براساس اعلام بانک مرکزی اجاره ‌ بهای مسکن در شهر تهران طی معاملات مرداد امسال نسبت به مرداد سال گذشته رشد ۴۵ . ۲ درصدی داشته است. همچنین این شاخص (رشد اجاره ‌ بها) در کل کشور در مرداد امسال در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته با افزایش ۵۰ . ۶ درصدی مواجه شده است. آمارها همچنین حاکی از رشد ماهانه عجیب ۴ . ۶ درصدی اجاره مسکن در مرداد امسال نسبت به ماه قبل از آن (تیر ۱۴۰۱ ) در تهران و ۴ . ۷ درصدی در همه مناطق شهری کشور است، این در حالی است که در تیر امسال اجاره ‌ بها نسبت به خرداد نیز افزایش ۴ . ۵ درصدی داشت که نشان می ‌ دهد رشد اجاره مسکن نه ‌ تنها متوقف نشده، بلکه ادامه ‌ دار هم بوده است. رشد ۴ . ۶ درصدی اجاره مسکن در مرداد نسبت به تیر امسال، بالاترین میزان رشد ماهانه اجاره ‌ بهای مسکن در ۵ ماه امسال بود.

سیاست تعیین سقف افزایش اجاره مسکن موثر بود؟

برای نخستین بار در بهار سال ۱۳۹۹ سقف افزایش اجاره ‌ بها در تهران ۲۰ درصد تعیین شد که به تصویب ستاد ملی مقابله با کرونا رسید.

در خرداد سال ۱۴۰۰ ستاد ملی مقابله با کرونا سقف افزایش اجاره مسکن را ۲۵ درصد تعیین کرد. امسال نیز این مصوبه به شورای ‌ عالی هماهنگی سران قوا رفت و همان رقم سال گذشته ( ۲۵ درصد) برای سقف اجاره مسکن در قراردادهای تمدیدی رهن و اجاره مسکن به تصویب رسید و ابلاغ شد.

طی ۳ سالی که از اجرای سیاست تعیین سقف اجاره ‌ بها می ‌ گذرد، روند افزایشی اجاره ‌ بها هرگز متوقف نشد. در حالی که محمود محمودزاده، معاون سابق مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی ادعا کرده بود با اعمال این سیاست، از روند افزایشی شدید اجاره ‌ بها کاستیم، برخی کارشناسان اقتصاد مسکن با این ادعای محمودزاده مخالف و مدعی ‌ اند که بازار عرضه و تقاضای اجاره مسکن، حتی در صورت مداخله دولت هم کار خود را می ‌ کند.

اظهارات متناقض مسئولان

رشد اجاره ‌ بها و نبود کنترل بر این بازار در حالی اتفاق افتاده که محمودزاده در گفت ‌ وگو با مهر درباره اثرگذاری سیاست تعیین سقف افزایش اجاره ‌ بها طی ۳ سالی که این سیاست در حال اجراست، اظهار کرد: مرکز آمار ایران، رشد اجاره مسکن در پایان سال 1400 نسبت به سال ۱۳۹۹ را ۳۲ درصد اعلام کرده بود.

وی ادامه داد: در ستاد ملی مقابله با کرونا سقف افزایش اجاره ‌ بهای مسکن ۲۵ درصد تعیین شده بود که تنها ۷ درصد بیشتر از سقف تعیین ‌ شده، افزایش نشان می ‌ دهد و عمدتا قراردادهای جدید رهن و اجاره مسکن بودند که این سقف را رعایت نکردند اما میزان رعایت سقف افزایش اجاره ‌ بها در قراردادهای تمدیدی بیشتر بود؛ بنابراین اقدام ما در تعیین سقف افزایش اجاره ‌ بهای مسکن، «مثبت» بود. محمودزاده گفت: در همان سال ( ۱۳۹۹ ) میزان اثاث ‌ کشی ‌ ها براساس اعلام اتحادیه حمل اثاثیه منزل، کاهش ۶۴ درصدی داشت.

