معدن چشم‌انتظار تحقق وعده‌ها
در حالی که بخش معدن مدت‌ها است در انتظار حمایت دولت، به‌ویژه در زمینه تامین ماشین‌آلات معدنی به‌سر می‌برد، معاون وزیر صمت باز هم با وعده‌هایی شیرین به ملاقات با فعالان حوزه معدن در استان آدربایجان غربی رفت.
از جمله موضوعات موردتوجه معاون معدنی وزیر در این نشست که در ارومیه برگزار شد، ماشین آلات و روش های تامین آن بود. رضا محتشمی پور گفت: در تلاش هستیم با واردات و استفاده از ظرفیت تولید داخلی ماشین آلات، مشکل کمبود آن را رفع کنیم.
محتشمی پور با اشاره به اینکه انحصار ساخت ماشین آلات و خودرو در داخل موجب کاهش واردات دستگاه های موردنیاز بخش صنعت و بروز مشکلاتی در این زمینه شده، اظهار کرد: تحریم ها از دیگر عواملی بوده که موجب شده واردات کاهش یابد و نرخ محصولات چندین برابر شود.
باوجود این سخنان محتشمی پور، گلایه معدنکاران از وضعیت ماشین آلات همچنان ادامه دارد.
معدن، نیازمند حمایت معنوی دولت
علی خان نصراصفهانی، گفت: افرادی که بخشنامه تنظیم می کنند، باید با رویکرد حمایت از معدن فعالیت کنند، زیرا معدن نیازمند حمایت معنوی است. مثلا در بخش تامین ماشین آلات معدنکار می تواند ملزومات مالی را تأمین کند، اما لازمه این مسئله اجازه واردات ماشین آلات موردنیاز است.
دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اصفهان گفت: در حال حاضر قانونی برای اینکه نتوانیم تجهیزات را از خارج کشور وارد کنیم وجود ندارد، اما به دلیل وجود دستورالعمل ها و به بهانه کنترل و جلوگیری از خروج ارز، اجازه ورود تجهیزات موردنیاز برای معدنکاری را نداریم.
وی تاکید کرد: نتیجه این شرایط، افزایش کاذب نرخ ماشین آلات معدنی است که موجب غیراقتصادی شدن فعالیت های صنعتی می شود؛ البته این برنامه در مقیاس کوچک خیلی چالش آفرین نیست، زیرا تجهیزات و امکانات داخلی برای استفاده در مقیاس کوچک مناسب است، اما در مقیاس بزرگ کارآیی چندانی ندارد.
دور باطل
وی گفت: اگر قرار باشد تنها یک شرکت خاص تجهیزات موردنیاز فعالیت های معدنی را تامین کند، قطعا نمی تواند تعهد دهد که همه نیازهای این حوزه را رفع کند.
وی ادامه داد: وقتی از واردات ماشین آلات جلوگیری می شود، محدودیت شکل می گیرد که به مشکلات موجود دامن می زند و مسائل زیانباری در حوزه معدنکاری پدید می آورد. امیدواریم در این راستا دولت بیشتر نقش نظارتی داشته باشد و کمک کند تا شاهد تحولی در حوزه معدنکاری باشیم.
به گفته این مدرس دانشگاه چرخه باطلی به وجود آمده که موجب شده بیش از 5 تا ۶ هزار واحد معدنی دچار مشکل شوند و عملا معدنکاری توجیه اقتصادی خود را از دست بدهد.
تعهدات متقابل
دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اصفهان به ایمنا گفت: قانون معادن، شرایط و ضوابطی مطرح کرده که معدنکاران باید نسبت به رعایت آن قوانین، تعهد داشته باشند.
وی افزود: در مقابل، دولت نیز تعهداتی دارد؛ مانند رونق بخشیدن به این صنعت اما در شرایط فعلی، معدنکاران مجبورند به وظایف خود عمل کنند، اما دولت به تعهدات خود عمل نمی کند.
نصراصفهانی با اشاره به بخشنامه جدید، گفت: به تازگی بخشنامه جدیدی در حوزه فعالیت های معدنی صادر شده که امیدواریم این بخشنامه ها توسط افرادی با دانش کافی تنظیم شده باشد.
وی افزود: افرادی که بخشنامه تنظیم می کنند، باید با رویکرد حمایت از معدن فعالیت کنند، زیرا معدن نیازمند حمایت معنوی است.
