مهم‌ترین گونه خرما در استان بوشهر را می‌توان کبکاب نامید که بخش عمده خرمای تولید استان از این نوع است و هرچند از کیفیت بسیار خوبی برخوردار است ولی از ارزان‌ترین گونه‌های خرما در بازار محسوب می‌شود. استان بوشهر ۶ میلیون اصله نخل در سطح ۳۴ هزار هکتار دارد که سالانه بین ۱۶۵ هزار تن تا ۱۷۵ هزار تن محصول از این نخیلات برداشت می‌شود که بخشی از آن در داخل مصرف شده و بخشی نیز صادر می‌شود.در سال‌های گذشته فعالان حوزه نخل و خرما در استان بوشهر با چالش‌های فراوانی روبرو بوده‌اند که گاهی برخی از این چالش‌ها به مشکلات و مسائل اساسی برای نخلداران تبدیل شده است و اقتصاد نخل و خرما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. گفتنی است، فروش محصول خرما همواره یکی از مشکلات همیشگی نخلداران در استان بوشهر بوده است؛ چالشی که از قبل از فصل برداشت خرما شروع می‌شود و گاهاً تا یک سال گریبانگیر فعالان این حوزه است و در آخر هم نتیجه مطلوب حاصل نمی‌شود.یکی دیگر از مشکلات نخلداران استان بوشهر مربوط به تأمین آب است که با وجود سد رئیس‌علی دلواری، تعداد دورهای آبیاری در این استان همواره مورد اعتراض نخلداران بوده است. البته با توسعه آبیاری نوین انتظار می‌رود که این مشکل کمتر شود ولی هنوز هم مشکلات پابرجا است. آفت‌ها یکی دیگر از مشکلات مهم نخل‌ها در استان بوشهر است که گاهی در قالب آفات مختلف نخیلات را تخت تأثیر قرار می‌دهند و می‌توانند خسارت‌های گسترده‌ای را به نخیلات وارد کنند.

تهدیدی به‌نام کنه‌های تار عنکبوتی

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر در گفت‌وگو با مهر با اشاره به تهدیدهای مختلف نخیلات استان بوشهر از سوی آفات بیان کرد: یکی از این آفات کنه‌های تار عنکبوتی خرما است که نخل‌های استان را تهدید می‌کند.

احمد سبحانی بیان کرد: از دلایل بروز آفات کنه‌های تار عنکبوتی خرما می‌توان به گرم شدن تدریجی هوا، کاهش رطوبت نسبی و آغاز فصل وزش بادهای گرم و خشک در استان بوشهر اشاره کرد.

وی تصریح کرد: تشخیص به‌موقع و مناسب این آفت از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و در صورتی که عملیات سمپاشی به موقع انجام شود می‌تواند از بروز خسارت‌های بیشتر توسط این آفت جلوگری کرد. در اثر آفت تار عنکبوتی اندازه میوه‌های خرمای آسیب دیده کوچک می‌ماند و با خروج مواد قندی و شیره نباتی از میوه خرما، پوست میوه نیز سخت و خشک می‌شود.

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر با اشاره به اینکه این آفت باعث افت کمی و کیفی محصول خرما می‌شود ادامه داد: کنه‌های تار عنکبوتی خرما از شیره بافت برگ‌های جوان و به خصوص میوه‌های نارس خرما تغذیه می‌کند.

وی با اشاره به اینکه در اثر آفت تار عنکبوتی اندازه میوه‌های خرمای آسیب دیده کوچک می‌ماند خاطرنشان کرد: با خروج مواد قندی و شیره نباتی از میوه خرما، پوست میوه نیز سخت و خشک می‌شود.

سبحانی با اشاره به اینکه کنه‌ها در زیر تارها تخم‌ریزی کرده و فعالیت دارند اضافه کرد: هنگام طغیان آفت خوشه‌های خرما منظره‌ای غبارآلود به خود گرفته و میوه‌ها به رنگ قرمز تیره در آمده و چروکیده و نامرغوب می‌شوند.

