بزرگترین معضل ساخت مسکن
مهدی سلطانمحمدی-کارشناس بازار مسکن
ساختوساز در کشور به یاری شرکتهای خارجی نمیتواند اثرات ملموسی بر بازار مسکن ما داشته باشد. منطق استفاده از چینیها در این ماجرا برای من قابلدرک نیست و مسئولان نیز هنوز توضیحات باورپذیری در پیوند با این موضوع ارائه ندادند.کشور ما مشکلی از بابت تکنولوژی ساخت ندارد و آمار و ارقام نیز بیانگر همین موضوع است. ما طی یک دهه گذشته، موفق به ساخت حدود یک میلیون واحد مسکونی شدیم و درحالحاضر میزان ساختوساز به نصف این رقم رسیده است.
در این بازه زمانی ۱۰ساله، هم بهلحاظ نیروی انسانی و هم از نظر تولید مصالح ساختمانی، رشد قابلتوجهی را تجربه کردیم. فارغ از این دو مورد، درباره تکنولوژی نیز کمبود و ایراد خاصی در کشور وجود ندارد و این مسئله یک حقیقت آشکار است که باید موردتوجه مسئولان مربوطه قرار گیرد.ایران پروژههای بزرگ و موفقی را در برخی کشورهای جهان اجرا و بهعنوانمثال، دولت ایران در کشور ونزوئلا پروژههای چند هزار واحدی را عملیاتی کرده است. در داخل کشور هم، نمونههای موفق و حائزاهمیتی نظیر پروژههای انبوهسازی را داشتیم که با همت نیروهای داخلی بهحالت اجرا درآمد.متوجه علت ورود چینیها به ایران نمیشوم؛ مگر اینکه بحث تامین مالی در میان باشد که در آن صورت میتوان جنبههای این موضوع را از زوایای مختلف موردبررسی و ارزیابی قرار داد. درحالحاضر مقوله تامین مالی را میتوان بزرگترین معضل ساخت مسکن قلمداد کرد.
بخش خصوصی بهسبب افزایش هزینهها و سایر شرایط موجود، با مشکلات اساسی برای سرمایهگذاری روبهرو است. بخش دولتی نیز از سمت دیگر بهدلیل کمبود امکانات لازم توانایی سرمایهگذاری را ندارد و از ابتدا هم مشخص بود که ماجرای ساخت یک میلیون واحد مسکونی بهعلت چالشهای مربوط به تامین منابع مالی، قابلتحقق و اجرایی نیست.دولت روی اعتبارات مالی هم حساب ویژهای باز کرده بود، اما در این بین، نقش بانکها و مشکلات آنها در نظر گرفته نشد؛ بانکها نیز برای این منظور چارهای جز استقراض از بانک مرکزی ندارند. حتی در صورت فراهم شدن شرایط لازم برای بانکها، چالش بعدی پرداخت اقساط است که این مسئله نیز چالشهای جدی برای بازپرداخت وامها ایجاد میکند و در نهایت مسیر دستیابی به هدف موردنظر ناهموار میشود.برای پیشبرد بسیاری از پروژههای عمرانی، پتروشیمی، نفتی و صنعتی میتوان فضا را برای همکاری با چینیها مهیا کرد، اما جنس این نوع همکاری تفاوتهایی با حوزه مسکن دارد. بهعنوانمثال، عایدی ارزی در یک پروژه نفتی بهنحوی خواهد بود که مشکلی از سمتوسوی تامین مالی ایجاد نشود.در زمینه مسکن، شرایط کاملا فرق دارد و بحث تامین مالی و بازپرداخت، یک چالش جدی بهحساب میآید. متاسفانه امکان بازپرداخت دلاری در این وضعیت وجود ندارد و دولت برای این منظور باید با مشکلات متعددی دستوپنجه نرم کند. اگر دولت مشکل تامین ارز برای این هدف ندارد، بهباور من بهتر است این دلارها را در طرحهای دیگری بهکار ببرد.