حمایت تمام قد
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی درباره چالش های موجود در حوزه ماشین آلات معدنی در کشور گفت: ممنوعیت واردات ماشین آلات معدنی چند سال در کشور برقرار بود، اما در بودجه سال جاری اجازه واردات این ماشین آلات داده شد. البته ما در داخل نیز تولید ماشین آلات معدنی را داریم و شرکت هایی مثل هپکو و... ماشین آلات معدنی و راهسازی تولید می کنند.
مهدی طغیانی در گفت وگو با برنا ضمن تاکید برای این نکته که میزان تولید داخلی ماشین آلات معدنی کفاف نیاز داخل را نمی دهد، بیان کرد: معدنکاری فعالیتی بسیار پرهزینه است و باید در آن ابزارآلات کار کند. هر قدر تعداد این ماشین آلات کمتر باشد، هزینه تولید بالاتر می رود و در نهایت روی هزینه تمام شده ماده معدنی اثر می گذارد.
درگیری بزرگ
طغیانی با بیان اینکه واردات ماشین آلات معدنی باید در حدی باشد که بودجه تعیین شده به مصرف برسد، گفت: در مجموع باید موانع واردات ماشین آلات معدنی به کشور مرتفع شود. البته باید از تولیدات داخل استفاده کنیم و برای تامین مابقی نیازمان واردات انجام دهیم.
وی افزود: استخراج از معادن نباید درگیر مسئله تامین ماشین آلات معدنی باشد. البته باید ماشین آلات روزآمد و پیشرفته را وارد کشور کنیم که این اقدام کمک بزرگی به تولید در حوزه معدن است.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه ما کشوری هستیم که از حیث معدن امتیازات خوبی داریم، خاطرنشان کرد: واردات ماشین آلات معدنی کمک می کند که بتوان از این ظرفیت بهتر استفاده کرد و به این وسیله سهم معدن را در اقتصاد کشور بالاتر برد.
فقدان نقشه راه
طغیانی درباره میزان حمایت وزارت صمت از معدنداران نیز گفت: مشکلی که ما اکنون داریم این است که هنوز کار جدی و علمی در موضوع توسعه معادن انجام نشده است. در واقع فاقد نقشه راهی برای توسعه معادن هستیم. در حوزه معادن کوچک مقیاس باید برای حمایت از آنها هر کدام متناسب با خودشان نوع خاصی از حمایت را وزارت صمت و دولت دریافت کنند.
این نماینده مجلس یازدهم تاکید کرد: یکی از مشکلات جدی ما نبود ماشین آلات فرآوری مواد معدنی است و اگر این ماشین آلات به کشور وارد شود و در دسترس معدنداران قرار گیرد، جلوی خام فروشی مواد معدنی گرفته می شود.
وی درباره میزان رشد کارخانجات ماشین آلات سنگین در چند سالی که ممنوعیت واردات وضع شده، گفت: وقتی ممنوعیت وجود داشته باشد، ماشین سازی در کشور رشد می کند؛ البته به شرط اینکه برای ماشین سازان برنامه داشته باشیم. در واقع باید نوعی حمایت مشروط از آنها وجود داشته باشد.
سخن پایانی
از یک سو نیازهای بخش معدن دائم در گفت وگوهای فعالان این حوزه مطرح می شود و از سوی دیگر سیاست گذاران و مدیران مرتب بر تلاش برای رفع آنها تاکید می کنند و قول هایی می دهند.با این حال همچنان اوضاع به همان روال قبل پیش می رود و هنوز تغییرات محسوسی برای حل مشکلات متعدد این بخش، به ویژه تامین ابزار و ماشین آلات موردنیاز رخ نداده است. به همین جهت است که عده ای از معدنداران اظهار می کنند معاونت های زیرمجموعه وزارت صمت از قدرت یکسانی برخوردار نیستند و گاهی همه تلاش ها و تصمیمات معاونت معدنی برای حل یک مشکل، به راحتی تحت الشعاع قدرت و نفوذ معاونت های دیگر قرار می گیرد و شاهد این مدعا ناتوانی معاونت معدنی وزارتخانه در حل مشکل تامین ماشین آلات است. حال باید دید وعده های جدید رضا محتشمی پور هم به سرنوشت قول وقرارهای قبلی دچار می شود یا مطالبات بخش معدن این بار با عزمی جدی تر پیگیری خواهد شد.
