زخمی دیگر بر بدنه کسب‌وکار
اصناف به شیوه اخذ مالیات از تراکنش‌های بانکی معترض هستند
اخذ مالیات از افراد و سازمان های مختلف جزو اصلی ترین راه ها برای درآمدزایی دولت محسوب می شود. هزینه تدارک و تولید بیشتر زیرساخت های عمرانی و اقتصادی کشورهای مختلف از طریق مالیات اخذشده از مردم تامین می شود و فرار مالیاتی جرم بسیار سنگینی به شمار می آید. نحوه محاسبه مالیات اصناف و مشاغل مختلف در قوانین کشورهای مختلف متفاوت است و شهروندان هر کشور باید به این قوانین پایبند باشند و براساس آن نسبت به پرداخت مالیات خود طبق درآمد و اموالی که دارند، اقدام کنند. در ایران نیز قوانین مالیاتی در قانون اساسی کشور در ماده ها و بندهای مختلف تدوین شده تا از هرگونه فرار مالیاتی توسط شرکت ها یا افراد مختلف جلوگیری شود. مالیات فقط از یک شرکت ثبت شده دریافت نمی شود، بلکه مالیات اصناف و مشاغل مختلف هم از افرادی که در زمینه های مختلف گوناگون هستند، اخذ می شود. در حالت کلی مالیات از دو روش مستقیم و غیرمستقیم اخذ می شود. مالیات مستقیم شامل مالیات بر درآمد و مالیات دارایی است و افراد در تمامی مشاغل تجاری مانند فروشگاه ها،سوپرمارکت ها، املاک و... مشمول پرداخت آن هستند. مالیات اشخاص حقوقی و حقیقی نیز در دسته مالیات مستقیم قرار می گیرد. مواردی مانند مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر حقوق کارمندان دولت و مالیات عوارضی بر کالاهای وارداتی و صادراتی نیز جزو مالیات های غیرمستقیم محسوب می شوند که توسط دولت طبق قانون اخذ می شود. در راستای اجرای قانون مالیات، چندی پیش سعید توتونچی، معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان امور مالیاتی از اجرای کامل قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان در سال آینده خبر داد. صمت در این گزارش به منظور بررسی بیشتر این طرح به گفت وگو با برخی از اصناف پرداخته است.
دریافت ۲۰ هزار میلیارد تومان مالیات در سال از ۴ میلیون کسبه!
طبق قانون مالیات مستقیم، مشاغل به ۳ دسته تقسیم شده اند؛ مشاغل خدماتی، تولیدی و بازرگانی. مشاغل مختلف حسب اینکه در چه گروهی جای می گیرند، باید بین ۱۰ تا ۲۵ درصد درآمد خود را به عنوان مالیات به دولت پرداخت کنند. در همین راستا قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان کهیکی از بخش های هوشمندسازی نظام مالیاتی است، بعد از حدود ۲ سال معطلی در دولت سیزدهم با رویکرد مالیات ستانی عادلانه به اجرا در آمد. قانون پایانه های فروشگاهی دربرگیرنده طیف وسیعی از فعالان اقتصادی شامل شرکت های بزرگ بورسی و فرابورسی، شرکت های دولتی و دستگاه های اجرایی، تولیدکنندگان، واسطه ها تا خرده فروشان است. اجرای قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، شفافیت اقتصادی، عدالت مالیاتی، اعتماد عمومی مردم و مؤدیان به نظام مالیاتی و کاهش فرار مالیاتی را به همراه خواهد داشت. چندی پیش احمد امیرآبادی، نماینده قم در مجلس اعلام کرد: مسئولیت جمع آوری مالیات و خراج در کشور برعهده ۳۰ هزار متصدی مالیاتی است که ۱۵ هزار نفر از این تعداد درگیر اخذ مالیات از کسبه کشور هستند. میزان مالیات اخذشده از حدود ۴ میلیون کسبه در کشور بین ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان در سال بوده که با تغییر رویکردهای مالیاتی و اخذ مالیات از محل تراکنش های بانکی فقط طی ۹ ماه اخیر از مجموعه بسیار اندک و قابل شمارش افراد، ۱۱۰ هزار میلیارد تومان مالیات اخذ شده است. در تنظیم بودجه کشور یک بحث این است که اصناف دارای درآمد تا ۵۰۰ میلیون تومان معاف از مالیات شوند. بر این اساس ۳ میلیون کسبه از گردونه مالیات ستانی خارج می شوند. در نهایت مالیات این 3 میلیون کسبه که حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان است، حذف شده؛ حال آنکه فقط از یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان مالیات اخذ شده است.
