چند روزی از تصمیم شورای امنیت کشور برای فیلترینگ تعدادی از شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها می گذرد و در آخرین اظهار نظر ، احمد وحیدی وزیر کشور اعلام کرد این محدودیت ها تا عادی شدن شرایط ادامه خواهد داشت.همزمان نت بلاکس خسارت هر ساعت فیلترینگ اینستاگرام را حدود 45 میلیارد تومان اعلام کرد و بر اساس اعلام مراکز رصد اقتصاد دیجیتال تنها در اینستاگرام حدود 3 میلیون نفر مشاغل شان با چالش روبرو شده است. در این شرایط این پرسش است که آیا فیلترینگ اینستاگرام ادامه دار و همیشگی ست؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین ، آیا فیلترینگ اینستاگرام و واتساپ همیشگی می شود؟ این پرسش با تشدید محدودیت های اعمال شده روزهای اخیر از سوی وزارت ارتباطات و شرکت زیرساخت اینترنت و شورای ملی فضای مجازی بر اپلیکیشن ها و درگاه های دانلود اپلیکیشن های شبکه های اجتماعی و برنامه های نرم افزاری قوت گرفته اما همچنان مهمترین نقل قول درباره آینده این اپلیکیشن ها همان است که خبرگزاری تسنیم در شب نخست اعمال محدودیت ها به نقل از مقامات وزارت ارتباطات و نهاد امنیتی صادرکننده این دستور نوشت:«این محدودیت ها دائمی نیست و به طور موقت اتخاذ شده است.» این تقریبا همان حرفی بود که عیسی زارعپور وزیر ارتباطات درباره اش صبح چهارشنبه در جلسه هیات دولت گفته بود:«قطع سراسری پهنای باند اینترنت بین الملل یا فیلترینگ نخواهیم داشت اما به طور موقت و بنا بر تصمیم نهادهای امنیتی ممکن است محدودیت هایی ایجاد شود.»

این محدودیت ها را شرکت زیرساخت بر خدمات پایه و پهنای باند بین الملل اینترنت موبایلی ایجاد کرده و البته این اقدام سبب ایجاد اختلالات جدی در دسترسی به اینستاگرام و واتساپ شده. اگرچه بر روی اینترنت های ثابت این محدودیت ها یا اعمال نشده یا با شدت کمتری اعمال شده است اما چون بخش قابل توجهی از ظرفیت کاربران اینترنت در کشور را دارندگان گوشی های هوشمند که خدمات اینترنتی را بر پایه اینترنت موبایلی اپراتورها دریافت می کنند ، این محدودیت ها بزرگ به نظر می رسند.

چرا قطعی های اینستاگرام موقت است؟

اگرچه طرفداران طرح صیانت چون روح الله مومن نسب و تعدادی دیگر از چهره های تندروی دیگر بر ضرورت تداوم این تصمیمات تاکید کرده اند اما آیا این تصمیم قرار است تداوم داشته باشد؟ آخرین گفت و گوی سید ابراهیم رئیسی با شبکه ای آمریکایی در تهران نشان می دهد او همچنان بر وعده انتخاباتی اش پایبند است. او در پاسخ به سئوال فعالیتش در شبکه های اجتماعی گفت:«ما همواره تاکید کردیم فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بسیار مهم است و بسیاری از مسائل زندگی روزمره مردم در این فضا دارد شکل می گیرد . از ارتباط تا کسب درآمد.»

این جمله را در کنار گفته های اخیر او درباره کیفیت اینترنت و صحبت هایش در مناظره های انتخاباتی که صراحتا به دو میلیون فالوئر صفحه اینستاگرامش اشاره کرد و با تاکید بر اینکه بسیاری از مردم با این شبکه اجتماعی کسب درآمد می کنند ، نشان می دهد او همچنان اعتقادی بر فیلترینگ این شبکه ها ندارد و در جایگاه بالاترین مقام اجرایی کشور در راس دولت به عنوان رئیس شورای عالی فضای مجازی و رئیس شوراهای عالی دیگر مرتبط با مسئله ، زیر بار چنین تصمیم نرود.

