بیماری صدفک یا پوست صدفی نام دیگر بیماری پسوریازیس است. بیماری خود ایمنی و مزمن که با حملات بدن علیه خود نشانه های پوستی زیادی را بروز می‌دهد. ۷ نوامبر (۲۹ اکتبر) روز جهانی پسوریازیس اعلام شد. هدف از تعیین این روز پاسخگویی به ابهامات، جلب توجه به ماهیت بیماری، علائم و روش های درمانی موجود است. به مناسبت این روز خبرنگار گسترش نیوز گفتگویی با سید ناصر عمادی ، پزشک و متخصص پوست و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهرا ن داشت. در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید.

پسوریازیس فقط پوست را درگیر نمی‌کند

عمادی در گفتگو با خبرنگار گسترش نیوز گفت: این بیماری یک اختلال سیستم ایمنی است. تکثیر سلول‌های پوستی در حالت عادی حدود ۲۰ روز تا یک ماه طول می‌کشد اما مدت‌زمان تکثیر پوستی این افراد کوتاه‌تر است و کمتر از ۲۲ روز است. یعنی گردش سلول‌های پوستی از زمان شروع تا زمان تکثیر و ترمیم سلول‌های مرده این سیکل بسیار کوتاه بوده و مکرر اتفاق می‌افتد. درنتیجه به شکل لایه‌های نازک پوست بخصوص در نواحی آرنج و زانو مچ دست دیده می‌شود.

وی افزود: پسوریازیس یک بیماری اختلال سیستم ایمنی است که ترنور یا گردش سلول‌های پوست بسیار بیشتر از افراد نرمال، در این افراد اتفاق می‌افتد. این ترنور پوستی بیشتر در نواحی دست‌ها آرنج و زانوها اتفاق می‌افتد اما بسیاری از قسمت‌های بدن را خواهد کرد. در نتیجه پسوریازیس نه‌تنها پوست را درگیر می‌کند بلکه مو، ناخن، مخاط دهان و ناحیه تناسلی را نیز گرفتار این بیماری می‌شوند.

این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: کسانی که گرفتار پسوریازیس موی هستند، ریزش موی سر را تجربه خواهند کرد. در روی ناخن افراد مبتلا به پسوریازیس ممکن است سوراخ‌هایی ایجاد شود و یا زیر ناخن دچار قطراتی شود که به اصطلاح oil spot نامیده می‌شود. (یعنی لک روغنی در زیر ناخن) و در قسمت مخاط دهان دچار شکاف‌هایی در زبان شود یا زبان آن‌ها دچار حالتی که به آن زبان جغرافیایی میگویند شوند. به همین خاطر ازآنجایی‌که سیستم ایمنی دچار اختلال است؛ پوست، مو، ناخن، مخاط و ناحیه تناسلی دچار عارضه خواهد شد.

عمادی در خصوص روش تشخیص این بیماری به خبرنگار گسترش نیوز گفت: پسوریازیس نقطه‌ای شروع می‌شود و بیشتر نواحی آرنج و زانو گرفتار می‌شوند. معمولاً پوست در این نواحی ضخیم می‌شود، سپس لایه‌های ضخیم در همین نواحی جدا خواهد شد. ممکن به‌صورت مستمر شاهد پوسته‌پوسته شدن کف سر را باشیم و در موارد شدیدتر به قرمزی منتشره پوست مبتلا خواهیم شد که به آن اریترودرمیک میگویند.

وی در خصوص اشکال مختلف این بیماری گفت: این بیماری با توجه محل آن انواع مختلفی دارد. با توجه به شکل ضایعات تقسیم بندی شود. به همین خاطر شکل ضایعات از لایه‌های پوستی ضخیم یا حالت ورقه ورقه شده از بدن است تا یک ضایعاتی چرکی شکل یا ممکن است به شکل ضایعات قرمز یا اریترو درمیک مشاهده شود. معمولاً ضایعات پسوریازیس خارش ندارد اما در ۲۵ درصد موارد ممکن است فرد با علائم خارش به پزشک مراجعه کند.

این متخصص پوست در خصوص انتقال این بیماری از پدر و مادر به فرزند اظهار کرد: پسوریازیس حدود ۲۰ درصد به‌صورت ژنتیکی منتقل می‌شود، یعنی از هر ۵ فرزند یک فرزند دچار این عارضه شود. شدت‌های این بیماری به صورت خفیف متوسط و شدید است. اکثر بیماران حالت خفیف این بیماری را دچار می‌شوند.

عمادی درباره درمان پسوریازیس در ادامه گفت: درمان این بیماری دو حالت دارد؛ در حالت اول با کنترل و مراقبت‌های اصولی از شدت و پیشروی بیماری پیشگیری می‌کنیم. پس اقدام اولیه حالت پیشگیرانه است. کاهش استرس و اضطراب، دور بودن از گردوخاک، آلاینده‌ها، آلودگی هوا و مواد شیمیایی، همچنین خواب خواب کافی به روند پیشگیری کمک می‌کند. دیر خوابیدن و کم خوابیدن می‌تواند در تشدید بیماری پسوریازیس مؤثر باشد.

