شروط پذیرفته‌شده توسط اپراتورها برای افزایش تعرفه

۲ دی ۱۴۰۲ اپراتورهای ارائه‌دهنده اینترنت در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری خواستار افزایش ۱۰۰ درصدی تعرفه بسته‌های دیتای همراه بالاتر از ۲ گیگابایت شدند. شرکت مخابرات ایران، همراه اول، ایرانسل، رایتل، شاتل، آسیاتک و مبین‌نت اپراتورهایی هستند که این نامه درخواستی را نوشته‌اند و با اشاره به پیامدهای منفی عدم افزایش تعرفه اینترنت در سال‌های اخیر موافقت با افزایش تعرفه اینترنت را از رئیس‌جمهوری درخواست کردند و خواستار صدور دستور افزایش ۱۰۰ درصدی تعرفه اینترنت شدند.

در بخشی از متن این نامه آمده است: «احتراما به استحضار می‌رساند باوجود افزایش شدید هزینه‌های ناظر بر ارائه خدمات ارتباطی، ناشی از افزایش شدید نرخ ارز و تورم بسیار بالا و با عنایت به اینکه عمده هزینه‌های اپراتورها ارزی است، تثبیت تعرفه خدمات اپراتورها طی ۵ سال گذشته منجر به کاهش شدید قدرت سرمایه‌گذاری اپراتورها و مانع توسعه فناوری‌های جدید ارتباطی اعم از ثابت و موبایل شده است.»

در این نامه به کاهش شدید امکان سرمایه‌گذاری برای توسعه زیرساخت‌های جدید برای استفاده از فناوری‌های نو اعم از خدمات نسل پنجم، افت کیفیت شبکه، عدم توانایی اپراتورها برای توسعه شبکه به‌صورت متناسب و همگام با رشد تقاضای مصرف اینترنت، به‌ویژه اقبال عمومی به استفاده از خدمات دیجیتال نظیر آموزش مجازی یا اقتصاد دیجیتال در دوره کرونا و پس از آن و حتی تبعات اجتماعی و اقتصادی زیادی از جمله فرار نخبگان و افزایش بیکاری اشاره شده است.

پیرو این نامه‌نگاری‌ها ۷ دی امسال وزارت ارتباطات با افزایش تعرفه اینترنت به میزان ۳۴درصد موافقت کرد.

پیش از این وزارت ارتباطات گفته بود افزایش تعرفه منوط به پذیرش شروط رگولاتوری است و در روزهای اخیر در خبری اعلام شد اپراتورهای ارتباطی با حضور در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برخی از شروط این سازمان از جمله افزایش ۳۰ درصدی سرعت اینترنت را پذیرفتند.

مهم‌ترین شروط پذیرفته‌شده توسط اپراتورهای ارتباطی موارد زیر اعلام شده بود:

۱- افزایش سایت‌های نسل پنجم به ۱۰ درصد تا پایان سال ۱۴۰۳

۲- افزایش پوشش نسل چهارم در کشور به ۹۶ درصد تا پایان سال ۱۴۰۳

۳- افزایش ۳۰ درصدی میانگین سرعت اینترنت در ۶ ماه آینده

به‌عقیده برخی از فعالان این حوزه، چندین عامل در افزایش تعرفه‌های اینترنت دخیل هستند که برخی از این عوامل عبارتند از: افزایش هزینه‌های ارزی برای تامین پهنای باند بین‌المللی، افزایش هزینه‌های نگهداری و گسترش شبکه اینترنت ثابت و سیار، تورم و جهش نرخ دلار در بازار ارز، تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، توقف توسعه اینترنت ثابت و ارائه فناوری منسوخ DSL، رقابت بالا و تعرفه‌های پایین در سال‌های گذشته. در این میان دولت برای جبران تبعات اصلاح تعرفه که پس از پذیرش شاخص‌های رگولاتوری ازسوی اپراتورها برای آن تصمیم‌گیری می‌شود، یک بسته هدیه اینترنت برای مردم در نظر گرفته تا از طریق پیامک برای دریافت آن ثبت‌نام کنند. گرانی اینترنت درحالی انجام شده که یکی از وعده‌های رئیس‌جمهوری در زمان انتخابات این بود که اینترنت برای اقشار کم‌درآمد یا ضعیف جامعه رایگان شود، اما با این افزایش نرخ به‌نظر می‌رسد اینترنت از دسترس برخی از افراد این قشر خارج شود.

