هر سال در ماه‌های پایانی سال، با نزدیک شدن به عید نوروز، برنامه‌ریزی‌های ویژه‌ای برای کنترل نرخ و موجودی کالاها ازسوی دولت صورت می‌گیرد. با این حال باز هم شاهد افزایش نرخ و کمبود برخی از کالاها در آستانه عید نوروز یا ماه مبارک رمضان هستیم. بر همین اساس به‌عقیده برخی از مسئولان باید از اواسط پاییز برای بازار شب عید برنامه‌ریزی داشت و این مهم نباید به روزهای پایانی سال موکول شود تا تامین اقلام موردنیاز مردم در زمان یادشده با مشکل مواجه نشود. به‌عقیده فعالان این حوزه نباید کالایی که امروز تولید شده در ماه‌های آینده گران شود. در واقع از هم‌اکنون باید کنترل لازم در این زمینه انجام شود تا مردم با اعتماد و اطمینان به مسئولان، بیش از نیاز خرید نکنند، زیرا این اقدام باعث می‌شود در بازار با کمبود کالا مواجه شویم.حال که نوروز ۱۴۰۳ نیز مانند سال گذشته مصادف با ماه مبارک رمضان است، باید برنامه‌ریزی دقیقی برای آن داشت تا نرخ برخی از کالاها به سرنوشت سال گذشته دچار نشود.

مشارکت مجتمع‌های تجاری بزرگ در مدیریت بازار شب عید

مجتبی صفایی، رئیس اتاق اصناف ایران با اشاره به رویکرد ویژه اتاق اصناف ایران در استفاده حداکثری از ظرفیت مغفول مجتمع‌های تجاری بزرگ در مدیریت بازار نوروز ۱۴۰۳، از تمهیدات پیش‌بینی‌شده برای مشارکت این مراکز خرید در طرح «نمایشگاهی به وسعت ایران» خبر داد.

وی درباره مهم‌ترین برنامه‌‌های در دست اجرا به‌منظور مدیریت بازار شب عید گفت: باتوجه به تاکید مقام عالی وزارت صمت مبنی بر لزوم افزایش ۲برابری سطح نمایشگاه‌ها در کشور (در طرح بزرگ جشنواره عید تا عید) یکی از رویکردهای اتاق اصناف، استفاده حداکثری از ظرفیت‌ مجتمع‌های تجاری و مراکز خرید بزرگ و تحریک تقاضای خرید شب عید با همکاری دولت به‌صورت خرید اعتباری و پرداخت با تاخیر چندماهه است.

وی افزود: در ایام منتهی به سال، برپایی نمایشگاه‌های عرضه مستقیم کالا متداول است، اما باتوجه به تغییر سبک زندگی شهروندان و مطالبات مصرف‌کننده و واحدهای صنفی، اتاق اصناف ایران «نمایشگاهی به وسعت ایران» را برای چهارمین سال پی‌در‌پی به‌منظور جلب مشارکت گسترده واحدهای صنفی در فروش فوق‌العاده نوروزی اجرا می‌کند.

صفایی گفت: ما معتقدیم اجرای طرح نمایشگاهی به‌وسعت ایران، دسترسی شهروندان به کالای ارزان، باکیفیت و اصیل را ارتقا می‌بخشد و نسبت به نمایشگاه‌های عرضه مستقیم که در ۲ یا ۳ منطقه خاص از شهرها برگزار می‌شود، مزیت‌های بیشتری دارد.به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اتاق اصناف ایران، رئیس اتاق اصناف ایران درباره مزیت‌های استفاده از ظرفیت مجتمع‌های تجاری بزرگ در مدیریت بازار شب عید گفت: برخی از این مجتمع‌ها، باتوجه به سرمایه‌گذاری عظیم و استفاده از تجهیزات روز دنیا، علاوه بر توزیع و فروش کالا، برای جذب گردشگر طراحی شده‌اند و ایام نوروز روزهایی است که مردم عزیزمان هم برای خرید و هم برای استفاده از خدمات مراجعاتی به این مجمتع‌ها دارند. باتوجه به ضرورت اتخاذ سیاست‌های حمایتی در راستای افزایش رونق واحدهای صنفی، در اتاق اصناف ایران، تلاش خواهیم کرد رونق دوباره به این مجتمع‌های بزرگ تجاری بازگردد، زیرا از یک سو، همکاران ما در صنوف مختلف در این مراکز در حال فعالیت هستند و از سوی دیگر امنیت، امکانات و زیرساخت‌های مناسبی در این مراکز فراهم شده است.

صفایی تاکید کرد: ما باید مجتمع‌های تجاری و مال‌های بزرگ را به چشم یک فرصت ببینیم و به‌جای اینکه واحدهای صنفی مستقر در این مراکز تجاری را به بهانه عرضه کالای ارزان، به خیابان و پارک و محل‌های نمایشگاه‌ ببریم، باید نمایشگاه را به پاساژ‌ها و مال‌ها بیاوریم تا به‌جای برگزاری نمایشگاه در چند نقطه محدود از شهر، عملا شاهد برپایی ده‌ها نمایشگاه بزرگ در استان‌های مختلف کشور در محیطی استاندارد و در شأن مردم و فعالان صنفی باشیم.

