مدرسه‌بازار دوباره جان گرفت
بهمن ۱۳۹۸ ویروسی ناشناخته بازار تمام کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ جهان را بهم ریخت.
بهمن ۱۳۹۸ ویروسی ناشناخته بازار تمام کسب وکارهای کوچک و بزرگ جهان را بهم ریخت. خطر ابتلا به کروناویروس بازارهای صنفی و صنعتی را مختل کرد و تعطیلی مراکز آموزشی از جمله مدارس و دانشگاه سبب شد بازار تقاضا دچار افت زیادی شود. شیوع کرونا در ایران همزمان با بازار داغ شب عید، آسیب سنگینی به تولید به ویژه صنف پوشاک و کیف و کفش وارد کرد. تولیدکنندگان کیف و کفش اظهار می کنند که دو بازار عمده این صنف؛ مدرسه بازار شهریور و خرید شب عید در اسفند است. امسال اعلام شد مدارس باز و آموزش حضوری انجام خواهد شد. با توجه به این امر، مدرسه بازار امسال کیف و کفش چگونه است؟
کرونا و افت تولید
در آغاز پاندمی کرونا، کفش ها تولید، اما بخش زیادی از آنها دپو می شد. هرچه تولیدکنندگان به روزتر بودند، کمتر آسیب دیدند. می توان گفت، وضعیت تولید و بازار نسبت به آذر و دی سال ۹۸، هنوز رونق نگرفته است. در این دوره، تولید کفش ۳۰ تا ۵۰ درصد و حتی در دوره ای بازار تقاضا تا ۷۰ درصد کاهش یافت. با عادی شدن شرایط نسبت به دو سال قبل، آیا بازار به ویژه مدرسه بازار به رونق گذشته خود بازگشته است؟
بازار و کاهش قدرت خرید
تیراژ تولید محصولاتی مانند کیف و کفش کاهش یافت و محصولات در انبارها ذخیره شدند، به امید اینکه با بازگشایی مدارس، بازار در شهریور تکانی بخورد. علیرضا زیبا، تولیدکننده کیف و کوله مدرسه درباره مدرسه بازار شهریور امسال به صمت گفت: بازار دچار تکاپو شده و عمده فروشان و بنکداران خرید دارند. هنوز تک فروشی به شکل جدی شروع نشده است. او افزود: از سوی دیگر، قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده و بازار تقاضا چون سال های پیش از شیوع کرونا رونق ندارد. وی ادامه داد: در صنف سراجان حضور اتباع خارجی هم قوز بالا قوز شده و بهای تمام شده محصولات آنها نسبت به تولیدات ایرانی پایین تر است، زیرا آنها هزینه هایی مانند بیمه، مالیات و... ندارند. اجاره بهای کارگاه ها بالاست، اما آنها با اجاره محل مسکونی، کار تولیدی انجام می دهند. در این میان، استفاده از مواد اولیه درجه ۲ سبب شده تولیدکنندگان برندهای داخلی نتوانند در مقابل آنها وارد رقابت شوند. زیبا تصریح کرد: با توجه به وضعیت اقتصادی کشور و سطح درآمد مردم، بازار تقاضا دچار افت زیادی شده؛ بنابراین با وجود عادی شدن شرایط، هنوز بازار به وضعیت پیش از شیوع کرونا بازنگشته و در فروش و تولید عقب هستیم.
هزینه تولید بالاتر از فروش
دبیر اتحادیه صنف سراجان تهران با بیان اینکه هزینه تولید در نمی آید، اظهار کرد: پیش از پاندومی کرونا، تولیدکنندگان برای تامین بازار شهریور (مدرسه بازار) کار خود را از ماه های بهمن و اسفند آغاز می کردند، اما امسال شروع کار از تیر بود. این امر خود حاکی از وضعیت بازار کیف شهریور امسال دارد.وی اضافه کرد: یکی از اتفاق های مثبت ۲ ، ۳ سال گذشته، ممنوعیت واردات کیف به کشور بود که تا حدودی به تولید داخل و بازار آن کمک کرد.
