در جلسه میز کشوری صنایع دستی که با حضور جمعی از فعالان صنف صنایع دستی و مسئولان اتحادیه‌های تولید و صادرات صنایع دستی با معاون وزیر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی کشور در اصفهان برگزار شده بود، بر مدیریت صادرات محصولات صنایع دستی تاکید و راهبرد تشکیل کنسرسیوم به‌عنوان راهکار اجرایی مدیریت صادرات محصولات صنایع دستی معرفی شد. به‌گزارش خبرنگار صمت از اصفهان، در این جلسه که به میزبانی شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی استان اصفهان برگزار شده بود، مسئولان سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان، اتاق بازرگانی صنایع و معادن و بازرگانی استان و شرکت شهرک‌های صنعتی استان اصفهان بر تشریک مساعی برای حل مشکلات تولیدکنندگان صنایع دستی تاکید کردند.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در جلسه میز کشوری صنایع دستی بر همگرایی میان تمامی ذی‌نفعان حوزه صنایع دستی تاکید کرد و گفت: ایجاد جریانی برای رفع موانع و افزایش میزان صادرات محصولات حوزه صنایع دستی حائزاهمیت است.

 مریم جلالی، در ادامه بر ضرورت اجماعی از طریق این همگرایی برای اصلاح قوانین دست و پاگیر و رفع نگاه سنتی به این حوزه تاکید کرد.

وی نقصان حکمرانی اطلاعات در کشور و نبود اطلاعات پایه ثابت را یکی از مشکلات مهم صنایع دستی عنوان کرد و گفت: این امر در رصد امور این حوزه و مطالعات بازار آن از اهمیت زیادی برخوردار است.

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همچنین تشکیل کنسرسیوم صادرات صنایع دستی متشکل از صادرکنندگان نمونه و باتجربه را در رفع این مشکلات مهم دانست.

جلالی در ادامه از الزام تبدیل خانه‌های فرهنگ ایران در ۶۰ کشور هدف صادراتی به نمایشگاه صنایع دستی کشورمان با حکم وزیر میراث فرهنگی و صنایع دستی خبر داد و گفت: مقرر شده رایزنان فرهنگی به‌عنوان بازاریاب صنایع دستی ایران فعالیت کنند.

کشورهای عمده، هدف صادراتی ایران

رسول کوهستانی، مدیرکل گمرکات استان اصفهان نیز در این جلسه با ارائه گزارشی از وضعیت صادرات استان اصفهان گفت: در حالی که صادرات صنایع دستی استان از سال ۱۳۹۴ تا ۶ ماه نخست ۱۴۰۱ از لحاظ وزنی دارای رشد ۸ مطلوبی بوده، این افزایش ناشی از وجود کاشی به‌ویژه کاشی‌های هفت‌رنگ و معرق در این اقلام است.

وی با بیان اینکه آمار صادرات صنایع دستی جز طلا و فرش دستباف از گمرکات استان ۷۱۰ هزار دلار بوده، تصریح کرد: این رقم در سال ۱۳۹۹ به یک میلیون دلار و در سال ۱۴۰۰ به یک میلیون و ۷۰۰ هزار دلار رسیده است. کوهستانی افزود: بررسی آمارهای موجود در حوزه صادرات طلا نیز که به‌نوعی صنایع دستی محسوب می‌شود، حاکی از آن است که  با کاهش بسیار فاحش در این زمینه روبه‌رو هستیم، به‌طوری که آمار صادرات و واردات ۹ تنی ما به ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلو تقلیل یافته و این امر نشان‌دهنده رو به تعطیلی رفتن صنعت طلای استان است.

مدیرکل گمرکات استان اصفهان افزود: در حوزه فرش دستباف نیز، صادرات ۵۶۰ میلیون دلاری سال ۱۳۹۰ از سال ۱۳۹۷ رو به افول رفته و در ۶ ماه ابتدای امسال به ۶۴ میلیون دلار رسیده که از این رقم یک میلیون و ۴۹۷ هزار دلار آن مربوط به اصفهان است.

کوهستانی در ادامه، قطر، کویت و امارات را کشورهای عمده هدف صادراتی ایران معرفی و تصریح کرد: کشورهای هدف صادراتی ما از سال ۱۳۹۴ تاکنون بسیار محدود شده و به 3 کشور رسیده و این نشان‌دهنده از دست دادن بازارهای صادراتی ایران یا ارسال محصولات با واسطه است.

 وی در ادامه مشکلات مربوط به تعهدنامه ارزی و برگشت ارز حاصل از صادرات را از موانع عمده صادرات صنایع دستی، طلا و فرش دستباف عنوان کرد.

وی از پیگیری رفع این موانع و ارائه پیشنهادات حل این موانع از سوی گمرکات استان در جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خبر داد.

فرش‌های برگشتی، محدودیت‌های صنایع دستی دارای نقره و سنگ‌های گرانبها و صادرات پستی از دیگر مواردی بود که توسط مدیر کل گمرکات استان مطرح و راهکارهای رفع آنها در راستای افزایش صادرات ارائه نیز از دیگر مواردی بود که توسط وی عنوان شد.