وی افزود: برای رژیم غذایی خاصی تأکید نشده است اما مصرف غذاهای مانند سس، فلفل، ادویه و فست فود در افزایش شدت بیماری تأثیرگذار هستند. بنابراین بسیار تأکید می‌شود که خود بیمار بر رژیم غذایی دقت کند. رفته رفته بیماران متوجه می‌شوند که چه خوراکی‌هایی باعث تشدید علائم خواهد شد.

درمان پسوریازیس در ایران

عمادی در خصوص درمان در ایران گفت: از نرم‌کننده‌ها و مرطوب‌کننده‌ها به‌صورت موضعی استفاده می‌شود تا اگر بیمار خارش و التهابی داشت رفع شود. در کنار نرم کننده‌هایی مثل وازلین و اوسرین از داروهای استروییدی برای کاهش التهاب و خارش نیز استفاده می‌شود. اگر بیماری با این داروهای کم خطر و کم عوارض کنترل نشود؛ داروهای خوراکی مثل متوترکسیک و سیکلوسپورین، پردنیزولون تجویز می‌شود. گاهی هم ممکن است از دارویی بنام نئوتیگازون (ویتامین آ فشرده‌شده) برای درمان استفاده کنیم. بنابراین داروهای خوراکی شامل داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی است اما نسل جدید دارو در درمان این بیماری که هم‌اکنون از آن استفاده می‌کنیم و جز داروهای کم عارضه است با عنوان داروهای بیولوژیک هستند. این داروها واسطه‌های سلولی را کنترل می‌کنند و بیماری را با عارضه کم کنترل می‌کند. همه داروهای این بیماری باید بااحتیاط خاصی مصرف شود درمان بیماری با تداخلات دارویی ممکن است همراه شود که مصرف داروهای آن باید زیر نظر پزشک باشد.

وی افزود: تمامی بیماران برای دریافت داروهای بایولوژیک حتماً باید قبل از مصرف دارو آزمایشات لازم انجام دهند تا مطمئن شویم موارد منع مصرف این دارو وجود ندارد. نکته دوم در مورد طول مصرف داروها باید بیماری تحت کنترل باشد. چرا که ممکن است داروهای بیماری هر دو هفته یا هر هفته تجویز و یا تعویض شود، به همین خاطر در هر مرحله تمامی مراقبت‌های لازم برای اطمینان از بروز عارضه ناخواسته در این بیماران اهمیتی زیاد دارد.

این متخصص پوست درباره دسترسی بیماران به دارو گفت: همه داروهای ایمنو سابلسیو تا ۸۰ درصد در داخل کشور قابل دسترس هستند. بخشی از داروهای بایولوژیک اینفلکسی مپ و سینورا و... جز داروهای وارداتی هستند که آنها هم در دسترس هستند ولی داروهای جدیدتری نیز وجود دارد که در دنیا مصرف می‌شود. امیدواریم این داروها با تلاش وزارت بهداشت وارد کشور شوند یا در داخل تولید شوند. پیش‌بینی می‌شود که قیمت داروهای این بیماری بین ۱۵۰ هزار تومان تا ۲۵۰ هزار تومان برای یک ماه است. (قیمت اعلام شده، مرتبط با داروهای داروهای استروییدی است)

عمادی در خصوص مسری بودن بیماری به خبرنگار گسترش نیوز گفت: امکان انتقال این بیماری از طریق دست دادن و غذا خوردن و یا در مکان مشترک بودن، ممکن نیست چراکه این بیماری ژنتیکی و از طریق اختلال در اختلال ژن اتفاق میافتد.

کم‌هزینه‌ترین روش تشخیص پسوریازیس

وی درباره تشخیص بیماری خاطرنشان کرد: دقیق‌ترین روش تشخیص این بیماری انجام بیوپسی و یا نمونه برداری پوستی است. تنها از این طریق با بررسی تخصصی مشخص خواهد شد که فرد دچار این بیماری است یا خیر؟ شدیدترین حالت این بیماری را که به آن اریترودرمیک میگویند و در آن حالت تمام بدن فرد دچار قرمزی می‌شود. مثل حالتی که بدن فرد سوخته باشد که به دنبال آن دچار تب و لرز و اختلالات الکترولیت‌ها و آب در بدن می‌شود. دقیقاً مثل فردی که سوختگی شدید دارد که در این شرایط فرد نیازمند بستری در ICU است. چراکه اختلال درونی مثل نارسایی کلیه و .. ممکن است ایجادشده باشد. بیمارانی که دچار لکه‌های قرمزی در ناحیه آرنج و زانو بوده‌اند یک‌باره با قرمزی منتشره کلی پوست بدن مراجعه کنند که علت ان هم همین پسوریازیس بدخیم است. خوشبختانه با مراقبت‌های لازم بیمار بهبودی نسبی پیدا می‌کند. تابه‌حال مرگ به علت این بیماری گزارش نشده است.