این روش غلط است
ابوالقاسم شیرازی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک تهران درباره دریافت مالیات از اصناف به صمت گفت: پرداخت مالیات یک امر قانونی است و هیچ کس مخالف آن نیست. حرف اصناف این است که مالیات باید بحق گرفته شود. همه ما معتقدیم برای اداره کشور باید مالیات پرداخت شود، اما مسئولان امور مالیاتی باید به این موضوع توجه داشته باشند که دریافت مالیات از تولیدکنندگان متناسب با درآمدهای آنها باشد. وی ضمن تاکید بر اینکه مسئولان امور مالیاتی باید مالیات را از تولیدکنندگان متناسب با درآمدهای آنها اخذ کنند، افزود: دستگاه های کارتخوان تولیدکنندگان و فروشندگان به سیستم مالیاتی متصل است. باید مالیات بر درآمد براساس عملکرد کارتخوان ها محاسبه و اخذ شود و هر سال نیز حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش پیدا کند. در سال جاری سازمان امور مالیاتی تصمیم گرفته براساس میزان تراکنش کارتخوان ها از اصناف مالیات بگیرد، در حالی که این روش غلط است، زیرا بسیاری از تولیدکنندگان و فروشندگان سایر فعالیت های مالی خارج از صنف خود را نیز از طریق این کارتخوان انجام می دهند و حال اگر اداره مالیات بخواهد از همه تراکنش ها مالیات بگیرد، درست نیست.
تقاضا نیست
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک تهران با اشاره به کاهش تقاضا اظهار کرد: در روزهای اخیر بیشتر فروشندگان پوشاک اقدام به فروش فوق العاده کردند که این نشان دهنده کاهش فروش است و اگر با این روش هم محصولات آنها فروخته نشود، در روزهای پایانی سال پدیده بساط گستری افزایش چشمگیری خواهد داشت.
در تمام دنیا مالیات حسب رشد اقتصادی اخذ می شود
سعید حیاتی، رئیس اتحادیه فروشندگان چرم و کیف و کفش تهران درباره دریافت مالیات از اصناف به صمت گفت: آنچه هر روز سازمان امور مالیاتی بر کسبه تحمیل می کند کاملا غیرکارشناسی است؛ آن هم بر افرادی که همواره در صف اول پرداخت مالیات و حق بیمه هستند. اصناف به عنوان بزرگ ترین فراکسیونی که همیشه در حال اشتغالزایی و تولید بوده و چرخه اقتصاد خرد را در دست دارند، هرگز از پرداخت مالیات فرار نمی کنند، اما سازمان امور مالیاتی متاسفانه هر لحظه با دستورات و بخشنامه های خلق الساعه موجب بروز مشکلات زیادی برای اصناف می شود. وی ضمن تاکید بر مشکلات فراوانی که در زمینه تامین مواد اولیه وجود دارد، افزود: موضوع مالیات برای تمامی صنوف چالش برانگیز شده و درباره صنف ما نیز این موضوع صادق است. تولیدکنندگان با چالش های بسیاری برای تهیه مواد اولیه پتروشیمی از طریق بورس مواجهند، اما در نهایت باید با دارایی نیز برای پرداخت مالیات وارد چالش شوند.
دستگاه های پوز تنها برای کسب درآمد نیست
حیاتی در انتقاد به دریافت مالیات از اصناف براساس تراکنش دستگاه های کارتخوان گفت: چه کسی گفته از دستگاه های پوز تنها برای کسب درآمد استفاده می شود؟ این دستگاه ها برای مبادلات مالی بین افراد صاحب حساب و کارت بانکی و بانک های مختلف به کار می رود و هر تراکنشی که انجام می شود به معنی درآمد آن واحد صنفی نیست که حالا سازمان دست روی تراکنش ها گذاشته و برآوردهای مالیاتی را براساس آن انجام می دهد. وی با بیان اینکه در تمام دنیا مالیات حسب رشد اقتصادی اخذ اما در کشور ما برعکس است و براساس رشد تورم گرفته می شود، افزود: در موضوع مالیات از طریق مالیات بر ارزش افزوده و تراکنش بانکی فشار دوبرابری به اصناف وارد می شود که این موضوع در نهایت به تعطیلی واحدهای صنفی منجر می شود. درخواست ما این است که مسئولان مربوطه فکری به حال اصناف کنند.
قیمت نهایی محصولات مشخص نیست
رئیس اتحادیه فروشندگان چرم و کیف و کفش تهران با اشاره به نوسانات نرخ ارز اظهار کرد: در شرایط فعلی که نرخ دلار لحظه ای تغییر می کند، نرخ نهایی محصولات مشخص نیست. بر این اساس باید تاکید کنیم نرخ دلار هر روز مشکلات بسیاری را در مسیر تولیدکنندگان قرار می دهد.
