ضرورت توجه به مسئولیت اجتماعی
وحید وزیری-کارشناس و فعال معدن
مسئولیت های اجتماعی در شرکت های معدنی مجموعه ای از معیارها و ارزش ها است که در راستای دستیابی به استراتژی کلی مدنظر آن شرکت تعریف و برای برآورده شدن اهداف مدیریتی و عملیاتی پروژه ها، تعریف و ریل گذاری می شود. واقعیت این است که در کشورهای توسعه یافته و پیشرو در حوزه معدن و صنایع معدنی، مسئولیت اجتماعی به عنوان یک اصل و تعهد در راستای رفع چالش ها و مشکلات جامعه هدف، پذیرفته شده است. به این ترتیب، هر شرکت معدنی تعهد می کند تا برای مثال در برابر «حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی»، «حفظ اصول در امور جذب نیرو و بکارگیری آنها»، «ارزش گذاری و اهمیت دادن به خواسته های جوامع محلی و مشارکت و همکاری دوجانبه با آنها» و «تولید محصول پاک و با ارزش افزوده بالا» احساس مسئولیت داشته باشد و برای تحقق این اهداف اقدامات موثر و عملیاتی انجام دهد. باوجوداینکه، در سال های اخیر معدنکاران شرکت های دولتی یا خصوصی در کشور ما هم فعالیت های ارزنده ای در زمینه مسئولیت های اجتماعی انجام داده اند، اما این فعالیت ها در مقایسه با دیگر کشورهای صاحبنام معدنی مانند استرالیا، شیلی و کانادا وسعت چندانی ندارد. معدنکاران کشور ما هنوز به اهمیت مسئولیت های اجتماعی و شناخت و عمل به آن به خوبی آگاه نیستند و از تاثیرات مثبت آن بر حوزه های عمومی و رونق کسب وکار خود غافل هستند. انتظار می رود که دانشگاه ها، شرکت های دولتی و خصوصی، واحدهای صنفی و انجمن ها و تشکل های مستقل و تخصصی، برنامه ریزی برای رفع این نقیصه و فعالیت های عملیاتی و مثمرثمر را در زمره اولویت های خود قرار دهند. یکی از مزایای عمل به مسئولیت های اجتماعی در کشوری مانند ایران، تصحیح دیدگاه عمومی نسبت به این حوزه از فعالیت است. بدیهی است که اصل و موجودیت موضوع «مسئولیت اجتماعی شرکت های معدنی» در زمره مفاهیم اخلاق کسب وکار حوزه معدن و صنایع معدنی مطرح است و در واقع به نوعی به نقشی که شرکت ها در حوزه اجتماعی برعهده دارند، مربوط می شود.بر این اساس، شرکت ها و فعالان حوزه معدن و صنایع معدنی برای اینکه در کسب وکار خود موفق باشند، باید مسئولیت خود را در قبال محیط زیست منطقه، جامعه و تمام کسانی که تحت تاثیر فعالیت های شرکت قرار می گیرند، رعایت کنند.
بدیهی است، اگر شرکتی به معنای واقعی کلمه به دلایل، اهداف و ضرورت های مسئولیت های اجتماعی خود در یک منطقه از کشور واقف باشد و متعهدانه به آن عمل کند، در سایه دستاوردهای مثبت آن، نه تنها شرکت یا سازمان مذکور، در منطقه با مشکلات و موانع زیست محیطی، اعتراضات و کارشکنی های جوامع محلی روبه رو نخواهد شد، بلکه جوامع محلی و شرایط محیطی منطقه زمینه را برای فعالیت شرکت معدنی با حداکثر توان عملیاتی خود فراهم خواهند کرد. مهم ترین زمینه هایی که در سطح جهانی در چارچوب مسئولیت های اجتماعی قرار می گیرند و بیشترین توجهات را به خود جلب می کنند، در حوزه هایی مانند حفظ اکوسیستم منطقه، توجه به خواسته های جوامع محلی، معاشرت و همکاری دوجانبه با جوامع محلی، سرمایه گذاری مجدد درآمد حاصل از معدنکاری در منطقه و گسترش فعالیت های معدنی در منطقه با فرهنگ سازی، همیاری و همکاری مردمان محلی است. بنابراین، انتظار می رود معدنکاران ما نیز با الگوگیری از همتایان خود در کشورهای پیشرفته معدنی در این حوزه ها که جزو مهم ترین چالش های حوزه معدن به شمار می رود، مسئولیت های خود را جدی تر بگیرند تا شاهد شکوفایی و اجرایی شدن هرچه بیشتر مسئولیت های اجتماعی باشیم. اما نباید نقش و مسئولیت نهادها و سازمان های ذی ربط را در تفهیم موضوع مسئولیت اجتماعی نادیده گرفت.این نهادها که دانشگاه ها، وزارتخانه ها و شرکت های دولتی، شرکت های خصوصی و خصولتی از جمله آنها به شمار می روند، می توانند نقش تعیین کننده ای در ترویج این مهم داشته باشند و برای تبیین اهمیت و ضرورت آن به معدنکاران و مجموعه های معدنی اقدام کنند.