در هر حال حالا که وعده اینترنت رایگان آقای رئیس‌جمهوری برعکس از آب در آمد، امیدواریم وعده کیفیتی که مشروط به آن اینترنت گران شد، محقق شود. در واکنش به موضوع یادشده برخی معتقدند افزایش ۳۰ درصدی تعرفه اینترنت در مقابل افزایش حقوق ۲۰ درصدی بسیار ناعادلانه است. در عین حال شرکت‌های ارائه‌کننده خدمات اینترنتی اظهار می‌کنند که تعرفه اینترنت در کشورهای همسایه چندین برابر ایران است؛ بنابراین باید در کشور ما هم تعرفه بسته‌های دیتا همراه بالاتر از ۲ گیگابایت، ۱۰۰ درصد افزایش یابد.  این در حالی است که عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در این باره گفت: ما در دولت به‌دنبال سود اپراتور نیستیم و هدف ما تحقق افزایش کیفیت اینترنت است. گفتنی است باوجود اینکه سازمان تنظیم مقررات برای افزایش نرخ و تعرفه اینترنت شروطی از جمله عدم حذف بسته‌های قبلی را مشخص و میزان این افزایش را قید کرده، همراه اول و ایرانسل تعرفه‌های پایه را گران و بعضی از بسته‌های بلندمدت را حذف کرده‌اند که این خلاف توافق صورت‌گرفته است. حال باتوجه به موارد یادشده، نظر کارشناسان حوزه فناوری را درباره تغییرات کیفیت اینترنت در یک ماه اخیر جویا شدیم.

افزایش نارضایتی مصرف‌کنندگان از اپراتورها

کیوان نقره‌کار، کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات درباره شکایت کاربران مبنی بر اتمام سریع بسته‌های اینترنت به صمت گفت: در یک ماه اخیر نارضایتی مصرف‌کنندگان افزایش یافته است. مدت‌ها است که کاربران از نبود کیفیت لازم در خدمات اینترنت باوجود افزایش هزینه‌ها و مصرف زودهنگام بسته‌ها گله‌مند هستند. بهترین راهکار این است که شفافیت بیشتری در این زمینه صورت گیرد و سازمان تنظیم مقررات به‌عنوان ناظر بر فعالیت اپراتورها فضای اطمینان‌بخشی را برای کاربر ایجاد کند و از لحاظ فنی نیز امکانی را برای مصرف‌کننده در نظر گیرد تا میزان مصرف تنها در کنترل سرویس‌دهنده نباشد و نهادهای بالاتر نیز بتوانند این موضوع را ارزیابی کنند. اما در نهایت تنها سازمان تنظیم مقررات به شکایت کاربران رسیدگی می‌کند. وی با اشاره به شروط در نظرگرفته شده برای افزایش تعرفه اینترنت بیان کرد: طی ۱۰ سال اخیر نتوانستیم متناسب با اینترنت جهانی پیشرفت کنیم. در گذشته زیرساخت‌های مخابراتی بسیاری از کشورهای همسایه عقب‌تر از ایران بود، اما اکنون اوضاع بهتری در حوزه فناوری دارند. متاسفانه در مقایسه پیشرفت اینترنت کشور با دنیا  یا حتی کشورهای همسایه درمی‌یابیم نتوانستیم موفق عمل کنیم و از آنها عقب افتادیم.  نقره‌کار با اشاره به اینکه استفاده از فیلترشکن سبب مصرف حجم زیادی از بسته‌های اینترنتی می‌شود، افزود: استفاده از فیلترشکن بار مضاعفی را به شبکه‌ای با ساختار ضعیف تحمیل می‌کند. هنگامی که امکان تقویت زیرساخت‌های سخت‌افزاری وجود ندارد، دست‌کم باید برخی از نرم‌افزارها را از فیلتر خارج کنند تا بار مضاعف فیلترشکن‌ها نیز کاهش یابد. در واقع اگر تعرفه استفاده از اینترنت داخلی نصف اینترنت بین‌الملل است با استفاده از فیلترشکن به‌دلیل اینکه از کشور دیگری وارد صفحات داخلی شدیم اینترنت در تمام مدت، اینترنت بین‌الملل محسوب می‌شود و بسته زودتر به اتمام می‌رسد. همچنین با استفاده از فیلترشکن ناامنی افزایش می‌یابد و هجوم هکرها نمود بیشتری خواهد داشت.

