استانداردهای جهانی به کمک صنعت خردهفروشی میآید
ابوالفضل معصومزادهزواره-عضو هیات علمی موسسه پژوهشهای بازرگانی
صنعت خردهفروشی، صنعتی پویا، بااهمیت و در حال تکامل است. این صنعت هم منعکسکننده تغییرات جامعه است و هم بر همه بخشهای اقتصادی آن اثر میگذارد. صنعت خردهفروشی از نظر منبعیابی محصولات و توزیع آنها در میان مصرفکنندگان، صنعتی جهانی بهشمار میرود، در نتیجه تاثیرات قابلتوجهی بر اقتصاد، جامعه و محیطزیست دارد. این صنعت بخش قابلتوجهی از اقتصاد هر جامعه است. اگرچه بیشتر خردهفروشان در مقیاس کوچک فعالیت میکنند، اما حجم بزرگی از بازار را تشکیل میدهند؛ از همینرو نقش خردهفروشی بهعنوان عامل اصلی در زنجیره تامین در اقتصاد جهانی، بسیار حیاتی است. در دنیای تجارت تکنولوژیمحور امروزی، صنعت خردهفروشی رشد زیادی داشته و با پیچیدگیهای فراوانی همراه شده است. خردهفروشیهای بزرگی ایجاد شدهاند که بسیاری از آنها در سطح جهانی فعالیت میکنند و شعب زیادی دارند. علاوه بر این، در دو دهه اخیر فروشگاههای اینترنتی زیادی پا به صنعت خردهفروشی گذاشتهاند که رقابت را بهبود بخشیده و در عین حال ماندگاری کسبوکارها را سختتر کرده و بر چالشهای این صنعت افزودهاند. چالشهایی مانند اینکه یک برند چگونه میتواند محصولات خود را در زنجیره تامین و عرضه چندمرحلهای ردیابی کند؟ ذینفعان در زنجیره تامین، چگونه میتوانند محصولات را با وجود تفاوتها، کیفیتها و قیمتهای مختلف تشخیص دهند؟ چگونه محصولات برندهای مختلف در مقیاس جهانی متمایز خواهند شد؟ و اینکه مصرفکنندگان چگونه میتوانند اطلاعات درستی از محصولاتی که قصد خرید آنها را دارند، پیدا کنند؟ برای رفع این نگرانیها و موارد اینچنینی، بسیاری از صاحبان کسبوکارها استفاده از سیستمها و استانداردهای جهانی از قبیل استانداردهای GS ۱ را در پیش گرفتهاند. لازم به ذکر است سازمان جهانی GS ۱ سابقهای طولانی در صنعت خردهفروشی دارد و صدای بوق دستگاههای بارکدخوان GS ۱ در هر روز بیش از ۱۰ میلیاردبار در فروشگاههای گوناگون در سراسر جهان شنیده میشود. با این حال، کسبوکارها باید اطمینان یابند محصولاتی که میفروشند، همانطور که در دنیای فیزیکی عرضه میشوند، در دنیای دیجیتال نیز بهخوبی نمایش داده میشوند. در صنعت خردهفروشی، در دسترس بودن و کارآیی قفسههای فروشگاهی تقریبا همه چیز است. استانداردهای GS ۱ به شرکای تجاری کمک میکند دادهها را بهطور یکپارچه مبادله کنند و شفافیت زنجیره تامین فراهم شود. به همین دلیل سازمان جهانی GS ۱ با صنعت خردهفروشی همکاری میکند تا زیربنای دادههای محصول قویتری را براساس هویت منحصر به فرد محصول ایجاد کند. کسبوکارها میتوانند از طریق خدماتی مانند سرویس تایید اصالت GS ۱، از جریان اطلاعاتی ثابت و قابل اعتمادی برخوردار شوند و عملیات بین خردهفروشان و صاحبان برند (تامینکنندگان) را شفافتر کنند. بررسی تجربیات خردهفروشیهای برتر جهان گویای آن است که پیادهسازی اصول و استانداردهای GS ۱ در این صنعت توانسته تحول عظیمی را ایجاد کند. برای مثال استفاده از بارکدهای دوبعدی GS ۱ به فروشگاههای سِوناِلِون در تایلند به آنها کمک کرد بتوانند تاریخ انقضای محصولات را بهطور بهینهای مدیریت کرده و اطمینان یابند محصولات تاریخ مصرف گذشته به مصرفکنندگان فروخته نمیشود و سلامت و ایمنی مصرفکنندگان تهدید نخواهد شد، چراکه بررسی دستی