به‌دنبال کاهش شیوع کرونا، نمایشگاه تخصصی مبلمان منزل تهران طبق روال ۳۰ سال گذشته هم‌اکنون در حال برگزاری است. اما سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی مبلمان منزل تهران ۱۴۰۰، در حالی در نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزارشده که تامین مواد اولیه و فرآیند صادرات برای صنف درودگران سخت‌تر از سال‌های گذشته سپری می‌شود و اتحادیه‌ها باید پیش از برگزاری این نمایشگاه که گویا برای اهداف صادراتی پایه‌گذاری شده، به ارتقای توان تامین مواد اولیه و افزایش توان صادراتی این صنف و صنعت بپردازند. این خلأ قرار است با همکاری کنسرسیوم صادراتی ایران-‌اوراسیا به‌عنوان معدود کنسرسیوم‌هایی که در حوزه صادرات فعال هستند، رفع شود.

به گزارش صمت، کنسرسیوم صادراتی ایران- اوراسیا که به ایجاد زنجیره کامل صنعتی و تجاری در حوزه‌های صنایع غذایی، خشکبار، نساجی، مبلمان و شیرآلات کمک می‌کند، اگرچه سال گذشته قراردادی با بزرگ‌ترین تولیدکننده پارچه مبلی ایران برای صادرات پارچه مبلی منعقد کرده بود، بار دیگر بر سر میز امضای قراردادی دیگر آمد تا این‌بار پارچه مبلی و دیگر مواد اولیه از جمله، اسفنج، نئوپان، چوب روسی و... را در اختیار درودگران ایرانی که توان صادراتی دارند، قرار دهد و کمکی به صادرات صنایع چوبی و مبلمان در کشورهای اوراسیا کند.

نگاه ویژه به بازارهای صادراتی

رامین مهمانپرست، مبتکر دیپلماسی اقتصادی ایران و سخنگوی سابق وزارت امور خارجه گفت: دیپلماسی اقتصادی یکی از نیازهای اصلی کشور به‌شمار می‌رود. به عبارتی اگر می‌خواهیم ساختارهای اقتصادی اصلاح و تحولی در وضعیت فعالیت‌های تولیدی کشور ایجاد شود باید نگاه ویژه‌ای به بازارهای صادراتی داشته باشیم.

وی افزود: اگر خواهان موفقیت در صادرات کشور هستیم باید کیفیت را به شکل مطلوبی ارتقا دهیم و در راستای کاهش هزینه‌های تولید اقدامات موثری را انجام دهیم. ماشین‌آلات و دانش فنی جدید، مواد اولیه مناسب و.. زمینه اقدامات تولیدی مناسب را برای تولیدکنندگان فراهم می‌کند. در چنین شرایطی، با توجه به مزیت‌های نسبی که کشور از آنها برخوردار است می‌توان هزینه‌های تولید را کاهش داد. از این طریق کالاهای ساخت داخل قدرت صادراتی در بازارها پیدا خواهند کرد.

سخنگوی سابق وزارت امور خارجه در ادامه خاطرنشان کرد: کاری که امروز و در خلال برگزاری نمایشگاه تخصصی مبلمان منزل تهران انجام شد، حمایت از بخش‌های خصوصی تولیدی کشور بود. این واحدها امروزه هم مواد اولیه موردنیاز خود و هم محصولاتی با کیفیت بالا تولید می‌کنند. به‌طور حتم، حمایت از این روند زمینه برای صادرات را فراهم خواهد کرد و ما از این طریق می‌توانیم بازارهای هدف کشورهای همسایه را پوشش دهیم.

بلایی که باندهای مافیایی بر سر تولید می‌آورند

مهمانپرست در ادامه گفت: تولیدکنندگان بخش خصوصی انتظار حمایت دارند. این حمایت از دو جهت باید انجام شود. نخستین بخش، حمایت مسئولان دولتی است. دولت می‌تواند با در نظر گرفتن مشوق‌های صادراتی و همچنین اصلاح قوانین قدیمی و تصویب قوانین جدید، در نظر گرفتن تسهیلاتی برای واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات موردنیاز تولیدکنندگان و در برخی مواقع ممنوعیت واردات کالاهایی که توان تولید آنها در کشور وجود دارد، به تولیدکنندگان کشور کمک کند.

وی در ادامه گفت: متاسفانه باندهای مافیایی در طول سالیان گذشته به منافعی دست پیدا کرده‌اند. این باندها در تلاش هستند با واردات انحصاری و کنترل نرخ در بازارهای داخلی منافع خود را تأمین کنند. برای آنها وجود کارخانجات و شرکت‌های تولیدکننده قوی که توانایی تأمین نیاز بازار داخلی را دارند، خوشایند نیست. بنابر این به اشکال گوناگون سعی می‌کنند که چوب لای چرخ فعالیت این تولیدکنندگان بگذارند یا مسئولان تصمیم‌گیر را فریب دهند. این افراد نیازهای وارداتی کشور را غیرواقعی اعلام و به سیاست‌گذاران القا می‌کنند که باوجود تولیداتی که در کشور انجام می‌شود حجم زیادی کمبود در داخل وجود دارد و این کمبود فقط از راه واردات جبران می‌شود.

