بی‌برنامگی، منابع را هدر می‌دهد
الگوی کشت، جانمایی صحیح تولید براساس ظرفیت‌های طبیعی، اصول اقتصادی و سیاست‌های استراتژیک کشور است و 3 هدف فنی، اقتصادی و استراتژیک، الگوی کشت را تشکیل می‌دهد.
الگوی کشت، جانمایی صحیح تولید براساس ظرفیت های طبیعی، اصول اقتصادی و سیاست های استراتژیک کشور است و 3 هدف فنی، اقتصادی و استراتژیک، الگوی کشت را تشکیل می دهد.
به عبارت دیگر بن مایه مفهوم الگوی کشت، دسترسی به تولید پایدار در بخش کشاورزی در ازای بهره برداری و بهره وری مناسب از منابع پایه است.از طرفی، با نبود الگوی کشت صحیح هر ساله، شاهد این هستیم که هزاران هکتار محصولات جالیزی پر آب طلب مثل سیب زمینی، پیاز، گوجه فرنگی و ... به دلیل تولید مازاد، کاهش شدید نرخ و نبود بازار فروش به هدر می روند و علاوه بر هدر رفت سرمایه ملی و دسترنج کشاورزان، باعث نابودی آب کشور می شوند.
دبیر خانه کشاورز استان گلستان در گفت وگو با مهر اظهار کرد: الگوی کشت در کشور ما به درستی تعریف نشده است، ما در تولید محصولات جالیزی و صیفی جات دچار مشکل هستیم، یک سال، آنقدر تولید این محصولات در کشور زیاد می شود و قیمت ها کاهش پیدا می کند که کشاورزان محصول را در زمین خود رها می کنند و سال دیگر، آنقدر قیمت ها افزایش پیدا می کند که مردم قدرت خرید ندارند.
علی قلی ایمانی ادامه داد: ما در تولید کالاهای اساسی سرریز محصول نداریم و محصولات اساسی مثل گندم، جو، ذرت و کلزا هرچقدر که در کشور کشت شود، نیاز است، زیرا واردکننده این محصولات هستیم.
وی اضافه کرد: ما به تدوین الگوی کشت در محصولات جالیزی نیازمند هستیم، به طور مثال، محصول پر آب طلبی مثل هندوانه در کشور ما تولید و صادر می شود؛ به راستی با این کار ما تنها آب کشور را به دیگر کشورها صادر می کنیم و بس.
ایمانی گفت: تاجرانی از کشورهای ترکیه و عمان به استان های کرمان، بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان می آیند و با کشاورزان ما برای خرید هندوانه قرار داد می بندد و این در حالی است که این شهرها به شدت با مشکل کم آبی و خشکسالی دست و پنجه نرم می کنند.
دبیر خانه کشاورز استان گلستان تصریح کرد: در جلسه ای که با وزیر کشاورزی داشتیم، پیشنهاد دادیم ۱۰۰ درصد تعرفه روی محصولات جالیزی قرار دهند تا صادرات این محصولات برای کشاورزان صرفه اقتصادی نداشته باشد، زیرا با این کار تنها آب کشور تخلیه می شود.
وی درباره کشت برنج افزود: مسئله برنج با محصولات جالیزی تفاوت دارد، زیرا ما واردکننده برنج هستیم و با کشت برنج آب به دیگر کشورها صادر نمی کنیم.
ایمانی گفت: الگوی کشت بیش از همه در محصولات جالیزی اهمیت دارد، زیرا هم آب زیادی مصرف می کنند و هم بیش از نیاز کشور تولید داریم.
وی گفت: با دستورالعمل و بخشنامه نمی توان الگوی کشت محصولات جالیزی را اصلاح کرد و تنها راهکار این است که با گذاشتن تعرفه کاری کنیم که خرید این محصولات برای کشورهای همسایه هم توجیه اقتصادی نداشته باشد.
اصلاح الگوی کشت؛ راهکار جبران کم آبی
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان هم به مهر گفت: الگوی کشت متاثر از عوامل مختلفی مانند آب، خاک، اقلیم و اقتصاد کشاورز است، با توجه به خشکسالی و کمبود آبی که در استان با آن مواجهیم الگوی کشت ما باید بر اساس میزان آب مصرفی باشد.
سید محسن حسینی ادامه داد: در استان گلستان، ۸۵۰ هزار هکتار اراضی داریم که از این مقدار ۲۵۰ هزار هکتار آن آبیاری و ۴۰۰ هزار هکتار به صورت دیم کشت می شود و ۲۰۰ هزار هکتار هم مراتع کم بازده است.