ضرورت ارائه بسته حمایتی
زیبا در پاسخ به این پرسش که چگونه می توان بازار داخل را با وجود کاهش قدرت خرید رونق بخشید، گفت: دولت باید بسته حمایتی برای لوازم موردنیاز مدارس پیش بینی کند. اگر تولید به وضعیت سابق برنگردد و ضعیف تر شود، چون بازار تقاضا کاهش یافته، ریزش در این صنف سرعت می گیرد. او گفت: کارگاه های زیادی تعطیل شده اند، اشتغالزایی در این صنف کاهش یافته و به دلیل کمبود نقدینگی و نبود سرمایه در گردش، تولیدکنندگان ناچار به تعطیلی هستند. دبیر اتحادیه صنف سراجان تهران در ادامه سخنان خود افزود: در گذشته مشکلات بسیار کمتر بود و تولیدکننده محصول را تولید و در انبار ۳ ماه نگه می داشت تا به فروش برسد، اما در حال حاضر کمبود منابع مالی و خلأ تسهیلات ارزان قیمت و سود، سبب شده اگر محصولات پس از تولید به فروش نرسند هزینه ادامه فعالیت وجود نداشته باشد. زیبا در پایان اظهار کرد: دولت باید از واحدهای تولیدی خرد و کوچک حمایت کند تا بقا داشته باشند. حتی نحوه مالیات ستانی از صنایع کوچک سبب شده برخی از تولیدکنندگان عطای تولید را به لقایش ببخشند.
افزایش تولید در سال ۱۴۰۱
در ادامه مصطفی کرمانی از فعالان صنعت کفش درباره وضعیت مدرسه بازار این صنف به صمت گفت: خوشبختانه وضعیت قرمز پاندومی کرونا به پایان رسیده و قرار است امسال مدارس و مراکز آموزشی کشور بازگشایی شوند؛ بنابراین روند تولید نسبت به سال گذشته رشد داشت.وی افزود: تقاضا بالا رفته و به همان نسبت، تنوع در نمونه ها و مدل محصولات به روز و قابل رقابت بیشتر شده، به طوری که کفش های داخلی توان رقابت به نمونه های خارجی را دارند.
وی با بیان اینکه به لحاظ کیفیت، کفش های ایرانی در بازار جهانی حرف برای گفتن دارند، ادامه داد: پیش بینی می شود تولید امسال در مقایسه با سال گذشته بین ۳۰ تا ۳۵ درصد رشد داشته باشد.
قیمت گذاری رقابتی
این فعال صنعت کفش با اشاره به شرایط اقتصادی کشور تصریح کرد: با وجود نرخ بالای تورم، این موضوع کمتر در بازار کفش شهریور احساس شد، زیرا تعداد زیاد تولیدکنندگان باعث ایجاد رقابت شده و محصولات باکیفیت و قیمت مناسب به بازار عرضه شده است. به عنوان مثال با ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان هم خانوار ایرانی می تواند کفش ورزشی برای فرزندان خود تهیه کنند که حداقل دو سال قابل استفاده است.او افزود: تعداد بالای تولیدکنندگان کفش ورزشی سبب شده قیمت گذاری محصولات کاملا اقتصادی بوده و برای داشتن بخشی از سهم بازار تولیدکننده از سود خود کم کند.
کرمانی با بیان اینکه ۸۰ درصد محصولات ورزشی کشور، قدرت رقابت با برندهای خارجی را دارند، ادامه داد: اگر فرهنگ جامعه در حوزه اعتماد و تمایل به محصولات خارجی اصلاح شود می تواند با بازارهایی مانند مدرسه بازار و شب عید بیشتر امیدوار بود.
این فعال صنعت کفش تاکید کرد: امروز تولیدکنندگان به این بلوغ و درک حرفه ای رسیده اند که تنها راه بقا و حفظ مشتریان، ارتقای کیفی محصولات است. کرمانی در پایان گفت: راز ماندگاری برندها در بازار جهانی کیفیت بوده و امروز تولیدکننده کفش ایرانی هم به این موضوع پی برده است؛ از این رو هم می تواند بازار داخل را ازآن خود کند و هم در بازار جهانی سهمی داشته باشد.