مهمانپرست تصریح‌کرد: این باندهای مافیایی با این آمارسازی موجب می‌شوند با وارداتی که به کشور انجام می‌شود، تولیدکننده کشور نتواند محصولات خود را در بازار داخلی به فروش برساند. این فرآیند موجب خواهد شد با گذر زمان تولیدکننده داخلی تضعیف و از صحنه تولید حذف شود. بنابراین مسئولان به‌منظور حمایت از تولید داخلی باید در مقابل این باندهای مافیایی قرار بگیرند و مانع فعالیت آنها شوند.

بازار ۶۰۰ میلیون نفری در انتظار تولیدکنندگان ایرانی

مبتکر دیپلماسی اقتصادی ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه بازار منطقه خاورمیانه، یکی از جذاب‌ترین بازارهای جهان به‌شمار می‌آید، خاطرنشان کرد: این منطقه جمعیتی افزون بر ۶۰۰ میلیون نفر دارد و کشور ما در مرکز این بازار قرار دارد. از سویی کشور به لحاظ امنیت، دسترسی به سایر بازارها و هزینه حمل‌ونقل، مواد اولیه، نیروی انسانی و دیگر موارد نسبت به دیگر کشورهای منطقه دارای مزیت است؛ بنابراین نرخ تمام‌شده محصولات تولیدی ما باید نسبت به رقبای خارجی قدرت رقابت داشته باشد. اما در این نقطه با مشکل مواجه هستیم.

مهمانپرست با اشاره به چالش‌هایی که تحریم‌ها در مسیر صادرات کشور ایجاد کرده‌اند، خاطرنشان کرد: مشکلات متعددی مانند انتقال پول در مسیر صادرکنندگان کشور وجود دارد. نباید فراموش کرد که بخش خصوصی راه‌حل رفع این مشکلات را پیدا می‌کند. به عقیده من مشکلاتی که تحریم‌ها برای ما ایجاد کرده‌اند حدود ۲۰ درصد مشکلات تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشور است. عمده این مشکلات مربوط به داخل کشور است. مشکل جریاناتی هستند که به خاطر منافع خود، مانع عملکرد جریانات جدید و مؤثر می‌شوند.

اتحادیه‌ها نیاز به انقلاب درونی دارند

مهمانپرست افزود: مشکل دوم به اتحادیه‌ها و بخش‌های خصوصی بازمی‌گردد. اتحادیه‌ها باید دچار تحول و انقلابی بزرگ شوند. افرادی که سنتی فکر می‌کنند و تخصص آنها در امر واردات بوده باید از اتحادیه‌ها جدا شوند و جای آنها را نیروهای جوان و تحصیلکرده پر کنند. این امر احتیاج به هماهنگی تمام بخش‌ها از جمله دولت و مجلس، اتحادیه‌ها و بخش خصوصی و... دارد. اگر این مسیر به‌درستی طی نشود، در رسیدن به اهداف خود موفق نخواهیم بود. سخنگوی سابق وزارت امور خارجه در پایان گفت: یکی از مواردی که متاسفانه پنهان مانده، نقش اتحادیه‌ها در رشد شرکت‌ها و تولیدکنندگان است. در برخی مواقع مشاهده می‌شود این اتحادیه‌ها دقیقا در جهت عکس منافع اعضا حرکت می‌کنند و همین امر موجب می‌شود ضرر بزرگی به تولیدکنندگان کشور وارد شود.

توان صادراتی محدود تولیدات کشور

مدیر اجرایی کنسرسیوم صادراتی ایران-اوراسیا نیز در ابتدا درباره نمایشگاه بین‌المللی مبلمان منزل گفت: این نمایشگاه با هدف صادراتی ایجادشده، اما سوال اصلی در این نمایشگاه این است که چند درصد شرکت‌های حضور یافته در این نمایشگاه، به معنای واقعی، توان صادراتی یا تولید در حجم بالا را دارند و چندصد مهمان خارجی دعوت شده‌اند تا تقاضای بازارهای هدف را تحریک کنند؟ متاسفانه بسیاری از تولیدکنندگان مصنوعات چوبی و مبلمان در تامین مواد اولیه مشکل دارند یا نرخ محصولات‌شان بالاتر از بازارهای جهانی است؛ بنابراین پیش از برگزاری این نمایشگاه باید توان تولید را ارتقا ببخشیم.

سیدامیرعباس افشارامین، مدیر اجرایی کنسرسیوم صادراتی ایران-‌اوراسیا اظهارکرد: وقتی نمایشگاه تخصصی صادراتی می‌گذاریم باید از تامین مواد اولیه تا تولید، توزیع داخلی و صادرات به نقطه مطلوب رسیده باشیم.

افشارامین افزود: آنچه امروز در بیشتر صنوف و صنایع با آن مواجه هستیم این است که توان صادراتی تولیدات ما پایین بوده و در این میان، فقط بخشی از این مشکل به تحریم‌ها مربوط است. تولیدکنندگان آگاهی کمی نسبت به بازارهای جهانی دارند و گاه آنچه در بازار داخلی به‌دست می‌آورند برایشان کافی است و میلی به تولید صادرات‌محور ندارند. این رویکرد در اقتصاد ملی، آسیب‌زننده است.