بهره‌گیری از ظرفیت ستاد تسهیل

امیرحسین کمیلی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان نیز خواستار استفاده اتحادیه صنایع دستی از ظرفیت ستاد تسهیل و رفع موانع تولید برای کمک به نقض قوانین دست و پاگیر حوزه صنایع دستی شد.

وی گفت: نبود شرکت مدیریت صادرات در حوزه صنایع دستی، مهم‌ترین مشکل زیرساختی صادرات این حوزه است. در ادامه، محبوبه توکلی، مسئول واحد بازاریابی و تجاری‌سازی معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان گفت: از سال ۹۷ که استان اصفهان به‌عنوان استان معین میز ملی صادرات صنایع دستی انتخاب شد، مشکلات صادرات این حوزه در سطح ملی بررسی و در مجموع این مشکلات مربوط به بخش‌های تولیدی، زیرساختی، قانونی و قسمتی نیز مربوط به ضعف آمار و اطلاعات شناخته شد.

وی نبود حتی یک شرکت مدیریت صادرات در حوزه صنایع دستی در کل کشور را مهم‌ترین مشکل زیرساختی صادرات این حوزه عنوان کرد.

مسئول واحد بازاریابی و تجاری‌سازی تصریح کرد: نبود گمرک تخصصی، مشکلات مربوط به گمرک فرودگاه امام خمینی، ناکارآمدی آمارهایی که کد تعرفه صنایع دستی دارند، محدودیت‌های پستی و نبود زیرساخت برای تجارت الکترونیک به‌صورت کلان در این زمینه، مشکلات تامین مواد اولیه، تامین مالی و پیمان‌سپاری ارزی از مهم‌ترین موانع مطرح‌شده از سوی فعالان و دست اندرکاران حوزه صنایع دستی است.

توکلی تشکیل کارگروهی مشترک متشکل از معاونت صنایع دستی کل کشور و شرکت ملی پست برای بررسی راهکارهای کاهش تعرفه‌های پستی و زمان ارسال، لزوم شفاف‌سازی قوانین به‌ویژه ماده ۳۷ آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات به‌منظور جلوگیری از برداشت‌های متفاوت، حذف سقف وزنی صادرات نقره از طریق پست و بار همراه مسافر، تامین زیرساخت‌های فروش اینترنتی صنایع دستی، تهیه لیست ردیف تعرفه‌های فرعی محصولات صنایع دستی و لزوم صدور گواهی مبدأ برای صنایع دستی را از جمله راهکارهای رفع این مشکلات بیان کرد.

نمی‌توان انتظار رونق صادرات را داشت

همچنین مجدالدین تاج، رئیس اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان، برگزاری جلسات مستمر به‌منظور گفت‌وگوی مسئولان دولتی حوزه صنایع دستی با کلیه ذی‌نفعان این حوزه را در حل مشکلات مهم بیان کرد، همچنین تعریف بازارهای جدید را در رونق صادرات صنایع دستی حائزاهمیت دانست و تصریح کرد: باوجود نرخ بالای مواد اولیه نمی‌توان انتظار رونق صادرات داشت.

تاج همچنین بر ضرورت تبلیغ و اطلاع‌رسانی قوی درباره ظرفیت بالای ایران در تولید صنایع دستی تاکید کرد و گفت: لازم است محتوای لازم برای تبلیغ صنایع دستی ایران در کشورهای هدف صادراتی تهیه شود. حضور صنایع دستی در بورس کالا و فراهم کردن زمینه ایجاد بازارهای جدید برای صنایع دستی ایران از دیگر پیشنهاداتی بود که توسط وی مطرح شد.

برخورداری از اعتبارات حمایتی

مدیر تامین مالی شرکت شهرک‌های صنعتی استان نیز خوشه طلا و سنگ‌های قیمتی را یکی از قدیمی‌ترین خوشه‌های این شرکت معرفی کرد و گفت: در شهرک، مباحث تولیدی و ۶ صنعتی این خوشه‌ها پیگیری می‌شود.

محمد سعادت‌جو از وجود ردیف بودجه‌های مختلف برای حمایت از شرکت‌های مدیریت صادرات و صنایع کوچک و متوسط تولیدی خبر داد و افزود: تشکیل کنسرسیوم در حوزه صنایع دستی در هزینه‌کرد هدفمند این اعتبارات حمایتی دارای اهمیت است.

در ادامه، علی محمد آقاجان، مدیر خدمات به اعضا، تشکل‌ها و دفاتر منطقه‌ای اتاق بازرگانی اصفهان با تاکید بر اینکه صنایع دستی هنر صنعتی است که باید از جنبه‌های مختلفی فراتر از نگاه تنها اقتصادی موردتوجه قرار گیرد، افزود: در واقع هر محصول این صنعت، نماینده فرهنگ، هنر و غنای تاریخ ایران است.

سخن پایانی

استان اصفهان از بزرگ‌ترین مراکز تولیدی صنایع دستی کشور است که سهم بسزایی در اشتغال و ارزآوری دارند. از لحاظ اقتصادی، صنایع دستی کمترین میزان سرمایه‌گذاری برای ایجاد سرانه اشتغال و ارزبری، آلایندگی و مصرف آب را در تولید واحد محصول دارد؛ بنابراین جا دارد مسئولان مربوطه، نگاه ویژه‌ای به مانع‌زدایی و حل مسائل این حوزه داشته باشند.