وی یادآور شد: اتاق اصناف ایران مترصد این است که از این ظرفیت و امکان بزرگی که در کشور ایجاد شده و مغفول مانده، استفاده کند. اغلب مدیران و مالکان این مراکز خرید بزرگ افرادی شاخص و باتدبیر هستند که سرمایه‌شان را به آهن و آجر و سازه تبدیل کرده‌اند تا بتوانند به اقتصاد کشور خود کمک کنند. ما هم وظیفه خود می‌دانیم که در این راستا به آنها کمک کنیم و آنها را در این طرح بزرگ مشارکت دهیم. البته این طرح در واحدهای صنفی کوچک نیز برگزار خواهد شد. به این ترتیب همه از برپایی این جشنواره منتفع خواهند شد که جزئیات برپایی آن در روزهای آینده اطلاع‌رسانی خواهد شد.

قیمت‌ها باید واقعی شود

منصور پوریان، رئیس شورای تامین‌کنندگان دام درباره وضعیت فعلی بازار گوشت به صمت گفت: اکنون از نظر تامین منابع گوشتی و دام، بازار در شرایط نرمالی قرار دارد؛ به‌طوری که اکنون گوشت گرم و منجمد بیش از تقاضا در بازار موجود است. همچنین در بخش دام زنده باتوجه به افزایش تولید ۲۵ درصدی گوسفند و ۲۲ درصدی گوساله شرایط مطلوبی داریم. طبق آمار‌ها جمعیت دام سبک کشور ۶۲ میلیون رأس است که با زایش‌های جدید در انتهای پاییز به ۶۵ میلیون رأس خواهد رسید. در کل عرضه بیش از تقاضای دام در بازار، به منظور تنظیم بازار که عمده‌ترین آن تهران است از طریق واردات گوشت گرم و منجمد هم صورت می‌گیرد.

پوریان درباره برنامه‌ریزی‌های لازم برای بازار شب عید و ماه مبارک رمضان گفت: بیشتر نیاز بازار از طریق واردات تامین می‌شود. براساس اعلام وزارت جهاد به‌منظور کنترل بازار شب عید، محموله‌ای ۴۰ هزارتنی قبل از تعطیلات عید وارد بازار خواهد شد که مبدأ آن برزیل است. همچنین ۸ هزار تن گوشت در حال ترخیص از گمرکات است و ۱۰ هزار تن نیز در مسیر است.

وی با اشاره به افزایش نرخ گوشت اظهار کرد: افزایش دوباره نرخ گوشت قرمز در بازار منطقی نیست و عده‌ای سودجو در بازار این محصول اخلال ایجاد می‌کنند. بازارهای مصنوعی به‌ویژه در کالاهای اساسی بسیار زیاد و نگران‌کننده است. در این بازارها قیمت‌گذاری‌های دروغین انجام می‌شود، اما فروش خاصی نیز صورت نمی‌گیرد. قیمت منطقی هر کیلوگرم گوشت گرم ۴۲۰ تا ۴۵۰ هزار تومان است که با حجم واردات گوشت و دام پیش‌بینی می‌شود به نرخ منطقی برسیم. باتوجه به اینکه دولت گوشت‌های منجمد گوسفندی را حدود ۲۳۰ هزار تومان قیمت‌گذاری کرده، انتظار داریم در بهمن شاهد ریزش قیمت‌های بالا باشیم.

رئیس شورای تامین‌کنندگان دام با اشاره به بهم‌ریختگی بازار گوشت در اسفند سال گذشته بیان کرد: اسفند سال ۱۴۰۱ با افزایش نرخ نهاده‌ها و فشار بر بخش مرغ، افزایش نرخ دام زنده و به‌ویژه گوشت را شاهد بودیم. البته هر سال در دی شاهد موج‌سازی‌های قیمتی توسط برخی افراد سودجو هستیم که این موضوع پیش از این به وزارت جهاد کشاورزی اعلام شده بود تا با مدیریت بازار، نوسان موجودی و قیمت این محصول کنترل شود.

پوریان با اشاره به افزایش منابع گوشت منجمد در سال جاری نسبت به سال گذشته ابراز نگرانی کرد و افزود: در سال جاری با واردات و جمعیت زیاد دامی مواجهیم که به سمت کشتار می‌روند، با این حال با مشکل بزرگ نرخ روبه‌رو هستیم که متاسفانه بازار مصرف را تحت‌الشعاع قرار داده است.