بر اساس آخرین گزارش ارائه شده از سوی مرکز ملی رصد اقتصاد دیجیتال کشور بیش از 80 درصد این تجارت بر پایه شبکه های اجتماعی است. این آمار را اکوایران در این ویدیونوشت که می بینید ، 9 میلیون کاربر دارای کسب و کار مستقیم از اینستاگرام و بیش از 1.7 میلیون شغل اعلام کرده است. افرادی که تعطیلی اینستاگرام در شرایط فعلی امرار معاش شان را به چالشی جدی مواجه می کند. همچنین بر اساس اعلام نت بلاکس هر ساعت فیلترینگ اینستاگرام خسارتی 1.5 میلیون دلاری برای ایران دارد و در سوی دیگر مرکز کسب و کارهای دیجیتال تهران در بیانیه ای از تداوم فیلترینگ و لطمات این تصمیم بر زندگی مردم گلایه کرده است. 450 هزار پیج فعال فروشگاهی در اینستاگرام با این فیلترینگ دچار دردسر شدند و یک میلیون نفر به صورت مستقیم و 3 میلیون نفر به تبع این چالش درآمدهای اینستاگرامی شان به چالش افتاده است.

این البته ضرر بخش مردم است . در سوی دیگر حجم بزرگی از اقتصاد و سود حاصل از فروش اینترنت اپراتورهای موبایلی حاصل از استفاده پهنای باند اینترنت بین الملل است. رقمی بزرگ که حاصل استفاده مردم از همین اپلیکیشن هاست. تجربه همه این سال ها نشان داده به رغم سرمایه گذاری های بسیار و حتی اعمال محدودیت های فیلترینگ ، باز هم شبکه های اجتماعی داخلی نتوانستند عملکرد موفقی از نظر جذب مخاطب داشته باشند. چندی قبل محمد جواد آذری جهرمی در گفت و گو با پادکست سکه با انتقاد از ایده فیلترینگ بلند مدت ، در روزهای عادی گفته بود:« مدیر آپارات به من می گفت محتوا های تولیدی خودمان حتی در شرایط فیلترینگ در توئیتر که فیلتر است بیشتر از شبکه آپارات بازدید دارد!»

رویای صیانت پیشه گان محقق می شود؟

در این شرایط و با توجه به وعده ها و اعتقاد شخصی رئیس جمهور دولت سیزدهم ، این تئوری که صیانت پیشه گان بتوانند ایده فیلترینگ دائم شبکه های اجتماعی و بستن دروازه ارتباطی با اینترنت بین الملل را از فرصت ایجاد شده عملی کنند ، دور از ذهن است.

سیاست گذاران عالی و تصمیم سازان اگرچه در کوتاه مدت برای کنترل شرایط به سراغ گزینه ای رفته اند که در موارد قبلی چون پاییز 96 و زمستان 98 به سراغش رفته بودند ، رفته اند اما این تصمیم را گزینه مناسب برای همیشه نمی دانند و صیانت از اینترنت و شبکه های اجتماعی هم با برخورد های سلبی احتمالا سرنوشتی چون برخوردهای مشابه در مسئله حجاب دارد .

برخوردهایی که پیشتر با ماهواره ها ، ویدیو و دیگر وسایل ارتباطی جدید شد اما سرانجام به موفقیت نرسید. اتفاقی که احتمالا در سال های پیش رو با رواج شبکه های اینترنت ماهواره ای گسترش خواهد یافت. اقداماتی که دولت هایی چون آمریکا و سرمایه داری به نام ایلان ماسک درباره اش سخن گفته اند. لغو معافیت ها و امکان استفاده از این اینترنت در ایران همان طور که پیش تر در روسیه و اوکراین بدون اجازه دولت روسیه اتفاق افتاده است.

اگرچه شاید امروز رواج این نوع از اینترنت در اختیار افراد زیادی در ایران قرار نگیرد اما عیسی زارعپور وزیر ارتباطات دولت سید ابراهیم رئیسی چهارشنبه گذشته با تاکید بر اینکه ورود این سبک از اینترنت باید با مجوز های لازم و تحت نظر دولت باشد گفت:« از نظر پروتکل های بین المللی هر تلاشی بدون اجازه ما خلاف است. تجهیزاتی هم دارد که امکان دسترسی به آن را دشوار می کند ولی به هر حال این خاصیت اینترنت های ماهواره ای است که ایجاد محدودیت بر آنها را دشوار می کند.»