استانداردسازی میانبر جذب سرمایه
احسان پیری-کارشناس و فعال معدن
در گذشته، عمده فعالیت های اکتشافی معادن در ایران را شرکت ها و مهندسان روس انجام می دادند. بنابراین، بسیاری از روش های مرسوم به کار برده شده در تخمین ذخایر معدنی و همچنین امور اکتشافی معادن ایران، به ویژه درباره زغال سنگ، به روش روسی شهرت دارد.بااین حال، عمده ذخایر معدنی کوچک و متوسط در ایران، از هیچ گونه استانداردی در تهیه گزارش های اکتشافی و تخمین ذخیره خود بهره نمی برند و همین موضوع سبب شده است که کشور، حتی در سال هایی که تحریم های بین المللی بسیار محدودتر بودند، با معضل جذب سرمایه گذار خارجی روبه رو شود و در جلب اعتماد آنها ناموفق باشد.در چند سال گذشته، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران با برگزاری دوره های آموزشی و همچنین بازنویسی برخی گزارش های اکتشافی و رده بندی ذخایر معادن تحت امر خود، اقداماتی را در راستای استانداردسازی انجام داده است.علاوه بر این، معادن بزرگ ایران که البته تعداد آنها کمتر از انگشتان دست است نیز، گزارش های اکتشافات تکمیلی خود را برمبنای استانداردهایی مانند جورک JORC ، NSTW و... انجام داده اند. روش جورک که موسسه اصلی آن در استرالیا قرار دارد، اصلی ترین استانداردی است که مطابقت خوبی با معادن ایران دارد.اما همان گونه که ذکر شد، مسئله اصلی استانداردسازی، گزارش های رده بندی ذخایر در معادن کوچک و متوسط مقیاس کشور است که بیش از ۹۸ درصد معادن ما را تشکیل داده اند.برای رفع این نقص لازم است ادارات صمت استان ها بر نحوه تهیه گزارش های استاندارد توسط بهره بردار و گروه مشاور وی نظارت دقیق داشته باشند و نقش خود را به درستی ایفا کنند. لازم به ذکر است که عمده روش های رده بندی ذخایر معدنی در ایران، روش موردوثوق سازمان ملل متحد است.
در حال حاضر باتوجه به تحریم های بین المللی که بخش معدن را نیز در برگرفته، پیوستن به مجامع بین المللی کمی سخت تر از گذشته شده است. عمده این موسسات و مجامع بین المللی، در کشورهای استرالیا، کانادا و ایالات متحده قرار گرفته اند.براساس آنچه اشاره شد، به طورکلی مبنای ورود سرمایه گذار خارجی به معادن ایران، گزارش های استانداردی است که طی آن امکان ارزیابی فنی و مالی صحیح سرمایه گذار از ذخیره معدن فراهم می شود. به نظر می رسد باتوجه به نیاز بخش معدن کشور به ورود سرمایه گذار خارجی و جذب سرمایه های سرگردان داخلی، می توان با استانداردسازی گزارش های پایان عملیات اکتشاف و تخمین ذخیره معادن کوچک و متوسط ایران، قدم بزرگی در راستای توسعه این بخش مهم اقتصادی برداشت.باتوجه به گزارش های منتشرشده از سوی سازمان ایمیدرو، یکی از دلایل عمده فعالیت نداشتن یا زیر ظرفیت بودن این معادن، نبود سرمایه کافی در مراحل تکمیل حفاری، استخراج و فرآوری است.جذب سرمایه های سرگردان کشور که به جای طلا و ارز و دیگر بازارهای کاذب می تواند جذب بخش معدن شود و زمینه رشد و شکوفایی آن را فراهم آورد، بسترسازی مناسب خود را می طلبد که همان استانداردسازی گزارش های معدن به ویژه در حوزه تخمین ذخایر است.البته نباید فراموش کرد که در اختیار داشتن افرادی که دارای مدرک معتبر در این زمینه باشند، نیازمند صرف هزینه است، زیرا در حال حاضر تعداد افرادی که دارای مدرک معتبر جورک باشند، چندان زیاد نیست، در نتیجه می توان در قدم های ابتدایی از کارشناسان خارجی استفاده کرد، اما همزمان، باید امکانات آموزشی در کشور به اندازه کافی مهیا شود تا علاقه مندان بتوانند این مدرک را دریافت کنند و در این زمینه به فعالیت بپردازند.
