در ماه‌های اخیر شاهد بروز رکود گسترده‌ای در معاملات فولاد و محصولات فولادی بودیم. با شروع ماه بهمن‌، رونق به معاملات فولاد بازگشت. بهای فولاد و محصولات فولادی ظرف روزهای اخیر، افزایش یافته است. این روند رو به رشد قیمتی، از حلقه آهن‌اسفنجی آغاز شده است. در همین حال، شاهد رشد بهای شمش فولاد و محصولات طویل در رینگ معاملاتی بورس کالا بوده‌ایم. ورود امواج جدید سرما به کشور و شدت گرفتن محدودیت تامین گاز صنایع فولادی، بروز تنش در منطقه که به رشد نرخ دلار در بازار آزاد منتهی شد و همچنین احتمال تسهیل روند صادرات فولاد، از مهم‌ترین دلایل رونق بازار فولاد در روزهای گذشته است. هرچند باید اقرار کرد که رونق در سایه رشد نرخ دلار برای مدت زمان طولانی دوام نمی‌آورد و در بلندمدت به‌ضرر صنایع تمام خواهد شد.

رونق از کجا آغاز شد؟

عادل ابراهیم‌زاده، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: افت مستمر عرضه آهن‌اسفنجی در هفته‌های اخیر یکی از دلایل رونق معاملات این محصول در بورس کالا بود. از ابتدای بهمن‌، زمستان دیرتر از موعد در کشور آغاز شد. ورود امواج سرما احتمال تداوم محدودیت تامین انرژی را برای صنایع کشور، تقویت می‌کند. به‌این‌ترتیب، احتمال جدی می‌رود که تولید آهن‌اسفنجی با کاهش همراه شود. همین پیش‌بینی نیز از رشد نرخ این محصول حمایت می‌کند.

وی افزود: در همین حال، انتظار می‌رود روند صادرات فولاد و محصولات فولادی طی هفته‌های آتی تسهیل شود. وضع عوارض قابل‌توجه صادراتی در ماه‌های گذشته یکی از دلایل کم‌رونقی حضور محصولات زنجیره فولاد کشور در بازار جهانی بوده است. با اعتراض فعالان صنعت فولاد و پیگیری نهادهای مختلف، انتظار می‌رود این مصوبه فراقانونی لغو شود. در نتیجه می‌توان به حضور پررنگ‌تر فولاد ایران در بازار جهانی امید داشت. در چنین شرایطی، بر رونق خریدوفروش مواد اولیه زنجیره فولاد از جمله آهن‌اسفنجی افزوده خواهد شد.

ابراهیم‌زاده گفت: تمام موارد یادشده، زمینه صعود بهای آهن‌اسفنجی را در رینگ معاملاتی بورس کالا فراهم کرد. به‌این‌ترتیب، در دومین هفته بهمن‌، رقابت ۲۴ درصدی برای خرید آهن‌اسفنجی از بورس کالا شکل گرفت و بهای نهایی این محصول در کانال قیمتی ۱۴هزار تومان تثبیت شد.

این فعال اقتصادی گفت: رینگ شمش فولاد نیز در بهمن‌ با التهابات گسترده‌ای همراه بود. نوسانات نرخ دلار در بازار آزاد، محرک اصلی رشد بهای این فلز در روزهای گذشته بوده است. در هفته گذشته و به‌دنبال بروز تنش‌های سیاسی در منطقه، شاهد صعود نرخ ارز در بازار آزاد بودیم؛ به‌نحوی که نرخ دلار حتی از مرز ۵۹ هزار تومانی نیز عبور کرد و رکوردهای تازه‌ای از آن به‌ثبت رسید. افزایش انتظارات تورمی، بهای شمش فولاد را ۲۰ هزار تومانی کرد و به‌این‌ترتیب، شمش فولاد در سقف نرخ پنج‌ماهه جا خوش کرد. این رشد قیمتی از رونق بازار مقاطع طویل فولادی حمایت کرد و زمینه افزایش بهای این محصولات در بازار آزاد را فراهم کرد.

وی افزود: به‌دنبال رونق بازار شمش فولاد در هفته دوم بهمن‌، شاهد صعود بهای محصولات فولادی نیز بوده‌ایم. نرخ محصولات فولادی جهش قابل‌توجهی را در بازار تجربه کرده و ظرف 2 هفته گذشته نرخ میلگرد در بازار ایران بین ۲هزار تا ۲هزار و۵۰۰ تومان به‌ازای هر کیلو افزایش یافته است.

در روزهای گذشته، مولفه‌های حاکم بر اقتصاد ما تغییر چندانی نداشته‌اند، اما منازعات منطقه‌ای و افزایش ریسک‌های سیاسی و ژئوپلتیک، زمینه تقویت نرخ ارز را فراهم کرده است. در چنین شرایطی، نرخ تمام کالاهای سرمایه‌ای نیز افزایش می‌یابد. البته فولاد و محصولات فولادی جزو کالاهای سرمایه‌ای نیستند، اما حکم همین محصولات را یافته‌اند و رقابت برای خرید آنها نیز افزایش پیدا کرده است.

وی گفت: توجه به ‌این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که رشد نرخ فولاد و محصولات فولادی لزوما به‌منزله رونق در بازار خریدوفروش این محصول نیست. در واقع بخش بزرگی از رشد نرخ تحت‌تاثیر شرایط است و چنانچه نرخ دلار کاهش یابد، باید منتظر افت بهای فولاد و محصولات فولادی نیز باشیم. در همین حال، انتظار می‌رود ظرف روزهای آتی و بازگشت ثبات به بازار ارز، از شتاب قیمتی محصولات تولید‌شده در این زنجیره نیز کاسته شود.

