حرکت اقتصاد به‌سمت «تورم فزاینده» آغاز شده است؟
پس از تاخیرهای فراوان، سرانجام مرکز آمار ایران جزئیات نرخ تورم در فروردین امسال را منتشر کرد.
پس از تاخیرهای فراوان، سرانجام مرکز آمار ایران جزئیات نرخ تورم در فروردین امسال را منتشر کرد. پیش از این، مرکز آمار به ارائه آمار با جزئیات در اسفند سال گذشته، اقدامی نکرد و در روزهای پایانی اردیبهشت، در نهایت گزارش تورم فروردین را منتشر کرد. در حالی که گزارش مذکور، با تغییر سال مرجع از ۱۳۹۵ به ۱۴۰۰ ، در عمل قیاس ارقام فعلی با ارقام پیشین را ناممکن کرده است. بر این اساس، داده های آماری نشان می دهد تورم ماهانه فروردین ۱۴۰۲ در ۲۴ سال اخیر بی سابقه بوده است؛ به این معنا که آغاز سال هیچ گاه در 2 دهه اخیر، چنین تورمی نبوده و فروردین در سال های اخیر با تورمی کمتر از ۵ درصد مواجه بوده است.
به گزارش صمت، آمارهای منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران نشان می دهد که شاخص تورم در نخستین ماه امسال نسبت به اسفند پارسال رشد ۳ . ۷ درصدی و این رقم نسبت به فروردین ۱۴۰۱ افزایش ۵۵ . ۵ درصدی داشته است. از سوی دیگر، آخرین محاسبات مرکز آمار ایران نشان می دهد که نرخ تورم نقطه به نقطه، در پایان فروردین امسال ۵۵ . ۵ درصد بوده است. به این اعتبار می توان گفت که مردم ایران در فروردین امسال نسبت به سال گذشته ۵۵ . ۵ درصد بیشتر برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده اند. لازم به ذکر است که در اسفند سال گذشته، نرخ تورم نقطه به نقطه را ۵۴ درصد اعلام کرده بودند. منظور از نرخ تورم نقطه به نقطه درصد تغییر عدد شاخص نرخ نسبت به ماه مشابه در سال گذشته است. باید توجه داشت که ارقام اعلام شده تورم از سوی مرکز آمار حدود ۱۲ درصد از ارقام اعلام شده از سوی بانک مرکزی کمتر است. باوجود تورم ۵۵ درصدی که مرکز آمار اعلام کرده، وزیر کار و نمایندگان دولت در کنار کارفرمایان و سرمایه داران، در تعیین حداقل دستمزد حداکثر همراهی را با هم، برای افزایش ندادن حقوق کارگران انجام دادند. در نتیجه، افزایش ۲۷ درصدی تنها معادل نیمی از تورم کشور بود که بیانگر کاهش چشمگیر قدرت خرید طبقه کارگر است.
رکورد در تورم ماهانه و سالانه
در فروردین امسال، نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور برابر ۳ . ۷ درصد اعلام شده است. منظور از نرخ تورم ماهانه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه گذشته است. تورم ماهانه برای گروه های عمده «خوراکی ها، آشامیدنی ها و دخانیات» ۴ درصد و برای گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» ۳ . ۵ درصد بوده است. در میان گروه های مختلف؛ تورم میوه، حمل ونقل و گوشت قرمز از دیگر کالاها بیشتر بود. نکته نگران کننده این است که تورم ماهانه میوه و خشکبار در فروردین، به بیش از ۱۵ درصد رسیده است که رقمی بی سابقه محسوب می شود.در بخش تورم سالانه هم نرخ تورم برای کل کشور به ۴۷ . ۶ درصد رسیده است. پیش از این، مرکز آمار در یک گزارش کوتاه، اعلام کرد که نرخ تورم سالانه در اسفند ۱۴۰۱ به ۴۵ . ۸ درصد بوده که با رشدی ۱ . ۸ واحد درصدی به ۴۷ . ۶ درصد افزایش یافته است. منظور از نرخ تورم سالانه، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص نرخ در یک سال منتهی به ماه جاری، نسبت به دوره مشابه پیش از آن است.نرخ تورم سالانه کشور در فروردین ۱۴۰۲ برابر ۴۷ . ۶ درصد است که دامنه تغییرات آن برای دهک های مختلف هزینه ای از ۴۶ درصد برای ثروتمندترین دهک تا ۵۳ . ۴ درصد برای دهک اول است. بر این اساس، فاصله تورمی دهک ها در این ماه به ۷ . ۴ واحد درصد رسید که نسبت به ماه پیش ( ۷ . ۵ واحد درصد) بالغ بر ۰ . ۱ واحد درصد کاهش داشته است. در رابطه با تورم نقطه به نقطه از ۵۴ . ۶ تا ۵۷ . ۵ درصد در میان دهک های گوناگون، در نوسان بوده است.
