قطر مانند بیشتر همسایه‌های ایران از اشتراکات تاریخی و فرهنگی دیرینه‌ای با ایرانیان برخوردار است، اما سطح روابط تجاری دو کشور جز در چند سال اخیر به‌طور تقریبی در حداقل بوده است. در حال‌ حاضر حجم تجارت ایران و قطر رقم ناچیزی حدود ۴۰۰-۳۰۰ میلیون دلار است که ظرفیت افزایش به یک میلیارد دلار در سال آینده را دارد.

امضای ۱۴ سند برای توسعه همکاری

در جریان سفر سید ابراهیم رئیسی به دوحه ۱۴ سند همکاری بین دو کشور به امضا رسید. سید ابراهیم رئیسی در نخستین روز سفر خود به دوحه، پایتخت قطر با تمیم بن حمد آل ثانی دیدار و گفت‌وگو کرد. پس از این دیدار، وزیران امور خارجه، نفت، راه و شهرسازی، میراث فرهنگی و نیروی ایران با همتایان قطری خود در حضور رئیس‌جمهوری ایران و امیر قطر اسناد همکاری دو کشور را امضا کردند.۱۴ سند همکاری امضا شده در زمینه هواپیمایی، تجاری، کشتیرانی، رادیو-تلویزیون، سیاست خارجی (لغو روادید)، برق، استاندارد و فرهنگی و آموزشی است. رئیس‌جمهوری همچنین در این سفر در جمع ایرانیان مقیم قطر حضور پیدا کرد و نشستی نیز با تجار قطری و ایرانی داشت. کشور قطر در مقایسه با دیگر کشورهای حوزه خلیج‌فارس از منابع مالی غنی‌تری برخوردار است و یکی از رویکردهایی که این کشور دنبال می‌کند سرمایه‌گذاری در منطقه و کشورهای دوردست است. این کشور عربی در راستای دستیابی سریع‌تر به اهداف تعیین شده در سند چشم‌انداز ۲۰۳۰ راه را برای سرمایه‌گذاران در صنایع مختلف باز کرده و ظرفیت‌های زیادی را در راستای حمایت از سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد کرده است. در همین راستا سرمایه‌گذاری نقطه و ظرفیت قابل‌توجهی برای ارتقای مراودات تجاری و اقتصادی دو کشور برای تحقق اهداف توسعه‌ای است.

فرصت جام جهانی برای گسترش مبادلات تجاری

برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال فرصت ناب دیگری را برای کشورمان در زمینه تامین اقلام مورد نیاز کشور قطر و افزایش همکاری در زمینه گردشگری فراهم می‌کند. قطر محدودیت تولید و نیروی انسانی دارد و به‌دلیل چالش با کشورهای اطراف اقلام غذایی موردنیازش را از محدوده‌ای خارج از کشورهای عربی تامین می‌کند که این موضوع، فرصت مناسبی برای ایران به‌وجود آورده تا اقلام مصرفی موردنیاز این کشور را تامین کند و زمینه مشارکت و سرمایه‌گذاری مشترک را فراهم آورد.

ظرفیت بنادر جنوبی ایران برای صادرات به قطر

بنادر جنوبی ایران از نظر مسافت برای کشور قطر که به‌منظور تامین مواد غذایی و میوه و سبزیجات به‌شدت به واردات وابسته است، یکی از نزدیک‌ترین و به‌صرفه‌ترین راه‌ها است. ایران در این زمینه از دیرباز همسایه‌ای قابل‌اعتماد و اتکا برای قطر بوده و هست. از طرف دیگر، توان اقتصادی قطر و ثروت هنگفت این کشور در چارچوب یک فرآیند تجاری سازنده، می‌تواند امکانات مناسبی را برای ورود سرمایه عربی و سرمایه‌گذاری در شهرهای ایران ایجاد کند.

صادرات مصالح ساختمانی و خدمات فنی-مهندسی

طرح‌های زیرساختی موردنیاز مسابقات جام‌جهانی فوتبال ۲۰۲۲ در قطر در زمینه صادرات مصالح ساختمانی و خدمات فنی-مهندسی از دیگر فرصت‌های ناب برای کشورمان است. در این حوزه می‌توان ضمن ایجاد اشتغال برای متخصصان و کارگران ایرانی سود اقتصادی هم برای کشور به ارمغان آورد.

