مبارزه با انحصار در تامین مواداولیه تولید
جلسه علنی روز گذشته مجلس شورای اسلامی، صلاحیت و برنامه‌های محمدعلی نیکبخت، وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی دولت سیزدهم نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در نهایت، نمایندگان مجلس با ۱۹۸ رأی موافق، ۴۰ رأی مخالف، ۱۰ رأی ممتنع و بدون رأی باطله از مجموع ۲۴۸ نماینده حاضر در صحن، تصدی وزارتخانه جهاد کشاورزی را به نیکبخت سپردند.
محمدعلی نیکبخت نیز در دفاع از برنامه‌های خود برای تصدیگری بر وزارت جهاد کشاورزی، باتوجه به گستردگی موضوعات بخش کشاورزی و آغاز بررسی برنامه هفتم توسعه کشور، برنامه‌های خود را براساس ۴ جهت‌گیری اصلی مطرح کرد. سکاندار جدید وزارت جهادکشاورزی در جلسه دفاع از برنامه‌های خود گفت: برای رفع کمبود و دستیابی به خودکفایی در تولید محصولات اساسی برنامه داریم و از هرگونه انحصار در تامین مواد اولیه تولید جلوگیری می‌کنیم. وی با بیان اینکه در ابتدا جدیت و تلاش در ادامه اجرای تکالیف قانونی و اسناد بالادستی مورد تاکید است، اظهار کرد: رفع عوامل محدودکننده تولید پایدار و بهره‌ور با تاکید بر ۳ اصل مهم یعنی خودکفایی در محصولات اساسی، حفظ سرمایه‌های انسانی از طریق رعایت کرامت، ارتقای سطح معیشت بهره‌برداران و حفظ منابع پایه موردتوجه است. نیکبخت تصریح کرد: توسعه متوازن همه اجزای زنجیره ارزش با تاکید بر تکمیل زنجیره‌های ارزشی ملی، استانی و منطقه‌ای، نقش‌آفرینی مشارکت‌های مردمی در سرمایه‌گذاری در توسعه زنجیره‌های ارزش، کاهش نوسانات تولید و بازار از طریق اجرای سیاست‌های حمایتی مناسب، کاهش تلفات و ضایعات محصولات کشاورزی، به‌حداقل‌رسانی خام‌فروشی محصولات کشاورزی مدنظر است.
تاکید بر کشاورزی دانش‌بنیان
وی، دیگر جهت‌گیری را ریل‌گذاری برای تامین امنیت غذایی مردم، کشاورزی دانش‌بنیان و رشد تولید برشمرد و گفت: باید در همه ارکان بخش کشاورزی به‌ویژه هسته‌های اولیه تولید خودکفا شویم و به‌روزترین فناوری بومی و تجربه‌شده کشور و جهان را وارد زنجیره‌های تولید کنیم.
وی گفت: تولید تصادفی و بی‌برنامه نمی‌تواند ضامن امنیت غذایی پایدار کشور باشد، ضمن آنکه فقط در ۶ سال اخیر، درصد خودکفایی برای گندم ۲۵ درصد، برنج ۲۲ درصد، شکر ۵۴ درصد و جو ۳۱ درصد است و به‌عبارتی، گاهی خودکفا و گاهی واردکننده بزرگ بوده‌ایم و درحال‌حاضر درصد خودکفایی در روغن و ذرت دانه‌ای کمتر از ۱۰ درصد است و دسترسی به امنیت غذایی پایدار با روش‌های رایج گذشته امکان‌پذیر نیست. نیکبخت با بیان اینکه کشاورزی ایران نیاز به یک بازنگری عمیق و طرح تحول‌زا دارد، افزود: برای خودکفایی در محصولات اساسی برنامه داریم؛ به‌طورمثال، خلأ عملکرد گندم در آبی و دیم به‌ترتیب ۱.۵ و ۵ تن است، این یعنی امکان دستیابی به ۱۶ میلیون تن گندم در کشور وجود دارد. وی افزود: همچنین در بحث تولید جو؛ خلأ عملکرد آبی و دیم، ۲ و ۴ تن است، این یعنی امکان دسترسی به ۵ میلیون تن جو و خودکفایی و توسعه دامپروری در این بخش وجود دارد.
کشاورزان را به دام سودجویان نیندازیم
نیکبخت در بحث تامین نهاده‌های تولید اظهار کرد: نباید در این مسیر به راهبری سنتی خود اصرار و تولیدکننده را محکوم به اجرای تصمیم‌های دولتی خود کنیم و آنها را در دام سودجویان قرار دهیم. وی تصریح کرد: در تمام دنیا رابطه مشخصی فی‌مابین نرخ محصولات مختلف وجود دارد و متناسب با سیاست‌های کلان کشور، دولت‌ها نسبت به حمایت‌های قیمتی خود اقدام می‌کنند، اما ما از این ناحیه بسیار آسیب‌پذیر هستیم و این سبب شده است تا تولیدکنندگان انگیزه لازم برای تولید محصولات راهبردی را نداشته باشند که این مسئله باعث ایجاد کمبودهای دوره‌ای می‌شود. وی ادامه داد: همچنین نوآوری و متنوع‌سازی، روش‌های خدمات و تامین مالی و افزایش سرمایه‌گذاری به‌ویژه تامین مالی زنجیره‌ای از بخش صنعت، استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا، اصلاح رویکردهای کشاورزی را پیگیری خواهم کرد و سومین بخش این برنامه نیز ارتقای دانش، مهارت و اطلاعات بهره‌برداران است.
