ازسوی دیگر، نرخ ارز و تورم به‌عنوان دو عامل تعیین‌کننده و موثر بر توسعه صادرات شناخته می‌شوند؛ به‌بیانی دیگر کارشناسان معتقدند تورم تاثیری مستقیم بر تمام فعالیت‌های تجاری دارد. در این گزارش، به بررسی تاثیر نرخ تورم بر تجارت خارجی ایران پرداخته است.

کالای رقابت‌پذیر نداریم
محمدحسین روشنک، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و تاجیکستان معتقد است به‌دلیل پایین بودن میزان تولید کالای قابل‌رقابت در کشور، چشم‌انداز روشنی پیش روی تجارت خارجی وجود ندارد و باید این مشکل با روزآمد کردن صنعت برطرف شود؛ به‌بیانی دیگر او نبود کالای قابل‌رقابت در کشورهایی مانند تاجیکستان را علت ناکامی ایران در روند تجارت خارجی می‌داند و معتقد است تورم داخلی اثر منفی بر روند صادرات کشور دارد. به گزارش اتاق ایران آنلاین، محمدحسین روشنک گفت: ایران نتوانست با کشورهای آسیای میانه تجارت معمولی و طبق استانداردهای موجود داشته باشد و تجارت با این کشورها ویژه است و طبق استانداردهای تعریف‌شده انجام نمی‌شود. با این حال تحریم‌ها اثر منفی روی تجارت ایران با کشورهای این منطقه و حتی افغانستان نداشت. از گذشته تاکنون هیچ سیستم مالی منظم و دقیقی بین کشورهای آسیای میانه وجود نداشته تا تحریم‌ها بتواند اثری روی تجارت با این منطقه داشته باشد. حتی صندوق ضمانت صادرات هم درباره این منطقه نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد و باید اذعان کرد تنها اثر تحریم، بالا بردن نرخ انتقال پول بود.
روشنک با تاکید بر نبود مشکل در روابط میان ایران و تاجیکستان، درباره دلیل افزایش نیافتن حجم تجارت ایران و تاجیکستان گفت: متاسفانه کالایی برای صادرات نداریم. اگر در گذشته ۳۰۰ قلم کالا برای صادرات داشتیم امروز تعدادن آن به ۳۰ قلم کالا کاهش یافته است. در واقع باید گفت تولیدات ایران قابل رقابت در این بازارها نیست.

بالا بودن نرخ تمام‌شده تولید
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و تاجیکستان خاطرنشان کرد: تمام کالاهایی که امروز صادر می‌شوند با دریافت یارانه تولید شده‌اند؛ مواد پتروشیمی، مواد غذایی و انواع شیرینی و شکلات، انواع شوینده‌ها، روغن نباتی و... جزو کالاهایی هستند که ماده اولیه و اصلی آنها با یارانه در اختیار تولیدکننده قرار می‌گیرد؛ البته غیر از زعفران، پسته و گیاهان دارویی که بخشی از صادرات ایران به این کشور است. به‌باور او نبود افق امیدوارکننده برای صادرات به‌دلیل بالابودن نرخ تمام‌شده تولید داخلی است. وی ادامه داد: کالاهایی که امکان صادرات آنها وجود دارد، از ۵ ماه قبل تا امروز حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد گران شدند. باید توجه داشت زمانی که بازرگان کالای تولید داخل را گران می‌خرد، امکان صادرات آن را ندارد، زیرا این کالا در کشور مقصد گران نشده است؛ پس قدرت رقابت خود را از دست داده و بازاری برای کالای گران شده در کشورهای مقصد وجود ندارد. به‌دلیل یادشده در چند مدت اخیر نتوانستیم حجم صادرات خود را افزایش دهیم.
روشنک با بیان این مطلب که گران شدن یکباره کالا در داخل یک مشکل جدی است، افزود: باید توجه داشت برای انتقال کالا به تاجیکستان نیز چالش‌هایی وجود دارد. با اینکه بعد از سال‌ها درگیری بین تاجیکستان و ترکمنستان، سرانجام دو کشور به توافق‌هایی رسیدند و ترکمنستان مسیرهای ترانزیتی به تاجیکستان را باز کرد، همچنان ترکمنستان به بهانه‌های مختلفی اجازه ترانزیت کامیون‌های ایرانی یا هر کامیونی که از ایران قصد سفر به تاجیکستان را دارد، نمی‌دهد.

