توسعه تجارت حوزه شیلات، به عوامل متعددی وابسته دارد که مهم ‌ ترین آن تولید است. شیلات در سال ‌ های گذشته، نوسانات جدی و متعددی را سپری کرده است. از مهم ‌ ترین این تغییرات می ‌ توان به از بین رفتن ماهی ‌ های دریای خزر و پرورش ماهی ‌ های این خطه در استخرها و حوضچه ‌ ها اشاره کرد. در حال ‌ حاضر بخش زیادی از ماهی ‌ های دریای خزر از بین رفته و دلایل متعددی را می ‌ توان از عوامل اصلی این اتفاق معرفی کرد. ساخت ‌ وسازهای نامناسب و غیراصولی بر بستر رودخانه ‌ های متصل به دریای خزر، برداشت مصالح از کف رودخانه ‌ ها، ریخته شدن فاضلاب به آب ‌ ها و صید بی ‌ رویه کشورها از این دریا، از جمله عوامل مهم از بین رفتن ماهی ‌ های دریای خزر به ‌ شمار می ‌ روند.

در حال ‌ حاضر بیشتر ماهی ‌ های مربوط به دریای خزر، در استخرها پرورش داده می ‌ شوند که در نهایت یا به مصرف داخلی می ‌ رسند یا صادر می ‌ شوند. فعالیت ‌ های استخرهای پرورش ماهی طی سال ‌ های اخیر با تنش ‌ های زیادی همراه بوده است. مجوزهایی که طی سال ‌ های اخیر به پرورش ‌ دهندگان ماهی داده شده، متاسفانه براساس تخصص، توانایی و تجربه این افراد نبوده و همین مسئله باعث نگرانی و نارضایتی فعالان خبره صنعت شیلات شده است. برخی افراد معتقدند اعطای مجوزهای استخرهای پرورش ماهی به افراد غیرمرتبط با این حوزه، نوعی رانت محسوب شده و تنها مزیت ‌ های مالی را برای این افراد به ‌ همراه دارد. در برخی موارد دیده شده افراد غیرمرتبط با حوزه شیلات، از مجوزهای خود در این حوزه برای اهدافی مانند دریافت وام و تسهیلات بانکی استفاده می ‌ کنند، بنابراین نه ‌ تنها صنعت شیلات با حضور این افراد به رشد و توسعه واقعی دست نیافته، بلکه درگیر چالش ‌ های جدی در تجارت داخلی و خارجی شده است،پس یکی از اصلی ‌ ترین مسئله صنعت شیلات، وجود افراد غیرمتخصص این حوزه است که باید به ‌ طور جدی به آن رسیدگی کرد. این امر تنها با اصلاح روند اعطای مجوزهای فعالیت امکان ‌ پذیر خواهد بود.

در رابطه با توسعه تجارت خارجی صنایع شیلات، مهم ‌ ترین و اصلی ‌ ترین لازمه فعلی، تقویت فعالیت ‌ های موثر و مفید بازرگانان است. در حالت کلی، صادرات نیازمند شناسایی دقیق بازارهای هدف است و بازرگانان باید فعالیت ‌ های جدی و موثری را در این ‌ باره انجام دهند. صنعت شیلات نیازمند وجود بازرگانان آگاه و توانمند است که بتواند بازارسازی برای تولیدات صنایع شیلات را به ‌ نحو صحیح و موثر انجام دهد. بازرگانان باید به ‌ طور همزمان و همسو، منافع تولیدکنندگان و همچنین شرایط مصرف ‌ کنندگان را در نظر داشته و تنها سود شخصی خود را ملاک تصمیمات و فعالیت ‌ های خود قرار ندهد.

برخی تولیدات صنعت شیلات مانند خاویار، به ‌ دلیل گران ‌ نرخ بودن، بازار داخلی مناسبی ندارد و باید به بازارهای خارجی صادر شوند. بازرگانان لازم است ضمن نیازسنجی کشورها، تولیدات را با قیمت ‌ هایی مناسب و به ‌ صرفه وارد بازار کنند و بتوانند جایگاه ایران را در حوزه شیلات کشورهای مختلف، به ‌ تثبیت برسانند. رشد تولید و صنعت برخی از کالاهای مهم صنعت شیلات ایران مانند خاویار، نیاز مبرم به بازارهای خارجی داشته که دسترسی به این بازارها، تنها با فعالیت بازرگانان واقعی و خبره امکان ‌ پذیر است.

در صنعت شیلات، رقبای متعددی مانند چین، لهستان و رومانی داریم و این کشورها در پرورش ماهی ‌ های خاویاری تلاش جدی دارند، بنابراین اگر نتوانیم بازاریابی مناسبی در بحث تولیدات صنعت شیلات داشته باشیم، این کشورهای عنوان ‌ شده جای ایران را به ‌ راحتی پر خواهند کرد. باید ابتدا نیاز هر کشور را بررسی کرده و پس از آن براساس اطلاعات به ‌ دست ‌ آمده برنامه ‌ ریزی مناسب داشته باشیم، چرا که هر کشوری متناسب با شرایط موجود، نیازها و ظرفیت ‌ های مختلفی دارد و باید به این نکته توجه ویژه و جدی داشت.