بازار کفش های بچگانه
آرمان حاج هاشمی از بنکداران بازار در ادامه درباره وضعیت بازار کفش به صمت گفت: در حوزه بازار نباید از نرخ تورم غافل شد. تورم موجود قدرت خرید جامعه را کاهش داده و مشتریان مانند گذشته خرید ندارند.
وی با بیان اینکه مدرسه بازار داغ نیست، افزود: این بازار مانند قبل از شیوع کرونا نبوده و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، افراد یک جفت کفش با کاربری گوناگون برای اعضای خانواده خریداری می کنند.
او اظهار کرد: اگر در گذشته والدین برای فرزندان کفش های اسپرت و ورزشی جداگانه خریداری می کردند، درحال حاضر این خرید به یک جفت کفش ختم می شود؛ ضمن اینکه والدین از خرید کفش برای خود صرف نظر می کنند و فقط برای فرزندان کفش تهیه می کنند. از این رو در حال حاضر بازار کفش های بچگانه نسبت به بزرگسالان، رونق بیشتری دارد.
همه در انتظار نتیجه برجام
این بنکدار در ادامه سخنان خود به برجام و احیای آن اشاره کرد و گفت: توافق بر سر برجام برای کشور سرنوشت ساز است و اگر روند به گونه ای باشد که ارتباطات بین المللی آغاز شود، می تواند تاثیر مثبتی بر بازار صنایع و از جمله کفش بگذارد.
او گفت: افراد از خرید محصولات غیرضروری خودداری می کنند، حتی اگر این کالاها کیف و کفش باشد تا نتایج برجام مشخص شود.
حاج هاشمی تاکید کرد: تا زمانی که نرخ تورم روند کاهشی نداشته باشد، بازارها کوچک تر شده و به همان نسبت فعالیت های تولیدی کمتر می شود.
او با بیان اینکه صنف کفش در ایامی مانند محرم، اعیاد مذهبی و ملی و... بازار فروش داشت، گفت: در حال حاضر با توجه به سطح درآمد مردم و کاهش قدرت خرید آنها، تمام این بازارها از بین رفته و بازار کیف و کفش به بازار اسفند و شب عید محدود شده است. البته این بازار هم با اما و اگرهایی همراه شده و باز هم خریدها محدود به تامین نیاز فرزندان می شود.
سخن پایانی
بازار کیف و کفش، بازاری وابسته به مد است.و پیش از شیوع کروناویروس، یکی از بازارهای داغ کشور و جهان خرید وفروش در بخش کیف و کفش و البته پوشاک بوده است. پاندومی کرونا و محدود شدن تردد افراد سبب شد وضعیت بازارها تغییر کند و با ممنوعیت تردد، بازارها نیز تعطیل شوند.
به گونه ای که در کشور در دو سال گذشته، تعطیلی بازار در مقاطع گوناگون اتفاق افتاد. براساس سنت بازار، دو صنف سراجان و کفش کشور بیشترین عرضه و فروش در دو مقطع زمانی شهریور به بهانه بازگشایی مدارس و اسفند به دلیل عید نوروز داشته است، اما با شیوع کرونا و تعطیلی مراکز آموزشی، کم کم بازار کم و تولید بی رمق شد.
کاهش تیراژ تولید با توجه به افزایش قیمت ها، تهدید جدی برای آینده ای نه چندان دور صنعت خواهد بود. به طوری که این دغدغه از سوی تمام تولیدکنندگان اعم از صنایع بزرگ مانند خودروسازی تا صنایع خرد مانند صنف کفش و کیف مطرح می شود. با توجه به مشکلات معیشتی موجود، مردم فقط توان خرید کالاهای اولیه، خوراک، پوشاک و مسکن را خواهند داشت و سایر هزینه ها حذف می شود؛ از این رو خانواده ها خرید کیف و کفش را محدود به فرزندان کرده و خود خریدی ندارند؛ علاوه بر این، خرید کفش برای فرزندان محدود به یک جفت شده در حالی که پیش از این والدین برای هر فصلی متناسب با آن فصل، خرید کفش داشته اند. به هر روی، امسال با بازگشایی مدارس، تیراژ تولید نسبت به سال گذشته رشد داشته، زیرا کلاس های آموزشی حضوری برگزار می شوند.