بازار مرغ تا پایان سال تامین است

مهدی یوسف‌خانی، رئیس اتحادیه فروشندگان مرغ گوشتی و ماهی درباره وضعیت بازار گوشت مرغ به صمت گفت: بازار گوشت مرغ بدون کمبود و زیر نرخ مصوب دولت تا پایان سال تامین است. در حال ‌حاضر نرخ گوشت مرغ گرم ۸ تا ۱۳ هزار تومان کمتر از نرخ مصوب دولت، ۶۳ هزار تومان در هر کیلو است و این روند تا پایان سال پایدار خواهد ماند.

وی درباره آمار مرغ‌های منجمد هم گفت: حجم زیادی از مرغ‌های منجمد داخلی و وارداتی در سردخانه‌ها ذخیره شده‌اند و مشکلی در تامین بازار گوشت مرغ وجود ندارد. البته کشور در تولید و تامین گوشت مرغ خودکفا است، اما سرانه مصرف کشور از حداقل ۳۱ کیلو در سال گذشته به حدود ۱۸ کیلو در سال جاری رسیده است؛ بنابراین پیش‌بینی می‌شود سال آینده نیازی به واردات گوشت مرغ نباشد، امری که ابتدای سال رخ داد.

ضرر تولیدکننده

یوسف‌خانی با تاکید بر اینکه باید بخشی از گوشت مرغ‌های مازاد صادر شود، عنوان کرد: تولیدکنندگان زیر نرخ تمام‌شده مرغ‌ها را در بازار عرضه می‌کنند و این امر سبب ضرر و زیان بخش تولید شده است.

بعد از رمضان حبوبات گران خواهد شد

رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی نیز درباره برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته برای بازار شب عید به صمت گفت: باتوجه به اینکه بازار در آرامش و قیمت‌ها کنترل‌شده است، امیدواریم بازار شب عید و ماه رمضان امسال را نیز با همین روند طی کنیم.

وی درباره افزایش نرخ حبوبات نیز بیان کرد: ارزی که به واردات حبوبات اختصاص پیدا می‌کند، از ارز تالار اول به ارز تالار دوم تبدیل شده بود که در پی این اتفاق نرخ ارز واردات حبوبات از ۲۸۵۰۰ تومان به ۴۲۲۰۰ تومان افزایش یافت. این تغییر سبب شد در مدت ۴ روز به‌طور متوسط ۲۰ هزار تومان به نرخ هر کیلو از حبوبات اضافه شود. البته افزایش نرخ حبوبات ادامه پیدا نکرد و فعلا واردات حبوبات باز هم با ارز ۲۸۵۰۰ تومانی صورت می‌گیرد و به‌همین دلیل نرخ حبوبات در کشور بار دیگر به نرخ‌های پیشین بازگشت.

تصمیم برای تغییر نرخ ارز واردات حبوبات به‌طور ناگهانی گرفته شده بود و اکنون زمان مناسبی برای اجرای این سیاست نبود؛ بنابراین اتحادیه با نامه‌نگاری‌هایی که انجام داد توانست فعلا مانع افزایش نرخ حبوبات شود.

رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی با اشاره به افزایش مصرف حبوبات به‌ویژه در ماه مبارک رمضان بیان کرد: ماه رمضان و عید نوروز نزدیک است و باتوجه به افزایش مصرف حبوبات در این مناسبت‌ها، تغییر نرخ ارز واردات حبوبات به کاهش عرضه و کمبود نسبی آن در بازار و در ادامه گرانی منجر خواهد شد. همچنین مصرف حبوبات به‌ویژه عدس و لوبیا در نیمه دوم سال نسبت به نیمه اول بیشتر و عرضه در این فصل نسبت به نیمه اول محدودتر است. بر همین اساس نرخ حبوبات تا حدود ۴ ماه آینده ثابت می‌ماند، اما با گذر از ماه رمضان و عید نوروز تصمیمات جدیدی درباره آن گرفته خواهد شد.

تخصیص سهمیه برای کنترل بازار

کنگری درباره سهمیه‌بندی شکر نیز گفت: به‌تازگی بنا بر مصوبه جلسه تنظیم بازار محصولات کشاورزی، توزیع شکر در سامانه بازارگاه به‌صورت سهمیه‌بندی استانی و براساس دستور‌العمل نحوه فعالیت اعضای زنجیره تامین و توزیع شکر انجام می‌شود. با این روند شکر با نرخ مصوب توزیع می‌شود و بازار به ثبات نرخ می‌رسد؛ در نتیجه دیگر برای ماه مبارک رمضان با کمبود و افزایش نرخ مواجه نخواهیم بود.

سخن پایانی

بی‌شک کنترل بازاری که هر روز صحبت از گرانی یکی از کالاهای آن است، کار آسانی نیست. با این حال دولت هر سال در تلاش است که حداقل بازار شب عید را که در سال 1403 مصادف با ماه مبارک رمضان است، به‌خوبی کنترل کند تا با کمبود و گرانی محصولات روبه‌رو نشویم. در مجموع امیدواریم با تلاش‌هایی که ادعا می‌شود به ثمر نشسته، بازار در آغاز سال جدید افزایش قیمتی را تجربه نکند.