همه اصناف درگیر مشکل هستند
مهدی باقرپور، رئیس اتحادیه ابزارفروشان تهران درباره دریافت مالیات از اصناف به صمت گفت: مالیات برای همه اتحادیه ها است، اما متاسفانه تغییراتی که در قوانین مالیاتی رخ می دهد بدون آموزش و بسیار با تاخیر به اصناف اعلام می شود. این موضوع مشکل همه اصناف است. امیدواریم اگر قانون جدیدی اعلام می شود قبل از آن آموزش و اطلاعات لازم به اصناف داده شود.
وی با اشاره به اینکه اتحادیه ابزارفروشان از قدیمی ترین اتحادیه های صنفی محسوب می شود، افزود: دلیل این قدمت، نیاز افراد به ابزارهای مختلف در ارکان متعدد زندگی و صنعت بوده است. تنوع بالای محصولات در این بازار موجب ارتباط بالای اعضای این اتحادیه با اقشار مختلف مردم از خانه دار تا صنعتگر شده است.
مالیات بر کدام درآمد؟
اصغر میرابراهیمی، رئیس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف سرویس تهران با بیان مثالی از تاثیر روش جدید دریافت مالیات از اصناف به صمت گفت: سرانجام پس از ۳۲ ماه از زمان تصویب قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، برای نخستین بار اقداماتی در راستای تغییر روند اخذ مالیات در کشور از شیوه سنتی به شیوه هوشمند صورت پذیرفت. بر همین اساس، طبق اعلام سازمان امور مالیاتی براساس قانون بودجه ۱۴۰۰ ، برای محاسبه مالیات بر عملکرد سال ۱۴۰۰ ، علاوه بر اظهارنامه های مؤدیان و لحاظ مبلغ مالیات پرداخت شده در سال گذشته، میزان تراکنش کارتخوان ها نیز مبنا و ملاک عمل قرار می گیرد. در سال ۹۹ که اصناف به مدت ۳ ماه تعطیل بودند و ضرر بسیار زیادی شامل حال رستوران دارها شد، مالیات سنگینی را برای رستوران ها در نظر گرفتند. در حالی که در رسانه ملی نیز اعلام می کردند که به رستوران نروید. این موضوع سبب شد آسیبی دو رفه شامل مالیات سنگین و نبود درآمد به ما زده شود. این تصمیم بر چه اساس و پایه ای گرفته شده است؟ اصناف همیشه در هر موضوعی جلو هستند اما هیچ حمایتی از آنها نمی شود.
مالیات با این صنف چه کرد؟
میرابراهیمی با انتقاد از تصمیمات عجولانه ای که گرفته می شود، اظهار کرد: هزینه تولید و گرانی مواد اولیه آسیب جدی به این صنف وارد کرده است. امسال با نوسانات نرخ مواد غذایی میزان فروش رستوران ها با کاهش ۴۰ درصدی همراه بوده است. در موارد بسیاری هم صنف های ما تغییر کاربری داده و برخی دیگر به سمت اجاره دادن مغازه خود می روند. نکته جالب این است که در مقابل اعلام اعتراضات به ما پیشنهاد می دهند پول خود را در بانک گذاشته و سود آن را دریافت کنیم. رئیس اتحادیه رستوران و سلف سرویس تهران در ادامه بیان کرد: هر واحد صنفی تعداد زیادی پرسنل دارد که با فعالیت در این واحدها کسب درآمد می کنند و با تعطیلی هر یک از این واحدها افراد زیادی دچار مشکل می شوند. غذا قوت غالب مردم است و در کشور ما مالیات سنگینی بابت آن پرداخت می شود. برای مثال بابت خرید یک نوشابه حدود ۳ بار مالیات گرفته می شود.
سخن پایانی
همه اصناف از طرح دریافت مالیات از محل تراکنش های بانکی می نالند. در روزگاری که فروش چنگی به دل نمی زند و نرخ ارز هر لحظه عددی جدید را ثبت می کند، صاحبان واحدهای صنفی باید مالیات های سنگین پرداخت کنند و گوش شنوایی برای درد آنها نیست. باوجود به سر بردن در روزهای پایانی سال بازار در رکود به سر می برد. چرا برای این همه گله اصناف گوش شنوایی نیست تا دردی از آنها دوا شود؟ جای سوال دارد که چرا مسئولان مربوطه قبل از تغییر قوانین هیچ مشورتی با فعالان و کارشناسان آن حوزه نمی کنند؟ مگر پشت یک میز نشستن تخصص در چند حوزه را با خود به همراه می آورد که نظر کارشناسی هیچ فردی را پذیرا نیستند؟
