اصلاحات ساختار اقتصاد ضروری هستند
مدتی است افزایش نفوذ و اثرگذاری رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از سوی مسئولان و سیاستگذاران دنبال میشود. چندی پیش صحبتهایی درباره اصلاح قانون اوراق بهادار مجلس شورای اسلامی و انتصاب رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار بهعنوان عضو شورای پول و اعتبار مطرح شد.
در حالحاضر نیز از سوی ستاد اقتصادی دولت مقررشده رئیس سازمان بورس در جلسات ستاد هماهنگی اقتصادی دولت حضور یابد. اینگونه اقدام بهمنزله به رسمیت شناختن استقلال سازمان بورس و اوراق بهادار است. امید میرود بهدنبال تصویب طرح یادشده تصمیمات مرتبط با سازمان بورس و بازار سرمایه در بازار با نگاهی کارشناسی و در راستای حفظ منافع سهامداران اخذ شود.
در همین حال باید تاکید کرد ضریب نفوذ بورس در سالهای اخیر میان مردم بهشدت افزایش یافته است. در چنین شرایطی، پررنگ شدن نقش رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ضروری بهنظر میرسد. در همین حال امکانی برای حمایت از حقوق سهامداران فراهم میشود. هرچه دیرتر برای به رسمیت شناختن و استقلال بازار سرمایه تصمیم گرفته شود، عملکرد این بازار با مشکلات بیشتری روبهرو خواهد شد.
اقتصاد ایران در طول سالهای گذشته براساس بازار پولی بنا شده بود و بازار سرمایه حجم و اثرگذاری کوچکی داشت اما درحالحاضر شرایط تغییر کرده است. در موقعیت کنونی اثرگذاری بازار سرمایه بر کلیات اقتصاد کشور بهمراتب افزایش یافته و بهبیانی این نهاد قابلیت رقابت با بازارهای پولی را یافته است. در چنین شرایطی، ارتقای جایگاه ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار میتواند مانع مداخلات دولت و مجلس و همچنین اخذ تصمیمات غیرکارشناسی برای این سازمان شود.
در همین حال انتظار میرود همپای اصلاحات یادشده، شاهد اصلاحات ساختاری در روند سیاستگذاریهای اقتصادی و بهبود ساختار اداری کشور باشیم. اگر به چارت سازمانی وزارت امور اقتصادی و دارایی نگاه کنیم، متوجه میشویم بازار سرمایه از جایگاه متناسبی برخوردار نیست. در همین حال، ارکان تصمیمگیری برای بازار سرمایه از افرادی تشکیل شدهاند که توان کارشناسی و تخصص لازم برای تصمیمگیری برای این حوزه را ندارند.
چنانچه اظهارات نمایندگان مجلس شورای اسلامی در یک سال اخیر را بررسی کنیم، متوجه میشویم بسیاری از این تصمیمات فاقد مبنای کارشناسی هستند. البته قانون اجازه اظهارنظر به نمایندگان مجلس شورای اسلامی داده است، با این وجود هرچه ارکان بازار سرمایه را به رسمیت بشناسیم و آن را تقویت کنیم، تاثیر مداخلات بیرونی کاهش مییابد.
همسویی سیاستهای پولی و مالی کشور ضروری بهنظر میرسد. اقتصاد یک سیستم است و بازارهای مالی و پولی در حکم ابزارهای این سیستم عمل میکنند. چنانچه همسویی میان بازارهای مالی و پولی وجود نداشته باشد، کارآیی نظام اقتصادی کشور محدود میشود.
براساس آنچه گفتهشده انتظار میرود بازار سرمایه و پول در کنار هم و بهصورت هماهنگ عمل کنند. در تصمیمگیریهای بخش کلان اقتصاد باید آینده بازارهای گوناگون هم موردتوجه قرار گیرد. البته خوشبختانه درحالحاضر رئیس بانک مرکزی آشنایی کاملی با بازار سهام دارد و امید میرود این آشنایی نقش بسزایی در هماهنگی هرچه بیشتر میان بازارهای پولی و مالی و سیاستهای حاکم بر این دو داشته باشد.
از مجموع موارد یادشده میتوان اینطور نتیجه گرفت که ارتقای جایگاه و اعطای نقش بیشتر به رئیس سازمان بورس مزیتهایی دارد؛ از جمله آنکه مانع اخذ تصمیمات غیرکارشناسی میشود، اما در همین حال باید تاکید کرد که بهبود عملکرد این سازمان به اصلاحات ساختاری بیشتری در اقتصاد کشور نیاز دارد؛ بر همین اساس انتظار میرود تصمیمگیران در بخشهای گوناگون دولت یا مجلس شورای اسلامی، تصمیمات خود را با مشورت فعالان و کارشناسان بازار سرمایه اتخاذ کنند.