هوش مصنوعی، سپر بلای انسان در جاده
کارشناسان معتقدند راه، انسان و وسیله نقلیه مهم‌ترین اضلاع در بحث تصادفات هستند.
کارشناسان معتقدند راه، انسان و وسیله نقلیه مهم ترین اضلاع در بحث تصادفات هستند. گفتنی است، سالانه درصد قابل توجهی از تولید ناخالص ملی کشور از راه همین تصادفات از بین می رود و به طورمتوسط هر فردی که در تصادفات رانندگی جان خود را از دست می دهد، بالغ بر 5 میلیارد تومان به صورت مستقیم و غیرمستقیم به کشور خسارت وارد می کند. گفتنی است، این هزینه برای افرادی که در اثر تصادفات مجروح می شوند، بیشتر خواهد بود. وقتی انسانی متولد می شود، کشور برای اینکه این فرد به عضو فعال جامعه تبدیل شود، هزینه های زیادی را متحمل شده و سرمایه گذاری هایی کرده است؛ حال اگر فرد در اثر تصادفات رانندگی فوت کند یا دچار جراحاتی شود، به طورطبیعی هزینه چند برابری نیز به کشور تحمیل می شود. صمت در این گزارش به مناسبت روز جهانی یادبود تلفات جاده ای به بررسی تعامل و همکاری دانش بنیان ها در کاهش تلفات جاده ای پرداخت.
تحمیل هزینه های چند برابری در جریان تلفات جاده ای
بنا به اعلام معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وقوع سالانه ۱۷ هزار تصادف در جاده های کشور و خسارت های مالی و جانی ناشی از آن، هزینه های زیادی بر دوش دولت و جامعه تحمیل می کند. کاهش این هزینه و تلفات جانی در تصادفات از جمله دغدغه هایی است که می توان با کمک فناوری به آن پاسخ و میزان این خسارت ها را کاهش داد. افزایش ایمنی و کیفیت خودروها، افزایش کیفیت جاده و پایش وضعیت سلامت و خواب آلودگی رانندگان و استفاده از حمل ونقل هوشمند راهکارهایی برای کاهش تلفات جاده ای در هر 3 فاز پیش از تصادف، در هنگام تصادف و پس از وقوع تصادف است، اما نکته مهم در همه این راهکارها این است که همه مسیرها و روش ها به استفاده از فناوری منتهی می شود؛ فناوری های کاربردی که می توانند با ارتقای کیفیت خودروها و هوشمندسازی آنها از بروز تصادفات خسارت بار جلوگیری کنند. کارشناسان معتقدند برای کاهش تصادفات رانندگی علاوه بر افزایش ایمنی خودرو و به استاندارد رساندن جاده ها، بی شک هوش مصنوعی و فناوری های مدرن امروزی می توانند تاثیر خطای انسانی را در تلفات جاده ای کاهش دهند. از آنجایی که هوش مصنوعی تا خودروهای خودران هم پیش رفته و دستاوردهای جهانی محصولات های تک را به بازار آورده است، شاید بتوان برای کاهش تاثیر انسان در تصادفات رانندگی تا حد زیادی به هوش مصنوعی و چیپ های هوشمند کار گذاشته شده اعتماد کرد. شاید روزی فرابرسد که این دستاوردها که امروز به عنوان آپشن های خودروها محسوب می شوند، روزی به عنوان یک خدمت ضروری در خودروها و بخش های مختلف فرآیند رانندگی کار گذاشته شوند.
کاهش تلفات با بکارگیری فناوری
تصادفات رانندگی، آب و هوای نامساعد و شرایط اضطراری تاثیرات قابل توجهی بر عملکرد رانندگان دارد و در نهایت میزان تراکم تصادفات را افزایش می دهد. داده های به دست آمده از خودروهای متصل به پیش بینی تصادفات رانندگی و کاهش تلفات ناشی از آن کمک شایانی می کند. اجرا کردن محدودیت های متفاوت سرعت و ارسال هشدار به رانندگان می تواند میزان شرایط خطرناک را کاهش دهد و مانع بروز تصادفات شود. شرکت Waycare بستری متمرکز برای استفاده از داده های ترافیکی زمان واقعی در شرایط اضطراری ارائه کرده که شناسایی تصادفات و زمان واکنش را بهبود می بخشد. عادل برکم، مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان در زمینه هوشمندسازی ترافیک شهری که برآمده از دانشگاه شریف است، در گفت وگو با صمت گفت: رفع معضلات شهری و بسترسازی برای توسعه ترافیک هوشمند، جزو اهدافی است که همواره به دنبال تحقق آن بودیم. بر همین مبنا توانستیم خدمات گوناگونی در این زمینه ارائه کنیم. در واقع دوربین های نظارتی متعدد ترافیک شهری با اتصال به سامانه های هوشمند، خدمات متنوعی در بحث ترافیک هوشمند ارائه می دهد؛ اعم از سامانه ترافیک هوشمند که شامل سامانه های ثبت تخلف و کنترل ترافیک و مدیریت آن است. با بهره گیری از سیستم های هوشمند می توانیم به صورت آنلاین و شبانه روزی و در لحظه، تمامی رخدادها و رویدادهای ترافیکی را تشخیص دهیم و محاسبه کنیم.
