مشکل، ماشین چاپ نقدینگی است
سعید لیلاز- اقتصاددان
بهطور کلی فصل بهار و بهصورت ویژه ماه فروردین فصل و ماه تورم در اقتصاد ایران است؛ یعنی در این فصل بهطور سنتی جهش نرخ در اقتصاد ایران رخ میدهد، زیرا اقتصاد ایران همچنان به کشاورزی وابسته است.
در فروردین عمده ذخیره کشاورزی به بازار آمده و تقریبا به اتمام رسیده و از طرفی هنوز محصولات جدید به بازار نیامده است؛ بنابراین بهدلیل کاهش عرضه در این فصل بهویژه فروردین تورم در اقتصاد ایران رخ میدهد تا این ماهها به «ماههای تورمخیز در اقتصاد» تبدیل شوند. این بحث، ساختاری و خارج از کنترل است.
عامل دوم اینکه فروردین و فصل بهار به ماه و فصل تورم تبدیل میشود، این است که بیشترین مقدار عرضه پول در اقتصاد ایران شامل عیدی، پاداش، سنوات، پرداختهای فوقالعاده، تسویهحسابها و... در بهمن و اسفند صورت میگیرد و عرضه پول که بهمعنای افزایش تقاضاست، در فروردین در بیش از ماههای دیگر اتفاق میافتد.
یعنی از طرفی عرضه پول و نقدینگی بهشدت افزایش و از طرف دیگر، عرضه کل تولیدات کشاورزی و حتی تولیدات صنعتی بهدلیل تعطیلی نوروز بهشدت کاهش مییابد.
امسال ماه رمضان نیز از فردای اتمام تعطیلات شروع شده و این نیز عامل قابلتوجهی در کاهش عرضه کل در اقتصاد ایران است؛ بنابراین بهطور کلی در ماههای فروردین عرضه کل کاهش مییابد، تقاضای کل افزایش مییابد و این بحث ساختاری و مدل اقتصاد ایران است.
اما نکته قابلتوجه این است که حجم کل نقدینگی ایران از روز اول تاسیس شبکه بانکی و خلق پول تا پایان دولت آقای خاتمی ۶۵هزار میلیارد تومان بود، در حالی که حالا در هر ۲ هفته و هر ۱۵ روز ۶۵ هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید وارد اقتصاد ایران میکنیم.
یعنی در سال ۱۴۰۰ ماهانه حدود ۱۱۰هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید به اقتصاد ایران تزریق شده که تقریبا ۲ برابر کل نقدینگی ایران تا پایان دولت آقای خاتمی بوده است.
چگونه انتظار داریم این سیلاب نقدینگی روزانه ۴هزار میلیارد تومانی تورم ندهد؟! علت اصلی تمام بدبختیهای ایران رشد بیوقفه نقدینگی است. بهطور متوسط روزانه ۴هزار میلیارد تومان و ماهانه ۱۲۰هزار میلیارد تومان و در سال جاری ۱۵۰۰میلیارد تومان به حجم نقدینگی کشور اضافه خواهد شد.
اگر با همین روند پیش برویم، تورم بیسابقهای خواهیم داشت، زیرا این عدد ۳۰برابر کل نقدینگی تاریخ ایران از ابتدای خلقت بانک تا پایان دوره ریاستجمهوری آقای خاتمی است.
من فکر میکنم توطئه اصلی زیر سر نظام بانکی و پولی ایران است که روزی ۴۰۰۰ میلیارد تومان پول چاپ میکند. اصلاح وضعیت معیشت مردم بدون گره خوردن به برجام، شدنی است. من بهشدت مخالف گره زدن معیشت مردم به برجام هستم.
معتقدم با همین تحریمها یکمیلیون بار بهتر میتوانستیم در دولت آقای روحانی و حتی در دولت آقای رئیسی کشور را اداره کنیم، اما راهحل این است که به تولید توجه کنیم و جلوی تورم را بگیریم. دلایل دیگر فرعی است و بعضیها برای گمراهی افکار عمومی است مانند این توطئهها که مطرح میشود.