خبری از بهبود نیست!
تامین اقلام سفره مردم، یک نیاز اولیه است که نباید به دغدغه تبدیل شود، چیزی که مدت‌هاست دغدغه اصلی شهروندان شده است.
تامین اقلام سفره مردم، یک نیاز اولیه است که نباید به دغدغه تبدیل شود، چیزی که مدت هاست دغدغه اصلی شهروندان شده است. افزایش نرخ به ویژه در بازار کالاهای اساسی به صورت روزانه اتفاق می افتد و این در حالی است که حقوق و دستمزدها فقط بین ۳ تا ۵ . ۵ برابر بالا رفته است. حدود ۶ ماه از برنامه دولت سیزدهم با نام «جراحی اقتصادی» که تنها محدود به حذف «ارز ۴۲۰۰ تومانی» از برخی کالاها نشد و اثر افزایشی نرخ ارز به کالاهای اساسی هم تسری یافت، گذشته است. پس از این جراحی معروف آقای رئیسی، نرخ کالاهای اساسی در شیب افزایشی قرار گرفته است. در این میان، مستندات موجود نشان می دهد بازار کالاهای خوراکی، با تغییرات بزرگی از نظر هزینه و مصرف مواجه شده اند. این در حالی است که داده های مرکز آمار ایران نشان می دهد در مهر امسال از ۵۳ قلم کالای خوراکی، ۲۸ قلم افزایش قیمتی بالاتر از میانگین نرخ تورم عمومی نقطه ای داشته اند. صمت در این گزارش به بررسی نرخ انواع مواد غذایی ایران در مقایسه آماری دوماهه نخست پاییز و مدت مشابه سال گذشته پرداخته است.
حال معیشت بد است
سال ۱۴۰۱ با جراحی اقتصادی دولت سیزدهم آغاز شد؛ جراحی که حال بعد از حدود ۶ ماه، دوران نقاهت خود را طی کرده است و دیگر صبر برای دیدن نتیجه مثبت آن عاقلانه نیست. یکی از آثار اصلی این جراحی بزرگ، افزایش شدید نرخ مواد غذایی است.
این در حالی است که نرخ تورم نقطه ای در مهر ۱۴۰۱ به عدد ۴۸.۶ درصد رسیده است؛ یعنی خانوارها به طور میانگین ۴۸.۶ درصد بیشتر از مهر ۱۴۰۰ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده اند. به عقیده برخی کارشناسان، هرچه یک کالا بیشتر مورداستفاده خانوار باشد، اثر بیشتری نیز در تورم خانوار خواهد داشت و این ضریب تورم را محاسبه می کند.
با نگاهی به قیمت ها متوجه خواهیم شد که با گرانی مواد غذایی موردنیاز سفره ها، مردم زیر سنگینی تورم، فشار کمبود درآمد را بیشتر احساس می کنند.
این در حالی است که اگر دولت اجرای سیاست های اصلاح نظام یارانه ای و حذف ارز ترجیحی را بدون هیچ تغییری ادامه دهد، هر ماه تورم مواد غذایی بیشتر شده و سفره دهک های گوناگون به ویژه دهک اول کوچک تر می شود.
با افزایش نرخ مواد غذایی و گرانی های موجود در اقلام اساسی، مردم ناچار شده اند میزان مصرف خود را کاهش داده یا برخی از اقلام را از سفره های خود حذف کنند.
این روزها کاهش یافتن قدرت خرید مردم، به یکی از مهم ترین دغدغه های اقتصاد تبدیل شده است. در نتیجه این جراحی اقتصادی با گذشت دوران نقاهت طولانی، نه تنها منجر به موفقیت نشده، بلکه تیغ آن سفره مردم را بریده است.
سفره ها دیگر رنگ و لعاب گذشته را ندارند و هر روز کوچک تر از روز قبل می شوند و بسیاری حقوق ها به ویژه در گروه جمعیتی کارگر و کارمند پشیزی برای چرخاندن چرخ زندگی ارزش ندارد. با این همه، هنوز هم برخی از مسئولان در اظهارنظرهای خود ادعای کاهش نرخ بسیاری از اقلام غذایی را دارند، در حالی که آمارها و واقعیت های بازار چیز دیگری می گوید.
خزان قیمت ها در گذر یک ماه
در مهر امسال، براساس نرخنامه جدید سازمان میادین میوه و تره بار، بالاترین نرخ برنج اعلای ایرانی شامل طارم، هاشمی و دم سیاه کیلویی ۱۰۴ هزار تومان تعیین شده و برنج های پرمحصول و معطر نیز بین ۴۶ تا ۶۶ هزار تومان قیمت گذاری شده اند. برنج هندی درجه یک نیز کیلویی بین ۳۰ تا ۳۷ هزار تومان به فروش می رسید.