وی افزود: به عبارت دقیق تر، می توان با سامانه های موجود به مدیریت و ارزیابی یکپارچه رویدادهای ترافیکی بپردازیم؛ رخدادهای ترافیکی نظیر تصادف، آتش سوزی، افتادن شیء ثابت در خیابان، وجود خودروهای ایستا یا خودروهای کند و حرکت در خلاف جهت. حال هوشمندسازی با استفاده از دوربین های ترافیک، این امکان را می دهد که برای هر رخداد یا واقعه ترافیکی، زودتر از شرایط فعلی و به صورت مستقیم به مراکز امدادی متصل شویم. برای مثال، اگر آتش سوزی در ناحیه دید دوربین رخ دهد، هشدار آنلاین به مراکز مربوطه داده می شود تا رسیدگی با سرعت بیشتری اتفاق بیفتد.
شهرداری ها جزیره ای عمل می کنند
برکم شهر هوشمند را شهری دانست که ارکان آن هوشمندانه مدیریت شود. وی در تشریح این فرآیند گفت: شهر هوشمند تاثیر جدی بر کیفیت زندگی شهروندان می گذارد و عمر زیادی از روش های سنتی باقی نمانده است. در واقع، شهر هوشمند با خلاقیت و ابزارهای نوآورانه چالش ها را به صورت نظام مند مرتفع می کند. به اعتقاد من، چالش های شهری نباید شهر را به بن بست بکشانند و یک تهدید به حساب بیایند. فناوری های زیادی از جمله مبتنی بر الکترونیک، هوش مصنوعی، داده کاوی، اینترنت اشیا و پردازش تصویر و حتی بلاک چین می تواند در بهبود و کاهش تلفات جاده ای کمک شایانی کند. امروزه عموم مردم از ابتدای روز تا پایان آن، با خدمات شهری سر و کار دارند و هیچ گاه این رابطه قطع نمی شود، چرا که همیشه در تعامل با شهر قرار دارند. حال اگر این خدمات بهینه باشد، منجر به تعامل مثبت و سازنده با شهر می شود و کیفیت زندگی شهروندان بالاتر می رود.
وی درباره دست اندازهای موجود در توسعه شهر هوشمند گفت: 2 عامل موجب شکاف عمیق میان فناوری و خدمات شهری می شود. ابتدا باید به ترس سیاست گذاران از راه اندازی ساختارهای فناورانه اشاره کرد که در بیشتر شهرهای دنیا چنین روندی وجود دارد و دوم اینکه سیستم مدیریت یکپارچه در شهر و شهرداری ها وجود ندارد، چرا که بیشترشان جزیره ای عمل می کنند و رویکرد خلاقانه در رفع مشکلات را در پیش نمی گیرند. اگر شهرداری ها اختیار عمل بیشتری داشتند، می توانستیم شاهد ایجاد شهرهای هوشمند به معنای واقعی باشیم. اگر می خواهیم شهر هوشمند را در کشور ایجاد کنیم، باید آخرین نسل فناوری ها در حوزه بهره برداری از امکانات شهری فراهم شود.
گریزی از آینده نیست
این فعال در اکوسیستم دانش بنیان گفت: از آنجایی که رفتن به آینده تصمیم ما نیست و اجبار ما است؛ بر همین اساس، 2 مسیر پیش روی خود داریم؛ یک راه این است که تنها آینده را تجربه کنیم و راه دیگر مدیریت آینده است. اگر بخواهیم با داده کاوی تنها به تجربه آینده بپردازیم، می توانیم با کمک آن و دیگر ابزارهای فناورانه آن را پیش بینی و مدیریت کنیم. با دوربین های موجود در سطح شهر و سنسورها، توانایی تشخیص صدا و آلودگی هوا هم پیدا خواهیم کرد. در واقع، داده های بیشتری از ترافیک شهری را می توانیم برای کنترل آن دریافت کنیم. می توانیم داده ها را با سنسورها جمع آوری کنیم و داده کاوی را انجام و رفتارهای ترافیکی را تشخیص دهیم.
