صنعت هوایی، نیازمند حمایت دولت
بهرام سلطان‌محمد ـ رئیس یک شرکت دانش‌بنیان در زمینه ساخت تجهیزات هواپیماهای بدون‌سرنشین
صنعت هوانوردی جزو صنایع پیشرو و پیشران در دنیا است که در لبه تکنولوژی قرار گرفته است. باتوجه به ارزش ۱۱ میلیارد دلاری بازار ناوگان هوایی، بازار ۵ میلیارد دلاری تعمیر و نگهداری و بازار تحقیق و توسعه به ارزش یک میلیارد دلار که زمینه ایجاد بازاری ۱۷ میلیارد دلاری را فراهم آورده است، باید گفت، توسعه ناوگان هوایی کشور متناسب با میانگین جهانی، می تواند زمینه ساز ایجاد ۳۴۱ هزار شغل شود. گفتنی است، کشور حداقل به ۳۶۶ فروند هواپیما نیاز دارد که برای تامین آن تا سال ۱۴۱۰ ، حدود ۳۶ میلیارد دلار نیاز داریم تا ایران با میانگین دنیا همگام شود. گفتنی است، دانش بنیان ها توانایی کافی در حل معضلات مربوط به فرسودگی و تعمیر نگهداری صنعت هوایی دارند که به تبع آن می توانند در کنترل هزینه ها نقش آفرین باشند. رشد و توسعه دانش بنیان ها در صنعت هوایی کشور نیازمند صبر و حوصله زیاد متولیان و فعالان این حوزه است، چرا که بازگشت سرمایه معمولا در بازه زمانی طولانی تری نسبت به دیگر صنایع مشابه نظیر خودروسازی اتفاق می افتد. در چندین سال اخیر، متاسفانه سرمایه گذاری لازم در صنعت هوایی کشور انجام نشده است و در دنیا هم به عنوان یک صنعت زیرساختی به حساب می آید و دولت ها نقش بسیار مهمی در توسعه شرکت های هواپیمایی دارند. با اینکه بیشتر این شرکت ها خصوصی هستند، اما پشتیبانی دولتی و سرمایه اولیه دولتی بوده که این شرکت ها را تبدیل به غول های بزرگ صنعت هوایی در جهان کرده است. توسعه و پیشرفت در حوزه صنایع هوایی از توان شرکت های کوچک خصوصی بر نمی آید و نیازمند سرمایه گذاری دولتی است، چرا که صنعت هواپیمایی یک صنعت سرمایه بر است و هزینه های زیادی را می طلبد تا به تولید برسد. همچنین، زمان زیاد هم می طلبد تا شرکتی بتواند در این زمینه رشد کند و توسعه یابد. تولیدات در این صنعت زمانی می تواند مورداستفاده قرار گیرد که استانداردهای جهانی آن را تایید کرده باشند تا در نهایت به چرخه مصرف برسد. تامین ایمنی، دیگر موضوعی است که اهمیت زیادی دارد و بی شک برای تامین ایمنی باید سرمایه دولتی در جریان توسعه شرکت های دانش بنیان این حوزه قرار بگیرد. باتوجه به برگشت درازمدت سرمایه در حوزه صنایع هوایی، غیرممکن است که بخش خصوصی بتواند استارتر این حوزه باشد، چرا که علاوه بر هزینه های بالایی که برای شروع فعالیت می طلبد، در مدت زمان کوتاه بی بازده است. به طورخوش بینانه، یک شرکت دانش بنیان باید دست کم بین ۸ تا ۱۰ سال فعالیت داشته باشد تا محصول کار و فعالیت خود را برداشت کند. این صنعت نقطه مقابل خودروسازی است که به طورمعمول، شرکت های خودروسازی صرفه اقتصادی خوبی را تجربه می کنند، هرچند در این صنعت هم موفق عمل نکرده ایم و پیشرفت های موردانتظار حاصل نشده است. یکی از اصلی ترین نیازهای کشور در صنعت هوایی، پهپادهایی است که خدمات غیرنظامی ارائه می دهند. گفتنی است، اگر دانش بنیان ها در این زمینه فعالیت کنند، علاوه بر اینکه زودتر به نتیجه می رسند، توان علمی و فناورانه ما هم پاسخگو است، البته به شرطی که حمایت اولیه از سوی نهادهای دولتی نظیر معاونت علمی صندوق های مربوطه اتفاق بیفتد. ساخت پهپاد می تواند یک عرصه مهم برای فناوران به حساب بیاید. به عبارت روشن تر، اگر دانش بنیان ها در این زمینه فعالیت داشته باشند، برد بیشتری را تجربه می کنند. بی شک توان کافی برای توسعه صنعت هوایی دارند و می توانند نقش آفرینی کنند. برای بالفعل شدن ظرفیت های دانش بنیان در صنایع هوایی افزون بر سرمایه گذاری، نیازمند توسعه زیرساخت های آزمایشگاهی نیز هستیم. متاسفانه به دلیل فراهم نکردن زمینه برای رشد دانش بنیان ها، بسیاری از نخبگان این حوزه جذب شرکت های بزرگ هواپیمایی در سراسر جهان شده اند و امروز در کشورهای پیشرفته و شرکت های رده بالای صنعت هوایی دنیا فعالیت می کنند. توسعه پروژه های محصول محور باید با نظارت دانشگاه و توسط شرکت های دانش بنیان دنبال شود. اگر بتوانیم شبکه ای از شرکت های دانش بنیان این حوزه را گرد هم بیاوریم، کمک ویژه ای به طراحی و توسعه محصولات دانش بنیان فناوری هوایی صورت می گیرد و در این مسیر، مصمم هستیم.