ابراهیم‌زاده گفت: شاید در نگاه نخست، رشد نرخ فولاد به‌منزله کسب سود بیشتر توسط صنایع باشد، اما در همین حال، هزینه تولید این صنعت نیز به‌شدت افزایش خواهد یافت. علاوه‌براین، نیاز فعالان این صنعت به سرمایه در گردش نیز افزایش خواهد یافت. فعالان صنعتی و تولیدکنندگان معتقد هستند که ثبات، مهم‌ترین شاخصه موردنیاز در روند تولید صنایع است، چراکه در چنین شرایطی، فعالان صنعتی امکان برنامه‌ریزی برای آینده خود را خواهند یافت.

رکود تمام شد

مجید سعیدیان، فعال صنعت فولاد در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: در هفته‌های گذشته، شاهد بروز تنش‌های ژئوپلتیک در اقتصاد دنیا بوده‌ایم که زمینه جهش نرخ دلار را در بازار آزاد فراهم کرده است. روند تولید فولاد وابستگی چندان بالایی به نرخ ارز ندارد، بااین‌وجود این محصول در سال‌های اخیر، حکم کالای سرمایه‌ای را پیدا کرده است. به‌این‌ترتیب، با صعود بهای ارز در بازار آزاد، شاهد رشد نرخ این محصول در بورس بوده‌ایم.

وی افزود: در ماه‌های گذشته که نرخ دلار تثبیت‌ شده بود، نوسانات نرخ فولاد در بازار جهانی، از اثرگذاری جدی بر بازار فولاد و محصولات فولادی برخوردار نبود. در واقع رکود بر بازار فولاد سایه انداخته و همین موضوع نیز، مانع رونق گرفتن بازار فولاد بود.

سعیدیان گفت: در هفته‌های اخیر و به‌دنبال صعود بهای ارز در بازار آزاد، شاهد شتاب گرفتن نرخ فولاد و محصولات فولادی بودیم. در همین حال، رقابت گسترده‌ای برای خرید فولاد شکل گرفت. در گذشته، چنانچه رقابت برای خرید فولاد از درصدی بالاتر می‌رفت، بورس کالا اقدام به ابطال آن معامله می‌کرد، اما در حال ‌حاضر گویا سیاست‌گذاران نیز، این جهش قیمتی را پذیرفته‌اند.

این فعال صنعت فولاد گفت: رشد بهای شمش فولاد در سایر حلقه‌های این زنجیره نیز منعکس می‌شود و به محصولات نهایی می‌رسد. وی در پاسخ به سوالی مبنی بر تسهیل شرایط صادرات فولاد و تاثیر آن بر صعود نرخ این محصول در بازار داخلی گفت: میزان تولید فولاد و بسیاری از محصولات فولادی در کشور ما به‌مراتب بالاتر از نیاز بازار داخلی برآورد می‌شود. بنابراین بروز تنش و کمبود در شرایط تسهیل صادرات فولاد، غیرقابل‌پذیرش است.

سعیدیان گفت: ظرفیت تولید میلگرد در کشور ما برابر ۲۲میلیون تن است، اما در حال ‌حاضر سالانه تنها ۱۰ میلیون تن از این محصول تولید می‌شود. تولید ۱۰میلیون تنی میلگرد نیز، مازاد نیاز ایران است. این شرایط در بسیاری دیگر از حلقه‌های تولید فولاد کشور نیز به‌چشم می‌خورد.

این فعال صنعت فولاد گفت: بنابراین انتظار می‌رود سیاست‌گذاران با مدیریت شرایط بازار فولاد، از روند تولید و صادرات این صنعت حمایت کنند، در واقع امکان تنظیم بازار این فلز در کشور ما وجود دارد.

سخن پایانی

میانگین نرخ فروش آهن‌اسفنجی از رینگ صنعتی بورس کالای ایران، ظرف دومین هفته از بهمن‌ امسال به ۱۴هزار و ۲۷۰ تومان رسید؛ این رقم نسبت به نرخ پایه، رشدی ۲۴ درصدی داشت. افزایش بهای آهن‌اسفنجی در رینگ فیزیکی بورس کالای ایران ظرف هفته‌های اخیر، می‌تواند به رشد بهای شمش فولاد در میان‌مدت منجر شود. این رشد نرخ با افزایش هزینه تولید، محرک رشد بهای حلقه‌های بعدی زنجیره تولید خواهد بود. میانگین نرخ فروش شمش فولاد از این بازار در هفته گذشته نیز به ۲۰هزار و ۴۱۸ تومان رسید؛ این رقم بیشترین بهای فروش شمش فولاد از این بازار پس از نیمه شهریور امسال بود و به‌این‌ترتیب، بهای شمش فولاد به سقف نرخ ۵ ماه اخیر خود صعود کرد. با احتساب مالیات ارزش‌افزوده و کارمزد ارکان بورس، نرخ تمام‌شده فروش شمش فولاد از رینگ فیزیکی بورس کالای ایران به ۲۲ هزار و ۴۰۰ تومان می‌رسد؛ به‌این‌ترتیب میانگین نرخ تمام‌شده فروش شمش برای نوردکاران این رقم خواهد بود. با در نظر گرفتن هزینه حمل حداقلی برابر ۶۰۰ تومان و هزینه تبدیلی برابر ۱.۱ درصد بهای شمش فولاد، نرخ تمام‌شده تولید میلگرد از این شمش فولاد به ۲۵ هزار و ۵۰۰ تومان به‌ازای هر کیلوگرم خواهد رسید. به‌این‌ترتیب، گرانی شمش، محرک رشد بهای مقاطع طویل فولادی در بازار آزاد شده است. ایجاد جریان افزایشی مذکور به تبعیت از سیگنال‌های ارزی عامل رونق در بازار یادشده است.