وقتی توانمند شدید، دست تان را می گیریم
بسیاری از فعالان در عرضه دانش بنیان ها معتقدند افزایش ایمنی خودروها وابستگی شدیدی به همکاری شرکت ها با خودروسازان بزرگ دارد. محمدرضا منزوی، رئیس یک شرکت دانش بنیان و فعال در زمینه خودرو در گفت وگو با صمت درباره معضلات همکاری شرکت های خودروسازی بزرگ با دانش بنیان ها گفت: وجود سیستم مافیایی از یک سو و برتری نفع شخصی بر منافع سازمانی از سوی دیگر باعث شده است، بیشتر شرکت های دانش بنیان فعال، نقش جدی در بخش های مختلف تولید و ساخت خودرو در کشور نداشته باشند. در این راستا، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هم تاکنون حمایت درخوری از دانش بنیان ها نکرده است؛ چندی پیش رایزنی هایی در راستای حمایت از شرکت های دانش بنیان با این مجموعه شد، اما بازخورد دریافت شده حاکی از آن بود که دانش بنیان ها حمایت نمی شوند؛ در واقع پاسخ معاونت این بود که شما بروید و فعالیت کنید، وقتی به تولید رسیدید، از شما حمایت می شود، در حالی که بیشتر شرکت های بزرگ خودروسازی برای تولید، اجازه فعالیت به شرکت های دانش بنیان را نمی دهند. در حقیقت، معاونت علمی در زمینه آشکارسازی فعالیت دانش بنیان ها می تواند نقش جدی داشته باشد. مهم ترین روندی که در این رویداد خوب است، ایجاد شود، ارائه معرفینامه هایی به شرکت های دانش بنیان به عنوان تاییدیه محصولات برای اطمینان خودروسازان است. وی افزود: جز بحث حمایت ها، شرکت های دانش بنیان برای توسعه تولیدات شان در بازار، نیازمند تبلیغات گسترده هم هستند تا روند بازاریابی با استاندارد طی شود. در نتیجه، ارائه ضمانتنامه های تاییدی از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یا صندوق نوآوری و شکوفایی می تواند برای همکاری با شرکت های بزرگی چون ایران خودرو یا سایپا بسیار کارساز و پرثمر باشد تا آنکه شرکت بخواهد به صورت مستقل در بازار به فعالیت بپردازد. منزوی ادامه داد: از آنجایی که شرکت های بزرگ خودروسازی نظیر ایران خودرو و سایپا، توانایی پرداخت هزینه های انجام تست های بین المللی را دارند و از طرفی هم، برگشت هزینه برای آنها به راحتی انجام می گیرد، بنابراین راهی جز این نمی ماند که شرکت های دانش بنیان برای دریافت استانداردهای جهانی با این شرکت ها همکاری کنند.
دانش بنیان هایی هم که می خواهند به صورت مستقل فعالیت کنند، باید به صورت شخصی هزینه استانداردها را بدهند، حالا اگر این اتفاق هم بیفتد، چون شناخته شده نیستند، در بازار به مشکل برمی خورند.
آفتی به نام کارشناسان زیرمیزی بگیر
وی افزود: همان گونه که پیش تر هم اشاره شد، اینکه همکاری با شرکت های بزرگ خودروسازی در اکوسیستم دانش بنیان ها رخ نمی دهد، به مسئله همکاری سازمانی و نفع شخصی برمی گردد. بیشتر کارشناسان در شرکت های بزرگ خودروسازی، به شکل معمول نفع شخصی خود را در نظر می گیرند و نظر شخصی می دهند، تا اینکه بخواهند در قالب یک سیستم و نظام مند عمل کنند.
کارشناسی در شرکت های خودروسازی بزرگ به گونه ای است که همواره راه را برای ورود شرکت های دانش بنیان بسته و ارائه تاییدیه ها بستگی به میزان زیرمیزی هایی دارد که صاحبان شرکت های دانش بنیان به کارشناسان مربوطه می دهند.
در واقع، منافع شخصی به منافع سازمانی ارجحیت دارند و کارشناسان، دل شان به حال منافع سازمان نمی سوزد.
گفتنی است، به قدری در مسیر ساخت قطعه از سوی دانش بنیان ها سنگ اندازی وجود دارد که اجازه فعالیت داده نمی شود و همین امر موجب شده، دانش بنیان ها انگیزه کافی برای ادامه فعالیت نداشته باشند.
سخن پایانی
باتوجه به اینکه، کاهش تلفات جاده ای به ایمنی خودروها برمی گردد. در حال حاضر ارتقای خودروها به لحاظ کیفیت ایمنی، توانی است که از دل دانش بنیان ها برمی آید، اما به طورمعمول فعالان در این عرصه برای توسعه کسب وکار خود توان مالی بالایی ندارند. از طرفی هم، انجام شرط درج شده برای همکاری با خودروسازان بزرگ، رساندن محصول به بازار است؛ این امر به این معنا است که آنقدر از توان مالی برخوردار باشند که بتوانند محصول خود را به تولید انبوه و بازار برسانند، اما پیش از آنکه یک محصول به بازار برسد، باید مورد تست و ارزیابی قرار بگیرد. در عمل، رساندن به مرحله تست و آزمایش استانداردهای جهانی یک قطعه برای شرکت های دانش بنیان مقدور نیست، چرا که قطعاتی که قرار است، ساخته شوند، به ویژه قطعات ایمنی، به طورحتم باید از سوی استانداردهای بین المللی موردتایید قرار بگیرند که این روند هزینه زیادی را می طلبد و فقط از توان شرکت های بزرگ خودروسازی در کشور بر می آید، نه شرکت های کوچک دانش بنیان. بنابراین، راه دانش بنیان شدن و توسعه شرکت ها در جریان همکاری با خودروسازان اتفاق می افتد؛ در اصل دانش بنیان هایی که در حوزه خودرو فعالیت می کنند، چاره ای جز همکاری با شرکت های بزرگ خودروسازی ندارند.