تاریخ هر محصول در یک فروشگاه، فعالیتی فوقالعاده وقتگیر و فشرده و با خطای انسانی همراه خواهد بود. به همین دلیل چندین سال پیش، فروشگاههای سونالون در تایلند، پروژهای را با کمک و پشتیبانی GS ۱ تایلند برای جلوگیری از فروش محصولات تاریخ مصرف گذشته راهاندازی کردند.. تجربه دیگر مربوط به خردهفروشی میگروس در ترکیه است. مانند بسیاری از خردهفروشیها، فروشگاههای زنجیرهای میگروس ترکیه میخواستند به بهترین دادههای ممکن دسترسی داشته باشند تا بتوانند فرآیندهای داخلی خود را بهراحتی مدیریت کرده و تجربههای پربار و غنی برای مصرفکنندگان ایجاد کنند که باعث ایجاد اعتماد، رضایت و وفاداری آنها شود. در اوایل دهه ۱۹۹۰، آنها نخستین خردهفروشی در ترکیه بودند که بارکدهای GS ۱ را روی محصولات خود قرار دادند و با انجام این کار، به رهبری و هدایت کل بخش خردهفروشی این کشور به سمت استفاده از استانداردهای زنجیره تامین GS ۱ کمک نمودند. سوپرمارکتهای زنجیرهای میگروس که نخستین پذیرنده مشهور فناوریهای جدید و خدمات پیشرفته بودهاند، در حالحاضر با راهکارهای سیستم تأیید اصالت GS ۱ راهاندازی شدهاند. میگروس با درخواست از صاحبان برند برای فهرست کردن محصولات خود در سیستم تایید اصالت GS ۱، یک منبع واحد از اطلاعات قابل اعتماد محصول پیدا کرده که در آن میتواند با اطمینان، اصالت محصولاتی را که میفروشد، تایید کند. مورد دیگر، فروشگاههای کَرفور است که بهعنوان یکی از بزرگترین خردهفروشان چندملیتی، از شبکه جهانی همگامسازی دادههای GS ۱ بهعنوان اهرمی برای تسهیل ارتباطات و بهبود مستمر کیفیت دادههای خود برای اطلاعرسانی بهتر به مشتریان خود، در هر دو بازار مصرفی ( B ۲ C ) و تجاری ( B ۲ B ) استفاده میکند. تاثیر پیادهسازی GDSN تقریبا در تمام جنبههای روزمره کسبوکارها دیده میشود و سازمان را قادر میکند انتظارات در حال افزایش مصرفکنندگان برای دادهها را برآورده کند. سفر GDSN در کرفور ۱۵ سال به طول انجامید و تا به امروز به تکامل خود ادامه داده است. قبل از پیادهسازی سیستم GDSN ، حداقل ۳ تا ۴ مبادله رفت و برگشت بین کرفور و تامینکنندگان آن برای انجام کارهای اداری یک برگه محصول مورد نیاز بود - فرآیندی که برای هر محصول حداقل بین ۸ تا ۱۰ دقیقه طول میکشید. این فرآیند که باید برای هزاران محصول و تامینکننده منحصربهفرد صورت میگرفت، زمان و انرژی بسیار زیادی را مصروف خود میکرد. به لطف GDSN ، این رقم در حالحاضر تقریبا به صفر کاهش یافته است. شبکه جهانی همگامسازی دادههای GS ۱ به تحول دیجیتالی کرفور نیز کمک کرده است و به مصرفکنندگان این امکان را میدهد تا با آسانتر کردن ارسال و دریافت اطلاعات با کیفیت محصول برای سازمان، تصمیمات آگاهانهتری درباره محصولاتی که خریداری میکنند، اتخاذ کنند. اکنون بیش از هر زمان دیگری، این دادهها کلید تجارت چندکاناله هستند و میتوانند تاثیر مهمی بر فروش و همچنین رضایت مصرفکننده داشته باشند. بررسی تجربیات این فروشگاهها و بسیاری از موارد دیگر در صنعت خردهفروشی جهان، همگی مزایای بیشمار پیادهسازی استانداردهای GS ۱ در این صنعت را گوشزد میکنند. تجربیاتی منحصر به فرد که به مدد استفاده از استانداردهای پذیرفتهشده جهانی، توانسته بر چالشهای دنیای مدرن فائق آمده و رفاه و آسایش بیشتر را برای همه ذینفعان زنجیره خردهفروشی، بهویژه مصرفکنندگان فراهم آورد.