معاون سابق مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: در سال ۱۴۰۰ ستاد ملی مقابله با کرونا در خرداد سقف اجاره ‌ بهایی که در سال ۱۳۹۹ تعیین شده بود را ابقا کرد، اما باتوجه به بهبود وضع کرونا، پروتکل ‌ ها کمتر رعایت و احکام تخلیه بیشتری برای مستاجران ازسوی شوراهای حل اختلاف صادر شد؛ بنابراین برای سال ۱۴۰۱ ، موضوع تعیین سقف افزایش اجاره ‌ بهای مسکن به شورای ‌ عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا ارجاع شد.

محمودزاده تاکید کرد: براساس اعلام اتحادیه مشاوران املاک، میزان تحقق ‌ پذیری سیاست تعیین سقف افزایش اجاره ‌ بها برای شهر تهران ۴۸ درصد بوده است.

مرکز آمار چه می ‌ گوید

ادعای رشد تنها ۷ درصدی اجاره مسکن نسبت به سقف تعیین شده در حالی است که مرکز آمار ایران اعلام کرد: متوسط مبلغ اجاره ماهانه زمستان ۱۴۰۰ به ‌ علاوه ۳ درصد ودیعه پرداختی برای اجاره یک مترمربع زیربنای مسکونی معامله شده در فصل مذکور (زمستان ۱۴۰۰ ) از طریق بنگاه ‌ های معاملات ملکی در شهر تهران ۱۰۶ هزار تومان با میانگین مساحت ۸۱ مترمربع و متوسط عمر بنای ۱۶ سال بوده که نسبت به فصل قبل (پاییز ۱۴۰۰ ) ۲۲ . ۲ درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل (زمستان ۱۳۹۹ ) ۵۶ . ۶ درصد، افزایش داشته است. مرکز آمار متوسط مبلغ اجاره ماهانه در پاییز ۱۴۰۰ به ‌ علاوه ۳ درصد ودیعه پرداختی برای اجاره یک مترمربع زیربنای مسکونی معامله شده از طریق بنگاه ‌ های معاملات ملکی در سطح کشور را ۳۱ هزار و ۷۰۰ تومان با میانگین مساحت ۱۰۲ مترمربع و متوسط عمر بنای ۱۴ سال عنوان و اعلام کرد این شاخص نسبت به فصل قبل (تابستان ۱۴۰۰ ) ۲ . ۸ درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل (پاییز ۱۳۹۹ ) ۵۱ . ۹ درصد افزایش داشته است. این مرکز متوسط مبلغ اجاره ماهانه به ‌ علاوه ۳ درصد ودیعه پرداختی برای اجاره یک مترمربع زیربنای مسکونی معامله شده از طریق بنگاه ‌ های معاملات ملکی در سطح کشور را ۳۰ هزار و ۸۰۰ تومان با میانگین مساحت ۱۰۴ مترمربع و متوسط عمر بنای ۱۴ سال دانست و اعلام کرد: این افزایش اجاره ‌ بها نسبت به فصل قبل (بهار ۱۴۰۰ ) ۹ . ۴ درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل (تابستان ۱۳۹۹ ) ۵۸ . ۸ درصد بوده است.

افزایش اجاره مسکن باز هم ادامه خواهد داشت؟

همچنین برخی گزارش ‌ های منتشره از رشد ۶۰ درصدی اجاره ‌ بها در سال ۱۴۰۰ در شهر تهران نسبت به سال ۹۹ حکایت دارد، این در حالی است که میانگین تورم اجاره سالانه ۳ دهه اخیر ۲۲ درصد بوده که از عبور رشد تورم اجاره مسکن از رقم ۴۰۰ درصدی طی چند سال اخیر خبر می ‌ دهد. کارشناسان اقتصاد مسکن معتقدند ظرف ۴ سال گذشته، نرخ مسکن رشد ۶۰۰ تا ۷۰۰ درصدی داشته و از آنجایی که اجاره مسکن، تابعی از رشد نرخ مسکن است، همچنان شاهد افزایش اجاره ‌ بها خواهیم بود؛ چراکه هنوز بخش اجاره مسکن نتوانسته این فاصله خود با رشد نرخ مسکن را جبران کند.