استفاده از چنین فرصت‌هایی به فعالان اقتصادی ایران کمک خواهد کرد در شرایط تحریم به بازارهای جهانی دست یابند. ضمن اینکه تجربه موفق برخی شرکت‌ها و صادرکنندگان خدمات فنی-مهندسی در بالا بردن کیفیت خدمات صادراتی به‌ویژه در بخش انرژی باید سرلوحه کار دیگر فعالان حوزه صادرات کشور قرار گیرد.

برنامه‌ریزی برای انتقال هوایی اقلام غذایی به قطر

شیوه‌نامه انتقال هوایی اقلام غذایی به کشور قطر ازسوی وزیر صنعت، معدن و تجارت تنظیم و اقدامات لازم صورت گرفته و به محض تامین اعتبار موردنیاز از سوی سازمان برنامه و بودجه، عملیاتی خواهد شد. همچنین همکاری در زمینه توسعه صنعتی برای صادرات به کشورهای ثالث و استفاده از ظرفیت‌های قطر برای توسعه زنجیره ارزش و ترانزیت از دیگر موارد مهم در توسعه روابط تجاری ایران و قطر است.

صادرات محصولات کشاورزی ایران

عضو کمیسیون توسعه صادرات غیرنفتی اتاق بازرگانی ایران گفت: گسترش روابط اقتصادی ایران با قطر برای هر دو کشور فواید بسیاری دارد. جمشید نفر در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: سفر رئیس‌جمهوری به قطر با هدف تسهیل مراودات اقتصادی انجام شده تا با ایجاد تونلی روابط دو کشور از جمله در مسائل اقتصادی گسترش پیدا کند. وی با اشاره به اینکه قطر کشوری ثروتمند است، تصریح کرد: این کشور از ذخایر بالای انرژی برخوردار است که دنیای امروز به آن نیاز دارد و همین شرایط برای ارتباط دو کشور می‌تواند فواید فوق‌العاده و بسیاری داشته باشد. نفر تاکید کرد: بیشترین فایده از گسترش روابط دو کشور برای ایران، فراهم کردن شرایط برای توسعه و بهبود زیرساخت‌ها به‌ویژه در زمینه تجاری است که می‌تواند تسهیل فعالیت‌ها را برای فعالان اقتصادی به همراه داشته باشد. وی افزود: باتوجه به مسائل سیاسی موجود میان قطر با اتحادیه عرب، برقراری روابط مطلوب این کشور با ایران می‌تواند برای دوطرف مفید و راهگشا باشد. این فعال اقتصادی تاکید کرد: اقتصاد بر پایه و مبنای دیپلماسی شکل می‌گیرد؛ بر همین اساس نه‌تنها گسترش روابط با کشور قطر که توسعه روابط با تمام کشورهای جهان خوب خواهد بود و شرایط را برای فعالیت‌های اقتصادی تسهیل می‌کند. وی درباره کالاهای تجاری قابل مبادله با این کشور گفت: محصولات کشاورزی تولید ایران زبانزد همه جهان است، زیرا طعم ارگانیک آن جاذب مشتری در جهان خواهد بود و کشور قطر از این قاعده مستثنا نیست؛ از همین رو صادرات تولیدات کشاورزی به این کشور می‌تواند به‌سرعت افزایش پیدا کند.

نفر همچنین با اشاره به برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ در قطر اظهار کرد: تولیدکنندگان ایرانی باید محصولات و ظرفیت‌های خود را به جهان معرفی کنند تا از این طریق سرمایه‌گذار جذب شود و شاهد تحول اقتصادی باشیم.

برگزاری جام جهانی فوتبال در همسایگی ایران راهی است که باتوجه به گسترش روابط می‌توانیم از آن بهترین استفاده را ببریم و بار دیگر کالاهای خود را به مخاطبان جهانی معرفی کنیم.

سخن پایانی

سفر رئیس‌جمهوری به قطر با دو هدف اصلی شرکت در جلسات اوپک گازی و دیدارهای دوجانبه بین مقامات دو کشور در راستای توسعه همکاری‌های صنعتی، تجاری، ترانزیتی و گردشگری صورت گرفت. در این سفر علاوه بر مباحث مربوط به نفت که ازسوی مسئولان وزارت نفت، پیگیری ‌شد، وزرای صنعت، معدن و تجارت و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز حضور داشتند تا رایزنی‌های لازم برای توسعه همکاری‌های تجاری و گردشگری انجام شود.