سایه تهدید بر سر بازار سرمایه
یوسف کاووسی- کارشناس اقتصاد
روند نزولی بورس در ماههای گذشته ادامه یافت که نبود اعتماد و کمبود نقدینگی را باید از دلایل اصلی تداوم ریزش بازار سهام دانست. بهدنبال انجام راهکارها و سیاستگذاری اشتباه از سوی مسئولان، اعتماد مردم به این بازار از میان رفته است و هیچکدام از وعدههای مطرحشده از سوی مسئولان برای بازگشت اعتماد به این بازار کافی نیست. در واقع تا زمانیکه نقدینگی کافی به بازار تزریق نشود، صفهای خرید بورس جمع نمیشود و در همین حال نمیتوان به عادی شدن شرایط و کشف نرخ واقعی هر سهم امید داشت.
در هفتههای گذشته و بهدنبال انتشار اخبار مثبت از مذاکرات وین، شاهد افت قابلتوجه نرخ دلار بودیم. از آنجاکه برخی شرکتهای بورسی صادراتمحور هستند، سودآوری و عملکرد این شرکتها تحتتاثیر این شرایط قرار میگیرد و درنتیجه بخشی از روند کاهشی بورس را میتوان به این موضوع نسبت داد. در واقع در دورهای که ثبات بر اقتصاد کشور حاکم نیست و همه نگاهها به مذاکرات وین دوختهشده، نباید به بازگشت ثبات به این بازار امید داشت. به بیانی دیگر، اقتصاد کشور به مذاکرات برجام گرهخورده و تا زمانی که نتیجه نهایی روشن نشود، این گره نیز بار نمیشود.
در حالت کلی، انتظار میرود بازار سرمایه در شرایط رقابتی به فعالیت خود ادامه دهد؛ یعنی با برقراری تعادل میان عرضهوتقاضا برای خرید سهام، شاهد شکلگیری ثبات در بورس باشیم. با این وجود، این بحث در بازار سرمایه ایران تفاوتهایی دارد، چراکه دولتمردان در مقطعی با وعده کسب سود بالا، زمینه حضور مردم در بورس را فراهم کردند. درنتیجه این سیاستگذاران در موقعیت کنونی وظیفه دارند مانع تداوم نابسامانی بورس و ریزشهای متمادی آن شوند. ابزار اساسی برای بهبود شرایط بورس در موقعیت کنونی، پول یا نقدینگی است. هرچند دولت خود با کمبود نقدینگی مواجه است.
در ادامه باید خاطرنشان کرد بخش قابلتوجهی از شرکتهای بورسی کشور بهنوعی به دولت وابسته هستند و درنتیجه سقوط ارزش بازار سرمایه بهمنزله افت ارزش داراییهای دولت است. در همین حال، شاهد اثرات منفی این ریزش بر نهادهای مهمی مانند صندوقهای بازنشستگی و شدت گرفتن التهابات اقتصادی در کشور خواهیم بود. البته همزمان باید خاطرنشان کرد دولت در برههای از زمان با تشویق مردم به سرمایهگذاری در بورس و فروش سهام خود در برهههای حساس، سود قابلتوجهی را نصیب نهادهای مرتبط با خود کرد. در واقع باید بپذیریم مردم بازنده اصلی سیاستهای دولت در بازار سرمایه هستند و خواهند بود.
حال چنانچه بازگشت ثبات به بورس و رشد این بازار از اهمیت برخوردار باشد، از مسئولان انتظار میرود با اجرای راهکارهای درست، زمینه جلب مجدد اعتماد مردم را فراهم کنند.
عمل به وعدهها، مهمترین درخواست از مسئولان است. در چنین شرایطی میتوان به بهبود شرایط امید داشت و در ادامه نیز باید با تزریق نقدینگی از عملکرد بازار سرمایه حمایت کرد.
با این وجود، با نگاهی به شرایط درمییابیم دولتمردان در موقعیت کنونی وظایف دیگری بر عهده دارند که در اولویت است. دولت سیزدهم در حالحاضر درگیر تامین کسری بودجه است و به محض آنکه بازار سبز میشود با اقداماتی همچون انتشار اوراق و.... اقدام به تامین کسری بودجه خود میکند.
در چنین شرایطی، هیچ فرصتی برای نفسکشیدن بازار وجود ندارد؛ بنابراین با توجه به درگیریهای دولت نباید به بهبود شرایط در آینده نزدیک امید داشت.
در همین حال، کسب نتیجه نهایی در مذاکرات برجامی لازمه تحلیل بازار سرمایه است و تا زمانی که نتایج روشن نشود، همین سردرگمی در بازار ادامه خواهد یافت.