وی افزود: برای کنترل شیمیایی آفت کنه‌های تار عنکبوتی می‌توان از سموم کنه‌کش اختصاصی نظیر فن پیروکسی‌میت، بروموپروپیلات، هگزی‌تیازوکس، اسپیرودیکلوفن یا کنه‌کش عمومی نظیر فن‌پروپاترین و آبامکتین استفاده کرد.

مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر با تاکید بر لزوم رعایت تناوب در سموم مصرفی تصریح کرد: برای مبارزه جدی با این آفت باید دقت لازم در عملیات سمپاشی صورت گیرد.

سوسک چوبخوار، خوره جان نخیلات

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر نیز اظهار داشت: نخیلات استان بوشهر در معرض تهدیدهای مختلف و متنوعی هستند که باید با اصول مناسب با آنها مقابله کرد.

عبدالرحیم خادمی با بیان اینکه آفت چوب‌خوار یکی از مهمترین آفت‌ها در نخلستان‌های استان بوشهر است اضافه کرد: آفت چوب‌خوار خسارت‌های گسترده‌ای به نخل وارد می‌کند و به تنه، ریشه و تاج درخت می‌رسد.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر بیان کرد: این خسارت‌ها باعث می‌شود تا میوه خرما از نظر کیفیت و کمیت افت کرده و در بازار خرما، مشتری‌پسندی لازم را نداشته باشد.

خادمی با اشاره به آلوده‌شدن پاجوش‌های نخیلات به آفت چوبخوار خرما تاکید کرد: این آفت موجب بروز برخی بیماری‌های قارچی در تنه نخیلات شده و همین امر خسارت را دوچندان کرده است.

آفاتی که می‌توانند نخل‌ها را نابود کنند

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر نیز با اشاره به اینکه آفات خرما باعث خسارت‌های گسترده‌ای به نخیلات استان بوشهر می‌شود اظهار داشت: مقابله با این آفات به صورت جدی در دستور کار است.

کبری توکلی بیان کرد: این آفات به قدری خطرناک هستند که می‌توانند نخل‌های که سال‌های سال عمر دارند و از نسلی به نسل دیگر رسیده‌اند را طعمه خود کنند. نخل‌هایی که محل درآمد خانواده‌ها هستند و ممکن است خسارت‌های جدی به آنها وارد شود.

وی نخل و خرما را از سرمایه‌های مهم در استان بوشهر دانست و اضافه کرد: نخلستان‌ها به عنوان یک سرمایه مهم باید حفظ شوند و اگر اقدام کنترلی صورت نگیرد خسارت‌های بزرگی به آنها وارد می‌شود. معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر به برخی از خسارت‌های این نخیلات اشاره کرد و ادامه داد: برخی از این نخیلات از درون پوک می‌شوند و می‌توانند خطرساز باشند.

وی افزود: آن دسته از نخیلاتی که تاکنون تحت تأثیر این آفت قرار گرفته و هنوز سرپا هستند برای کارگران خطراتی به دنبال دارد به دلیل اینکه این درختان از درون پوک هستند و بالارفتن از آن و یا در هنگام وزیدن بادی سخت امکان سقوط دارد.

سخن پایانی

خرما یکی از مهم‌ترین محصولات تولیدی بخش کشاورزی استان بوشهر و افراد بسیار زیادی در این استان در عرصه نخل و خرما مشغول به کار بوده و از این طریق امرار و معاش می‌کنند و زندگی آنها به این مسئله وابسته است. دشتستان، تنگستان، جم و دشتی از مهمترین شهرستان‌های تولیدکننده خرما در استان بوشهر هستند که ۷۰ درصد از خرمای این استان در شهرستان دشتستان و ۳۰ درصد نیز در دیگر شهرستان‌ها تولید می‌شود. انتظار می‌رود با تلاش سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر و همچنین باغداران و فعالان حوزه خرما، مقابله و مبارزه اساسی با این آفات در استان بوشهر انحام شود تا از خسارت‌های بزرگ جلوگیری شود.