همچنین نرخ یک کیلو راسته با استخوان گوسفندی ۱۶۹ هزار تومان، ران کامل ممتاز گوسفندی ۱۸۷ هزار تومان، ماهیچه گوساله ۱۶۵ هزار تومان، نیم شقه ران گوسفندی ۱۸۵ هزار تومان است.
نرخ روغن ۵ کیلویی در مهر امسال ۲۹۵ هزار تومان بود و روغن مایع ۹۰۰ گرمی با نرخ ۵۵ هزار تومان به فروش می رسید.
همچنین نرخ مرغ کشتار روز از کیلویی ۶۶ هزار و ۲۰۰ تومان تا ۶۷ هزار تومان بود. از سوی دیگر، نرخ مرغ در دیگر استان ها تا ۷۵ هزار تومان نیز رسید.
هر کیلو ران مرغ با نرخ ۶۰ هزار تومان، سینه با نرخ ۱۲۰ هزار تومان و فیله با نرخ ۱۳۰ هزار تومان به فروش می رسید.
در میادین میوه وتره بار تخم مرغ با نرخ ۷۶ هزار تومان و در فروشگاه های زنجیره ای نیز حدود ۸۰ هزار تومان به فروش رسید.
قیمت سیب زمینی نیز در مهر ۱۴۰۱ به حدود ۱۴ هزار تومان رسید.
حال با گذر از مهر و قرارگیری در آبان، قیمت ها باز هم در شیب افزایشی قرار گرفتند.
در ادامه به بررسی نرخ برخی از اقلام اساسی پرداختیم.
براساس مشاهدات میدانی از مغازه های سطح شهر تهران هر کیلو برنج هاشمی درجه یک ۱۳۰ هزار تومان، طارم محلی اعلا ۱۲۰ هزار تومان، دم سیاه صدری ۱۶۰ هزار تومان، علی کاظمی ۱۵۰ هزار تومان و شیرودی دودی سنتی ۱۱۰ هزار تومان است.
برنج خارجی نیز با نرخ هر کیلو ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان در مراکز عرضه به فروش می رسد.
قیمت یک کیلو گوشت گوسفندی در آبان امسال به ۱۸۰ هزار تومان و گوشت گوساله به ۲۱۱ هزار تومان رسیده است.
قیمت مصوب هر کیلوگرم مرغ به ۶۳ هزار تومان رسیده است. هم اکنون هر شانه تخم مرغ ۱ . ۸۰۰ گرمی فله با نرخ ۸۵ تا ۹۰ هزار تومان در میادین و فروشگاه های زنجیره ای عرضه می شود.
همچنین روغن نباتی ۵ کیلویی ۳۶۵ هزار تومان، روغن جامد کوچک ۷۰ هزار و ۴۰۰ هزار تومان، روغن مایع ۸۱۰ گرمی ۵۹ هزار و ۴۰۰ ، روغن مایع ۹۰۰ گرمی سرخ کردنی ۶۲ هزار و ۵۰۰ تومان شده است.
قیمت سیب زمینی نیز در آبان امسال به حدود ۱۷ هزار تومان رسید.
در نتیجه شواهد بازار حاکی از آن است که مواد غذایی شیب تندتری را به سمت افزایش نرخ طی می کنند و ظاهرا خبری از کاهش قیمت ها
نیست.
اینکه تا پایان پاییز چه می شود در هاله ای از ابهام است، اما امیدواریم بازار کمی روی خوش به مردم نشان دهد.
انفجار قیمت ها در طول یک سال
در این قسمت به تغییر نرخ کالاهای اساسی در یک سال و تاثیرات جراحی اقتصادی بر آنها می پردازیم.
از نرخ گوشت شروع می کنیم یکی از مواد غذایی که به برکت اوضاع اقتصادی از سفره بسیاری از مردم کنار رفته است.
نرخ یک کیلو گوشت گوسفندی در آبان سال گذشته ۱۴۰ هزار تومان بوده، اما در یک سال گذشته این رقم افزایش زیادی نداشته و حال به ۱۸۰ هزار تومان رسیده است.
همچنین گوشت گوساله نیز از ۱۴۰ هزار تومان به ۲۱۱ هزار تومان رسیده است. این در حالی است که مردم مدت هاست قدرت خرید گوشت کیلویی ۱۸۰ هزار تومان را ندارند و مرغ یا ماهی را جایگزین آن کردند.
