نگاه به معدن تخصصی‌تر باشد
تامین ماشین‌آلات در بخش معدن به‌ویژه برای معادن کوچک و متوسط به‌عنوان شاهرگ اصلی فعالیت‌های معدنی محسوب می‌شود که بی‌توجهی به آن می‌تواند حجم زیادی از معادن را به‌کام تعطیلی بکشاند.
تامین ماشین آلات در بخش معدن به ویژه برای معادن کوچک و متوسط به عنوان شاهرگ اصلی فعالیت های معدنی محسوب می شود که بی توجهی به آن می تواند حجم زیادی از معادن را به کام تعطیلی بکشاند.
به گزارش صمت، بخش معدن باتوجه به عقب ماندگی هایی که بارها بر آن تاکید شده، نیازمند تامین زیرساخت های بسیاری است که بتواند از ذخایر موجود، بهره برداری درست داشته باشد.
این در حالی است که وجود ذخایر ارزشمند در کشور می تواند با توسعه صادرات منجر به کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی شود، اما همان طور که بیان شد، امروز پاشنه آشیل توسعه بخش معدن در گرو ورود نقدینگی و تامین ماشین آلات است تا بتوان میزان بهره وری در این بخش را افزایش داد.
باوجود اهمیت و جایگاه معدن در توسعه اقتصاد تاکنون برخی تصمیم گیری ها توانسته به طورمستقیم این پاشنه آشیل را هدف گرفته و منجر به توقف فعالیت در معادن به ویژه معادن کوچک و متوسط شود، این در حالی است که معادن کوچک و متوسط نقش مهمی در تولید و اشتغالزایی دارند که تعطیلی آنها منجر به کاهش در بخش های یادشده می شود.
نگاهی به ماجرا نشان می دهد، سرنخ اصلی در بخش تامین ماشین آلات معدنی به موضوع حمایت از تولید داخل باز می گردد، هر چند در شرایط تحریمی و نوسانات نرخ ارز در بازار، حمایت از تولید داخل می تواند به نفع اقتصاد کشور باشد، اما فراموش نکنیم در برخی حوزه ها، کمبودهایی وجود دارد که نمی توان به سرعت انتظار تامین آنها در داخل کشور را داشت.
ممنوعیت واردات ماشین آلات نیز بر همین اساس کلید خورد، اما مسئله آن است که آیا امروز بخش معدن می تواند تمامی نیازهای خود درباره ماشین آلات را از طریق ساخت داخل تامین کند؟
بدون شک امروز بسیاری از معادن به ویژه معادن کوچک و متوسط درگیر موضوع تامین ماشین آلات هستند و بارها اعلام شده که معادن به گورستان ماشین آلات فرسوده تبدیل شده اند، در نتیجه عقب نشینی در بحث ممنوعیت واردات ماشین آلات باید هرچه سریع تر از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت رقم می خورد.
در این باره سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: باتوجه به اینکه در حوزه ماشین آلات معدنی با کمبود مواحه بودیم، از ابتدای امسال مقرر شد ۵۰ درصد از طریق ساخت داخل و ۵۰ درصد از طریق وادرات، این کمبود جبران شود که این اقدام، کمک بزرگی به معدنکاران کرد، یعنی در ۶ ماه نخست امسال، معادل کل سال قبل، ماشین آلات تامین و تخصیص داده شد.