هیچ‌کس پاسخگو نیست

این کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات با اشاره به اینکه می‌توان کاهش سرعت اینترنت را ناشی از محدودیت دسترسی به فیلترشکن‌ها دانست، گفت: وقتی هیچ نهادی در زمینه کیفیت پایین اینترنت پاسخگو نیست، ابهامات بسیاری به‌وجود می‌آید. بر این اساس احتمال اینکه کاهش کیفیت اینترنت با هدف محدودیت دسترسی به فیلترشکن‌ها صورت گرفته باشد دور از ذهن نیست. باید توجه داشته باشیم که با کاهش سرعت اینترنت تمام خدمات مربوط به این حوزه با مشکل روبه‌رو می‌شود، این در حالی است که اکنون اینترنت در حوزه سلامت کشور نیز به کار گرفته می‌شود و گاهی حتی جان انسان‌ها با وضعیت اینترنت ارتباط دارد. در مجموع اگر عمدی پشت این جریان است، نه‌تنها بخش اقتصاد کشور بلکه سلامت انسان‌ها نیز با خطر روبه‌رو می‌شود، اما امیدواریم این کیفیت پایین فقط ناشی از زیرساخت‌های ضعیف باشد.

مشکل در زیرساخت‌های فنی

نقره‌کار در بیان راهکاری برای ارتقای کیفیت اینترنت در کشور گفت: اگر بتوانیم از نرم‌افزارها و سرویس‌دهندگان بین‌المللی برای اندازه‌گیری مصرف اینترنت استفاده کنیم، شاهد بهبود روند فعلی خواهیم بود، اما متاسفانه کشور ما از لحاظ زیرساخت‌های فنی دچار مشکلاتی است که همچنان نتوانسته به توسعه لازم در بخش فناوری دست یابد.

پاسخ رایتل به روزنامه صمت

صمت پس از بررسی کارشناسی مشکلات موجود و گزارش‌هایی مبنی بر مصرف سریع بسته‌های اینترنت ازسوی کاربران به روزنامه صمت دلایل و اصلا صحت و سقم این موضوع را از شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت جویا شد اما در نهایت تنها روابط عمومی رایتل به این اعتراضات پاسخ داد.

بنابر اعلام روابط عمومی رایتل به روزنامه صمت، درباره کاهش سرعت اینترنت، غیر از یک مورد اختلال که سازمان تنظیم مقررات اعلام کرده بود، موردی تاکنون در شبکه رایتل مشاهده نشده است.

درباره مصرف زودهنگام بسته‌ها نیز باتوجه به اینکه تمام روند بسته‌ها در سازمان تنظیم مقررات مانیتورینگ می‌شود، این مورد غیرممکن است که میزان مصرف ازسوی شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت تغییر کند.

لازم به ذکر است که مشترکان می‌توانند از طریق اپلیکیشن رایتل من، گزارش مصرف بسته‌های اینترنت خود را مشاهده کنند.

سخن پایانی

در حالی که کاربران از مصرف سریع بسته‌های اینترنتی خود گله‌مند هستند، اپراتورها معتقدند اصلا ممکن نیست بسته‌ای با مصرف متعادل در زمان کوتاه به اتمام برسد. با تکذیب این موضوع ازسوی اپراتور‌ها ظاهرا کاربران به سندروم پس از افزایش نرخ مبتلا شدند که عوارض آن کندی اینترنت و اتمام زودهنگام بسته‌ها است.

حال که اپراتورها به خواسته خود برای افزایش نرخ بسته‌های اینترنتی رسیدند، امیدواریم کمی هم خواسته کاربران را موردتوجه قرار دهند!

آقای وزیر ارتباطات، امیدواریم شما نیز شروط لازم برای افزایش نرخ را از یاد نبرید. گفتنی است خبرنگار صمت به‌منظور بررسی بیشتر این موضوع با مدیرعامل شرکت ایرانسل نیز تماس گرفت که ایشان حاضر به پاسخگویی نشدند و ترجیح دادند ما را به روابط عمومی مربوطه وصل کنند که روندی زمان‌بر بود؛ در هر حال روزنامه صمت آماده دریافت پاسخ اپراتورها خواهد بود.