افشارامین ادامه داد: آسیب‌شناسی فرآیند تولید تا صادرات، ما را به این نتیجه می‌رساند که در بیشتر کالاها، زنجیره کاملی از تامین مواد اولیه، تولید، توزیع داخلی و صادرات شکل نگرفته است. کمتر مجتمع‌هایی وجود دارند که از تولید مواد اولیه تا بخش صادرات را در اختیار خود داشته باشند. در این شرایط رجوع به تجربه کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد که آنها در قالب مشارکت، این زنجیره را تکمیل می‌کنند.

این مشارکت در قالب هلدینگ‌ها، شرکت‌های سهامی و کنسرسیوم‌هاست.

وی تصریح کرد: کم‌توجهی اتحادیه‌ها و متولیان امر به تشکیل چنین زیرساخت‌هایی آنچنان است که کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه چندی پیش اشاره داشتند (در رسانه‌ها نیز منعکس شد.) شرکت‌های بزرگ خصوصی ایران در برابر شرکت‌های روسی خیلی کوچک هستند و تنها راه حضور در بازارهای روسیه، ایجاد هلدینگ‌ها یا مشارکت‌های بزرگ است.

ریش‌سفیدی‌های کمرنگ اتحادیه‌ها

افشارامین گفت: در ساختار اقتصادی و صنایع کوچک‌مان، اصناف را داریم و متولیان اصناف از اتحادیه‌ها گرفته تا انجمن‌ها، وظایف زیادی را بر دوش می‌کشند که در اجرای برخی از این وظایف موفق بوده‌اند. در اتحادیه درودگران تهران و اتحادیه صادرکنندگان مبلمان طی سال‌های گذشته پیشرفت‌هایی داشته‌ایم اما نقش ریش‌سفیدی در تولید صادرات‌محور و فراهم کردن شرایط صادرات جدی گرفته نشده است.

وی خاطرنشان کرد: در تمامی سال‌های گذشته، هیات مدیره اتحادیه‌های صنفی که موردپذیرش صنف بوده‌اند می‌توانستند با ریش سفیدی به ایجاد هلدینگ‌ها کمک کرده یا تولیدکنندگان را به شرکت‌های EMC (شرکت‌های مدیریت صادراتی) معرفی کنند که بنابر مشکلات ساختاری و موانعی که به آنها تحمیل شده، گرفتار مسائل روزمره شده و زمان و توانی برای اجرای طرح‌های جدید نداشته‌اند. این فقدان مانع پیشرفت و توسعه صنوف در کشور شده است.

تولید صادرات‌محور مبلمان ایرانی

مدیر اجرایی کنسرسیوم صادراتی ایران-اوراسیا اظهارکرد: به‌موجب این فقدان، قرارگاه شهید امانی و بسیج اصناف بر تامین زنجیره تامین مواد اولیه تا صادرات تاکید دارند.

در همین راستا، انجمن اسلامی صنف درودگران به شرکت رشنو که مدیر حقوقی کنسرسیوم صادراتی ایران-اوراسیا و یکی از شرکت‌های عضو این کنسرسیوم که تولیدکننده پارچه مبلی است تکلیف کرد زنجیره تامین مواد اولیه تا صادرات مبلمان و صنایع چوب را تکمیل کنیم. این قرارداد برای همین منظور امضا شد.

وی گفت: آنچه در کنسیرسیوم صادراتی ایران-اوراسیا دنبال می‌کنیم، صادرات در منطقه اوراسیاست و صادرات مبلمان یکی از محصولاتی است که به‌عنوان هدف اصلی، پیگیر آن هستیم. با این‌حال برای صادرات نخست باید محصولی با کیفیت تولید شود و آنچه شاهدیم اینکه زنجیره محصول از مرحله مواد اولیه، دچار نواقصی است. با تفاهمنامه‌هایی که با تولیدکنندگان بزرگ مواد اولیه مصنوعات چوبی و مبلمان انجام داده‌ایم، توانسته‌ایم برای نخستین‌بار، این زنجیره را تکمیل کنیم.

به‌عبارتی یک کنسرسیوم صادراتی، به‌عنوان تامین‌کننده مواد اولیه با نرخ رقابتی و کمتر از بازار، با تولیدکنندگانی که توان صادراتی دارند، همکاری خواهد کرد و اقلامی از جمله پارچه، اسفنج، نئوپان و چوب روسی را برای تولید مصنوعات چوبی و مبلمان در با نرخ ارزان در اختیارشان قرار خواهد داد. این بزرگ‌ترین قرارداد تامین مواد اولیه و ایجاد زنجیره تولید تا صادرات مصنوعات چوبی و مبلمان است و از آنجایی‌که در اختیار تولیدکنندگانی با توان تولید محصولات صادراتی قرار می‌گیرد؛ بنابراین در راستای اهداف کنسرسیوم انجام خواهد شد.