تامین اعتبار برای ماشین آلات
این نظر می تواند ناشی از تلاش های فعالان بخش معدن باشد که توانستند وزارت صمت را متقاعد کنند تا کمبودها از طریق واردات تامین شود، در کنار آن، سازندگان داخلی نیز می توانند در حوزه ساخت تجهیزات، تعمیرات و... کار را توسعه داده و کم کم وارد تامین ماشین آلات در داخل کشور شوند، به نحوی که مدیرعامل شرکت تولید و تجهیزات سنگین هپکو، از نهایی شدن تامین اعتبار برای ساخت ۳ هزار و ۱۰۰ دستگاه انواع ماشین آلات معدنی تا پایان سال ۱۴۰۳ خبر داده و گفته است: براساس برنامه ریزی که با سازمان برنامه و بودجه انجام شده، ۶۰۰ دستگاه ماشین آلات سنگین در سال ۱۴۰۱ ، هزار دستگاه در سال ۱۴۰۲ و هزار و ۵۰۰ دستگاه در سال ۱۴۰۳ تولید و در اختیار فعالان معدنی قرار می گیرد.
محمدعلی رفیعی اظهار کرد: براساس قراردادهایی که برای تامین قوای محرکه منعقد شده، تولید هزار دستگاه را برای سال جدید میلادی برنامه ریزی کرده ایم.
تقاضای بازارهای منطقه
مدیرعامل شرکت تولید و تجهیزات سنگین هپکو بااشاره به تقاضای بازارهای منطقه برای خرید ماشین آلات معدنی ایرانی افزود: تقاضا برای خرید ماشین آلات معدنی در کشورهای همسایه زیاد است و باوجود آنکه طرف های خارجی سود بیشتری می دهند، اما اولویت ما تامین نیاز داخل است.
رفیعی بااشاره به فرسودگی ماشین آلات معدنی به عنوان چالش اصلی در حوزه معدنکاری گفت: هم اکنون، یکی از مشکلات اساسی در بهره برداری، کارآیی پایین ماشین آلات معدنی است که معادن را بلااستفاده می کند و باید این مشکل به صورت زیربنایی و اصولی برطرف شود.
مشکلات جابه جایی مواد معدنی
وی بااشاره به مشکلات جابه جایی مواد معدنی افزود: در ۲۰ سال گذشته برنامه ریزی مشخصی برای این موضوع انجام نشده و در حال حاضر نیز ایمیدرو در رابطه با پیمانکاران معدنی راهبرد مشخصی ندارد.
مدیرعامل شرکت تولید و تجهیزات سنگین هپکو ادامه داد: سالانه، توان تامین ۲ هزار دستگاه ماشین آلات موردنیاز معادن از طریق تولید، بازسازی و واردات ماشین آلات معدنی در کشور وجود دارد تا بتوان بازسازی و نوسازی در معادن را اجرایی کرد.
حمایت از تولید داخل
اما نکته مهم در میان حمایت از تولید داخل، جلوگیری از فرصت سوزی است. بخش معدن ایران با در اختیار داشتن ذخایر ارزشمندی از مواد معدنی سال ها مورد بی مهری و عدم تمرکز مسئولان قرار گرفته که نتیجه آن تاکید بر عقب ماندگی است. هم اکنون در حالی تاکید بر این موضوع می شود که تصمیم بر ممنوعیت واردات ماشین آلات معدنی می تواند به مثابه فرصت سوزی تلقی شود، آن هم در شرایطی که شرکت های بزرگ معدنی دنیا در تلاش هستند تا فعالیت های خود در بخش معدن را توسعه داده و سهم خود در بازار را بیش از پیش بالا ببرند.
سخن پایانی
نگاه کارشناسی در کنار استفاده از تجربیات موجود در میان فعالان بخش معدن می تواند راهگشای اصلی این مشکلات باشد، در غیر این صورت، گره زده شده روزبه روز کورتر از قبل می شود و دیگر نمی توان به راحتی آن را با دست باز کرد. امروز تصمیمات در بخش معدن باید به صورتی باشد که بالادست و پایین دست و صنایع وابسته به صورت متوازن رشد داشته باشند و هر کجا توان تامین داخل نبود، سناریو واردات روی میز قرار بگیرد. در شرایط فعلی، لازم است تصمیمات در بخش معدن، کارشناسی تر باشد تا بتوانیم شاهد افزایش بهره وری باشیم.