تحریم عامل اختلال در تجارت
یک کارشناس اقتصاد عنوان کرد تا زمانی که مهم‌ترین عامل بحران در اقتصاد ایران برطرف نشود، نمی‌توان به بهبود وضعیت اقتصادی کشور امید داشت. به گزارش خبرآنلاین، هادی حق‌شناس با اشاره به اینکه عوامل ایجاد تورم در کشور باید رفع شود، گفت: ایران با تورمی فرسایشی و بسیار بالا روبه‌رو است. همین امر قدرت خرید مردم را نشانه گرفته و کاهش داده است. این کارشناس اقتصاد با اشاره به اینکه تحریم مهم‌ترین عامل ایجاد اختلال در ایران است، اضافه کرد: تحریم یک امر واقعی است و به‌طور مستقیم بر معیشت مردم تاثیرگذار است؛ بنابراین هیچ دولتی نمی‌تواند تاثیر تحریم را نادیده بگیرد. در تشریح تاثیر تحریم بر اقتصاد ایران، باید بررسی کرد که تحریم‌ها چه بخش‌هایی را نشانه رفته است. در وهله نخست، تحریم‌ها عامل بزرگ اختلال در نقل و انتقال پول ایران است؛ به‌عبارت دیگر هزینه نقل و انتقال پول برای ما پس از تشدید تحریم‌ها بالا رفت.

حلقه تورم شکسته شود
وی بخش مهم دیگر تاثیرپذیر اقتصاد ایران از تورم را بخش صادرات و واردات یا به‌عبارت دیگر تجارت خارجی عنوان کرد و ادامه داد: اختلال در واردات و صادرات ایران اتفاقی بسیار مهم است که در پس افزایش تحریم‌ها رخ داد. درست است که ما در شرایط فعلی هم واردات و صادرات داریم اما نرخ واردات و صادرات ایران بسیار بالاست، چراکه تحریم‌ها ریسک فعالیت‌های تجاری را افزایش داده است. وی در توضیح این مطلب اضافه کرد: وقتی هم بهای تولید به‌دلیل وجود تورم در کشور بالا برود و هم هزینه انتقال به‌دلیل تحریم افزایش ‌یابد، نرخ تمام‌شده کالای صادراتی، بسیار گران خواهد بود. در چنین شرایطی هیچ کشوری خواهان کالای ایرانی نخواهد بود. با این توصیف می‌توان گفت تجارت خارجی به‌طور مستقیم تحت تاثیر تورم است و نمی‌توان تاثیر این شاخص در تجارت را نادیده گرفت. بنا بر آنچه گفته شد حلقه تولید تورم در کشور باید شکسته و تمام راهکارهای مناسب و موثر در این امر به‌کار گرفته شود. وی ادامه داد: به‌نظر می‌رسد بهتر است دولت هر چه زودتر تدابیری برای رفع تحریم و دستیابی به ثبات در روابط بین‌المللی بیندیشد، چراکه ادامه این وضعیت موجبات افزایش تصاعدی نرخ تورم در آینده را فراهم خواهد کرد.

سخن پایانی
تقویت تجارت خارجی کشور باتوجه به ظرفیت‌هایی که در ایران و کشورهای هدف وجود دارد، موضوعی است که در سال‌های اخیر موردتاکید قرار گرفته، اما متاسفانه در عمل تغییر محسوسی را در حجم تجارت کشور شاهد نیستیم. به‌نظر کارشناسان برای برنامه‌ریزی و حضور مناسب در کشورهای هدف، باید چشم‌انداز تجارت ایران با کشورهایی که جزو مقاصد اصلی تجاری هستند، بررسی شود تا ظرفیت‌های قابل‌اتکا برای تجارت و سرمایه‌گذاری قابل‌احصا باشد. البته فقط این برنامه‌ریزی کافی نیست و باید موانعی که منجر به توسعه نیافتن تجارت خارجی ایران می‌شود، حذف شود. وجود تورم و بالا بودن هزینه تمام‌شده تولید کالای صادراتی، از موانع مهم گسترش تجارت برای ایران به‌شمار می‌رود.