یکی از کالاهای اساسی که حسابی در کش وقوس این جراحی جولان داده، برنج است. نرخ هر کیلوگرم برنج صدری هاشمی ۵۵۸۰۰ تومان، آستانه ۵۸۴۰۰ ، طارم لنگرودی ۵۶۹۰۰ تومان، طارم محلی ۴۶۵۰۰ تومان، دودی هاشمی ۵۳۶۰۰ تومان در آبان ۱۴۰۰ بوده است. این در حالی است که براساس مشاهدات میدانی از مغازه های سطح شهر تهران هر کیلو برنج هاشمی درجه یک ۱۳۰ هزار تومان، طارم محلی اعلا ۱۲۰ هزار تومان، دم سیاه صدری ۱۶۰ هزار تومان، علی کاظمی ۱۵۰ هزار تومان و شیرودی دودی سنتی ۱۱۰ هزار تومان است.
ظاهرا تیغ جراحی دولت سیزدهم دست بسیاری از مردم را از خرید یکی از مهم ترین کالاهای اساسی بریده است.
برنج از سفره بسیاری از مردم حذف شد و به سراغ جایگزین برای آن رفتند که یکی از آنها ماکارونی است که دولت جدید گرانی ماکارونی را نیز از قلم نینداخته است. آبان سال گذشته نرخ ماکارونی ۵۰۰ گرمی در محدوده قیمتی ۶ تا ۹ هزار تومان بود و اکنون نرخ ماکارونی های ۵۰۰ گرمی به ۱۷ هزار تومان رسیده است.
نوبت به مرغ می رسد جایگزین این روزهای گوشت، نرخ مرغ کامل تازه در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۸ هزار تومان بوده است و اکنون به ۶۳ هزار تومان رسیده است.
تا قبل از این، زلزله های قیمتی نرخ مصوب هر شانه تخم مرغ ۳۰ عددی ۴۳ هزار تومان بود، اما اکنون به حدود ۹۰ هزار تومان رسیده است. این در حالی است که چندی پیش، نرخ تخم مرغ به شانه ای ۱۰۰ هزار تومان نیز رسید.
سیب زمینی نیز به همین سرنوشت دچار شده و از ۷۴۰۰ تومان در آبان ۱۴۰۰ به ۱۸ هزار تومان رسیده است.
این زلزله قیمتی پس از شعارهای ریشه کنی فقر به دست دولت سیزدهم رخ داد. زلزله ای که حسابی معیشت مردم را به خطر انداخت.
نتیجه شوک های نرخ ارز و از سوی دیگر، حذف ارز ترجیحی همراه با سرکوب دستمزدها منجر به خالی تر شدن سفره مردم از مواد غذایی لازم شده است. هرچند مسئولان پس از آزادسازی قیمت ها و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی وعده ثبات نسبی قیمت ها را به مردم داده بودند، اما اینجا خبری از ثبات نیست و برخی از کارشناسان تاکید دارد که تحقق این وعده دور از انتظار است؛ یعنی از این به بعد هم احتمالا خبری از ثبات نرخ نخواهد بود.
سخن پایانی
بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند دولت سیزدهم که با شعارهای معیشتی روی کارآمد، حالا اقتصاد را به سمتی برده که در سفره های برخی از مردم خبری از برنج و گوشت نیست. همچنین شعار رفع فقر تا پایان سال ۱۴۰۰ از سوی ابراهیم رئیسی، نه تنها محقق نشد، بلکه سفره مردم متاثر از جراحی اقتصادی کوچک تر شد. از سوی دیگر، قرار بر این بود که قیمت ها براساس نرخ های شهریور ۱۴۰۰ باشد، اما بازار خلاف این وعده را به مردم نشان می دهد. این روزها اوضاع معیشت برخی از شهروندان به گونه ای است که حقوق آنها تنها کفاف اجاره خانه و خوراکی ساده را می دهد. در نتیجه سازکارهای دولت آقای رئیسی و شعارهای معیشتی برخی از مردم دیگر مدت هاست رنگ گوشت و برنج را نمی بینند و به سختی روز خود را شب می کنند. آقایان در حالی نام این افزایش قیمت ها را جراحی اقتصادی گذاشته اند که جراحی اگر خون ریزی و ضعف اولیه دارد، در نهایت به بهبودی فرد جراحی شده می رسد، اما دهک های متوسط و پایین جامعه بر اثر این جراحی، دچار ضعف و خون ریزی هستند و خبری از بهبود نیست!