بررسی های بیشتر نشان می دهند که بیش از هر بخشی، تورم در میان خوراکی ها و آشامیدنی ها فزاینده بوده است. در حالی که گرچه نرخ تورم نقطه به نقطه کشور را ۵۵ . ۵ درصد اعلام کرده اند،اما در همان زمان نرخ تورم نقطه به نقطه خوراکی ها را ۷۷ . ۷ درصد محاسبه شده، حال آنکه تورم نقطه به نقطه گروه غیرخوراکی ها ۴۵ . ۵ درصد اعلام شده بود. در بخش تورم سالانه نیز، این شاخص را برای فروردین امسال، ۴۷ . ۶ درصد برآورد و همان زمان نرخ تورم خوراکی ها را ۷۳ . ۱ درصد محاسبه کرده بودند.
رکوردشکنی های پی در پی در ۲۱ ماه
باوجود تغییر در سال پایه و وعده های متعدد رئیسی و دولتمردانش، آمارهای اخیر مرکز آمار ایران باز هم بیانگر این نکته است که شاخص تورم کشور در سال ۱۴۰۱ رکورد تمام سال های دهه ۹۰ را شکست. در حالی تورم سالانه در پایان سال گذشته ۴۵ . ۸ درصد اعلام شد که جز سال ۷۴ که بالاترین تورم پس از انقلاب به دست آمد، هیچ گاه نرخ تورم به این رقم نرسید. این در حالی است که در طول دهه ۹۰ ارقام منفی بسیاری در اقتصاد کشور به ثبت رسید و رئیسی و دولتش بنا بود از میزان مشکلات کشور بکاهند. این امر تا آنجا پیش رفت که دولت سیزدهم در میانه سال ۱۴۰۰ وعده داده بود که نرخ تورم را تک رقمی خواهد کرد. اتفاقی که رخ نداد و به جای آن، بالاترین رکوردهای تورمی در کشور به جا ماند. در امسال هم با اعلام شعار سال که بر کاهش تورم تاکید داشت، وعده کاهش تورم این بار حدود ۳۰ درصد اعلام شد که عملکرد یک ماه نخست امسال نشان می دهد که چنین امری به راحتی ممکن نخواهد شد.بررسی جزئیات نشان می دهد که در 3 سال گذشته که سکان اداره کشور در دست رئیسی بوده، نرخ تورم سالانه بیش از ۴۰ درصد شده است. به بیان دیگر، وجود رکود تورمی در بیشتر سال های دهه ۹۰ یک امر پذیرفته شده در اقتصاد بود و به دولت های روحانی و احمدی نژاد نیز به دلیل ناتوانی در کنترل این شاخص انتقادات فراوانی وارد شده و می شود. اما از تیر سال ۱۴۰۰ که رئیسی در عمل اداره امور کشور را به دست گرفته، هرگز نرخ تورم کمتر از ۴۰ درصد نشده، حال آنکه شاخص های مرکز آمار نشان می دهد که در دوران روحانی و احمدی نژاد هرگز نرخ تورم سالانه از مدار ۳۰ درصدی، وارد کانال ۴۰ درصدی نشده بود.
شاخص تورم نقطه به نقطه از جهاتی می تواند به فهم بیشتر وضعیت اقتصاد کمک کند. این شاخص از آنجایی که به سرعت نوسانات را در خود نشان می دهد، می تواند تصویری واقعی تر از حرکت عمومی قیمت ها را نشان دهد. باتوجه به اینکه، سال پایه را تغییر داده اند، بهتر است تحولات این شاخص را از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا فروردین ۱۴۰۲ مقایسه کرد.در این میان باید توجه داشت که در 2 ماه گذشته شاخص تورم نقطه به نقطه از مدار ۵۰ درصد گذشته است. گرچه آخرین گزارش بانک مرکزی در بهمن سال گذشته از تورم نقطه ای بیش از ۶۰ درصدی گواهی می داد، اما مسئولان دولتی به این ارقام بی توجه بودند. در اردیبهشت ۱۴۰۰ که هنوز روحانی رئیس جمهوری بود و احسان خاندوزی، نماینده مجلسی اصولگرا، او در توییتی از ارقام محرمانه بانک مرکزی خبر داد که برمبنای آن، نرخ تورم نقطه به نقطه حدود ۵۵ درصد بود. او این اتفاق را رکوردشکنی مهمی در سال های پس از جنگ می دانست. پس از ۱۸ ماه از گذشت دوران وزارت او، نرخ تورم نقطه ای چندین بار به اشکال مختلف رکورد شکست،اما خاندوزی دیگر به رکوردشکنی ها توجهی نداشت.