حسینی اضافه کرد: اگر بخواهیم همه ۸۵۰ هزار هکتار اراضی که در گلستان در اختیار داریم، آبیاری کنیم به ۶ میلیارد متر مکعب آب نیاز داریم و حداکثر ۲ . ۵ میلیارد مترمکعب آب را می توانیم در بخش کشاورزی صرف کنیم و مابقی آن در بخش شرب، صنعت و محیط زیست مصرف می شود. مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان بیان کرد: در کشور ما زمین زیاد و آب کم است و از طرفی اقتصاد کشاورز هم باید تامین شود، پس باید اقتصاد خود را با میزان آب تطبیق دهیم.
وی گفت: متخصصان اقتصاد کشاورزی باید با جایگزین کردن محصولات کم آب بر که اقتصاد کشاورز را هم تامین کند، الگوی کشت استان را اصلاح و تعیین کنند.
حسینی افزود: کشاورزان گلستان تنها ۶ ماه از سال کار می کنند و ۶ ماه دیگر بیکار هستند. اگر صنایع تبدیلی وابسته به کشاورزی و خوراک دام در استان ایجاد شود، کشاورزان ما می توانند در بازه زمانی که بیکار هستند، مشغول به کار شوند و اقتصاد خود را از این راه تامین کنند.
۹۵ درصد الگوی کشت در گلستان رعایت می شود
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان هم به مهر گفت: الگوی کشت در استان گلستان بیش از ۹۵ درصد رعایت می شود.
محمدرضا عباسی افزود: رعایت الگوی کشت در خرید تضمینی، پایداری تولید، حفظ منابع آب و خاک، کاهش آلودگی زیست محیطی و تامین منابع غذایی تاثیرگذار است. وی ادامه داد: الگوی کشت پاییزه استان گلستان محصولات مهمی نظیر گندم، کلزا و جو است که اهمیت غذایی بالایی دارد و در حال اجرا است.
عباسی تصریح کرد: الگوی کشت محصولات پاییزه به خوبی در گلستان اجرا می شود، اما در کشت تابستانه با مشکل مواجهیم و بیش از ۵۰ هزار هکتار برنج خارج از الگوی کشت در گلستان کشت می شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان بیان کرد: در تلاش هستیم که الگوی کشت تابستانه را از محصولی مثل برنج که پرآب طلب است، به سمت محصولاتی نظیر سویا، پنبه، کنجد و آفتابگردان ببریم.
عباسی گفت: با قرار دادن تعرفه روی محصولات پرآب طلب و حمایت از کشاورزان برای کشت محصولات جایگزین، می توان الگوی کشت تابستانه استان را اصلاح کرد.
کشت قراردادی؛ راهکار اصلاح الگوی کشت
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان هم به مهر گفت: در استان گلستان منابع آب و اقتصاد کشاورز بیش از عوامل دیگر در تعیین الگوی کشت موثر است.
محمد برزعلی اضافه کرد: استفاده بهینه از منابع آب، نداشتن تولید بیش از نیاز بازار محصولات، افزایش راندمان مصرف آب و نهاده های گواهی شده در الگوی کشت بسیار مهم است.
وی گفت: با توجه به مصرف آب زیاد در کشت شالی باید محصولاتی را که هم مصرف آب بسیار کمتری دارند و هم اقتصاد کشاورز را تامین کنند، جایگزین کشت برنج کرد.
برزعلی افزود: کلید موفقیت در الگوی کشت، تامین اقتصاد کشاورز است؛ به همین دلیل در مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی در حال تحقیق روی 2 محصول ماش و کنجد هستیم که پس از اصلاح بذر، آن را جایگزین کشت برنج به روش غرقابی کنیم، زیرا این محصولات یک چهارم برنج، آب نیاز و درآمدزایی خوبی دارند.
وی تصریح کرد: با کشت قراردادی و دادن اطمینان به کشاورزان در خرید محصول، می توانیم الگوی کشت را اصلاح کنیم.
سخن پایانی
الگوی کشت، برنامه ریزی برای کشت محصولات بر حسب همه منابع موجود و به طور ویژه تر مقادیر آب در کشور است، حاصل بی برنامگی ها و نداشتن الگوی کشت در کشور، هدر رفت سالانه هزاران تن محصول کشاورزان اعم از سیب زمینی، گوجه، پیاز و دیگر محصولات است؛ اتفاقی تلخ و پرتکرار که هنوز هم به طور کامل، شاهد حل شدن آن نیستیم. بسیاری معتقدند با صادرات محصولات جالیزی به کشورهای همسایه در واقع آب کشور را تخلیه و به کشورهای دیگر صادر می کنیم. انتخاب «الگوی کشت» از اصلی ترین عوامل افزایش بهره وری تولید در کشاورزی محسوب می شود و علاوه بر حفظ منابع، به پایداری تولید و امنیت غذایی کشور کمک می کند.
