنی نوآوری در محصول، نوآوری در فرآیند، نوآوری در زنجیره تأمین و نوآوری در کسب ‌ وکار، تحقق مأموریت ‌ های فولاد مبارکه در دسترس خواهد بود و در این راه، نقش شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان و نهادهای علمی و پژوهشی بسیار کلیدی است.

گردش مالی بین دانش بنیان ها و فولاد مبارکه

یحیی پالیزدار مدیرعامل شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه نیز از گردش مالی ۵ هزار میلیارد تومانی بین شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان و فولاد مبارکه در سال گذشته خبر داد و گفت: حدود ۱۵ ماه قبل مدیرعامل فولاد مبارکه برای حمایت و همکاری جدی با شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان مأموریت ‌ هایی را به شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه ابلاغ کرد.

پالیزدار بیان کرد: یکی از اقدامات مهمی که درزمینه دانش ‌ بنیان انجام شد، سرمایه ‌ گذاری خطرپذیر بود که با مذاکره با شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان برای گسترش همکاری ‌ ها در این حوزه صورت گرفت. وی ادامه داد: فرآیند کارخانه نوآوری برای ورود به موضوع سرمایه ‌ گذاری خطرپذیر تعریف ‌ شده و بر اساس نیازمندی ‌ های داخلی گروه فولاد مبارکه و توانمندی ‌ های خارج از شرکت، پروژه ‌ هایی به کمیته سرمایه ‌ گذاری خطرپذیر با حضور مدیرعامل فولاد مبارکه معرفی شد.

مدیرعامل شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری و نوآوری فولاد مبارکه تصریح کرد: برای غنا بخشیدن به حرکت سرمایه ‌ گذاری خطرپذیر، با دانشگاه ‌ ها و مراکز علمی و تحقیقاتی کشور همکاری ‌ ها افزایش یافت و تفاهمنامه و قراردادهایی منعقد شد. علاوه بر این، مراکز نوآوری در دانشگاه ‌ صنعتی اصفهان نیز ایجاد شد تا هسته ‌ های فناور با شدت بیشتری ایجاد شود و از آنها حمایت کنیم.

وی افزود: در رویداد «مسیر زآینده»، آشنایی بیشتری بین شرکت ‌ ها و مدیران فولاد مبارکه صورت گرفت که باعث توسعه همکاری ‌ ها میان شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان و همچنین شناخت نیازهای فولاد مبارکه خواهد شد و امیدواریم این حرکت ‌ ها، بسترساز تقویت زیست ‌ بوم فناوری کشور شود.

اهدای تندیس نوآوری به دانش بنیان های برتر

در این جشنواره شرکت ‌ های برتر دانش ‌ بنیان تندیس نوآوری دریافت کردند که عبارتند از - شرکت مهام صنعت شریف- شرکت دانش ‌ بنیان هوشمند چابک اسپادان - شرکت پارس کوثر مواد- شرکت دانش ‌ بنیان هوشیار صنعت اسپادانا- شرکت دانش ‌ بنیان برنا نانو آلومینیوم آزموده- شرکت آمایش راه میهن (آرامیکو)- شرکت آذرخش مغناطیسی نوین سرو- شرکت فرآیندپژوهان معدن ایرانیان- شرکت دانش ‌ بنیان دیده رایان صنعتی اصفهان (درصا)- شرکت دانش ‌ بنیان «محرکه گستر آرشید»- شرکت دانش ‌ بنیان «توسعه فن و کار رایمون»- شرکت دانش ‌ بنیان «هوشمند اول برنای (هاب) اصفهان»- شرکت نام ‌ آوران توسعه صنعت پارسیان- شرکت دانش ‌ بنیان فناوری پایا مواد. همچنین در پایان این جشنواره و نمایشگاه، شرکت ‌ های دانش ‌ بنیان از خطوط فولاد مبارکه بازدید کردند و زمینه ‌ های مشارکت در پروژه ‌ های نوآورانه را مورد بررسی و تبادل نظر قرار دادند.

دیدگاهتان را بنویسید

بخش‌های ستاره دار الزامی است
*
*

آخرین اخبار

پربازدیدترین