باید توجه داشت دارا بودن ذخایر نفتی و گازی بسیار ارزشمند و حائز اهمیت است اما نحوه استفاده از این منابع و همچنین توسعه آنها از درجه اولویت بالاتری برخوردار است.

به عبارتی، برداشت و استخراج مناسب از ذخایر نفت و گاز شرط بهره‌برداری از این منابع است و همچنین باید با سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های این بخش، منابع موجود در کشور را توسعه دهیم.

نه‌تنها توسعه بلکه بهبود زیرساخت‌های صنعت نفت نیز در گرو این سرمایه‌گذاری‌ها بوده و در صورت بی‌توجهی به نوسازی صنایع، با کاهش بهره‌وری و استخراج در این عرصه روبه‌رو خواهیم شد.

تا امروز به میزانی محدود منابع و ذخایر نفتی و گازی ما توسعه پیدا کرده‌اند و دلیل آن وجود محدودیت‌هایی مانند جنگ ۸ ساله و تحریم‌های سیاسی و اقتصادی است چراکه بنابر دلایل یادشده، ایران نتوانست به‌خوبی برای توسعه صنعت نفت و گاز خود سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کند و تحریم و مشکلات سیاسی مانع از ورود فعالان اقتصاد بین‌المللی در کشور شد.

از این رو، ظرفیت‌های نفتی و گازی ایران توسعه نیافت و در برداشت بهینه از این ذخایر آن‌طور که باید و شاید موفق نبود. همین ناتوانی در بهره‌برداری مناسب از ذخایر نفتی، منجر شده تا نتوانیم برای آینده برنامه‌ریزی و تخمینی صحیح از میزان فروش نفت و در نتیجه درآمدهای حاصل از آن داشته باشیم؛ بنابراین تا زمانی که برای توسعه زیرساخت‌های صنعت نفت سرمایه‌گذاری مناسب نشده، نمی‌توان پیش‌بینی مناسبی از آینده فعالیت‌های اقتصادی این عرصه داشت. اما تنها توسعه نیافتن صنعت نفت بر میزان استخراج از ذخایر داخلی تاثیرگذار نبوده و پیامدهای گسترده آن را در روند بهره‌برداری از ذخایر مشترک نفتی و گازی همواره شاهد هستیم.

ایران در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌های اقتصادی و همچنین پشت سر گذاشتن ۸ سال جنگ تحمیلی نتوانست آن‌طور که باید بر زیرساخت‌های صنعت نفت و گاز سرمایه‌گذاری کند. این در حالی است که سایر کشورهای همسایه شرایط مشابهی نداشته و از فرصت‌های خود برای جذب سرمایه‌گذاران و توسعه زیرساختی خود بهره‌ بردند؛ با شرکت‌های قدرتمند بین‌المللی در این عرصه قراردادهای کلان و مطلوب امضا کردند و مانند ایران درگیر مشکلات سیاسی و تحریمی نبودند.

این اقدامات باعث شد با سرعت بیشتری به استخراج از منابع فعلی بپردازند. همچنین باید توجه داشت در صورت برداشت‌های بی‌رویه از ذخایر نفتی و گازی، عمر این ذخایر کوتاه می‌شود و به‌سرعت روند افت بهره‌وری را طی خواهند کرد.

وجود ذخایر نفتی و گازی مشترک به این معنا نیست که هرکدام از طرفین به میزان دلخواه از این منابع برداشت کنند.

سایر کشورها برای برداشت از ذخایر و میادین مشترک نفتی و گازی خود همواره اصولی را دنبال می‌کنند که این چارچوب از فرسایش و اتمام زودرس عمر ذخایر جلوگیری می‌کند. آنها همواره شرکتی مشترک را برای بهره‌برداری از میادین نفتی و گاز انتخاب می‌کنند.

این شرکت به صورت تخصصی کار استخراج از ذخایر را انجام داده و درآمد حاصل فروش آنها را به‌طور مساوی میان کشورهای مشترک‌المنافع تقسیم می‌کند.

در این شرایط عملا یک عملیات بهره‌برداری انجام شده که بسیار به نفع طول عمر ذخایر است. اما متاسفانه چنین فرهنگی در رابطه با میادین مشترک ایران با دیگر کشورهای همسایه وجود نداشته و طرفین ما تلاش بر استفاده بی‌اندازه از ذخایر نفتی و گازی مشترک دارند، در حالی که مخازن و میادین مشترک نیاز به نگهداری دارند و باید همان‌طور که به ذخایر غیرمشترک رسیدگی می‌شود، به نگهداری این میادین نیز توجه شود.

هیاتی متشکل از وزارت امروز خارجه و وزارت نفت باید به رایزنی با کشورهای همسایه در مسئله استفاده از ذخایر مشترک می‌پرداخت تا شاهد چنین اقداماتی از سوی طرف‌های شریک در منافع ذخایر نباشیم.