صیانت از محیط‌زیست
وی با بیان اینکه توجه به حفاظت و صیانت از منابع محیط‌زیست یکی از برنامه‌های اینجانب است، اظهار کرد: یکی از موضوعاتی که کمتر به آن توجه شده، موضوع خاک است، امروزه در حالی که نرخ خاک‌سازی در کشور نیم تن در هکتار برآورد می‌شود، شاهد افزایش شدید ۵ تا ۱۶ تن تخریب هستیم.
حمایت از منابع آب
وزیر پیشنهادی وزارت جهاد کشاورزی افزود: توانمندسازی جوامع مختلف و نفوذ تجهیزات آبیاری مناسب، احیا و مرمت قنات‌ها و استفاده از اینترنت اشیا و هوشمندسازی، توسعه و تکمیل شبکه‌های آبیاری و زهکشی، توسعه کشت در محیط‌های کنترل‌شده مانند گلخانه‌ها، راه‌اندازی نهضت احداث سایه‌بان در باغات کشور، استفاده از آب‌های نامتعارف، بهره‌گیری بیشتر از آب‌های سطحی و استفاده از گیاهان کم‌آب‌بر از جمله برنامه‌های اینجانب است. وی بااشاره به برنامه‌های خود برای حفظ جنگل‌ها و مناطق، گفت: طرح تنفس جنگل‌های شمال، سرعت‌بخشی به حدنگاری، طرح صیانت از جنگل‌های زاگرس، جنوب و مناطق مرکزی ایران و مدیریت پایدار و مردم‌محور به‌دلیل معیشت حدود یک میلیون نفر به‌ویژه عشایر و نقش کلیدی آنها در حفاظت از آب و جلوگیری از ورود سیل به مناطق و تولید گوشت قرمز از برنامه‌های اصلی اینجانب است. اجرای طرح کنترل و پیش‌آوری سیل و توجه به طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری از جمله برنامه‌های بنده است.
توسعه متوازن زنجیره ارزش
نیکبخت به برنامه‌های خود در حوزه توسعه متوازن زنجیره ارزش در بخش کشاورزی اشاره کرد و افزود: متاسفانه زنجیره‌های ارزش در کشورمان از جامعیت مناسبی برخوردار نیست و اجزای زنجیره هم متناسب با ظرفیت اجزای تولیدی نیست، بنابراین این امر موجب تلفات بسیاری می‌شود. در دنیا قریب به ۹۸ درصد از تولیدات کشاورزی پس از برداشت وارد فرآیند بسته‌بندی می‌شوند، در حالی که در ایران این رقم ۱۵ درصد بوده و این به معنی خام‌فروشی و تلفات و ضایعات است. وی اضافه کرد: در صورت وجود ماشین‌آلات، برداشت، انبارهای استاندارد و سردخانه‌ها و حمل‌ونقل سرد و وجود واحدهای فرآوری در محل‌های تولید از تلفات گسترده محصولات می‌کاهد، تنها یک قلم ریزش برگ یونجه در سال به‌دلیل نبود ماشین‌آلات مناسب برداشت معادل حداقل ۶۵۰ هزار تن کنجاله سویا است. وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی با بیان اینکه در بخش توسعه سرمایه‌گذاری شیلات ظرفیت‌های بسیار زیادی وجود دارد، گفت: در این حوزه برنامه بنده خودکفایی در هسته‌های اولیه تولید اعم از انواع مواد و مولدها است. وی به جهت‌گیری چهارم برنامه‌های خود اشاره کرد و افزود: در ریل‌گذاری برای آینده کشاورزی ایران، راه‌اندازی شهرک‌های نوآوری بذر در صدر برنامه‌ها است که با حداکثر استفاده از ظرفیت بخش خصوصی نخبگان علمی و توانمند کشور و با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری انجام می‌شود. نیکبخت ادامه داد: دومین ریل‌گذاری؛ راه‌اندازی نهضت تولید، خوراک دام و پسماندها و سومین ریل‌گذاری ایجاد شرکت‌های حرفه‌ای خدمات کشاورزی است. وی پیش‌بینی کرد: به‌دلیل افزایش هزینه‌های تولید در سال‌های آینده ممکن است مالکان اراضی کشاورزی قادر به تولید نباشند، بنابراین یکی از برنامه‌های بنده ایجاد شرکت‌های خدمات فنی کشاورزی است که به‌واسطه حضور نخبگان کشاورزی و حمایت دولت در زمینه اشتغال نیروهای جوان ایجاد می‌شوند.
