هم‌افزایی ضروری مناطق ویژه و معادن
تکیه‌بر ظرفیت‌های معدنی و صنایع وابسته به آن‌یکی از مسیرهای اصلی برای توسعه صنعتی و اقتصادی کشور است.
راهکارهای متعددی برای تحقق این هدف ارائه شده است که ازجمله مهم ترین آنها می توان به هم افزایی میان ظرفیت های بخش معدن و مناطق ویژه اقتصادی اشاره کرد. بر همین اساس نیز در کشور ما منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس با تمرکز بر فعالیت در حوزه صنایع معدنی تأسیس شده و توسعه یافته است. در طول سال های گذشته تلاش شده تا با توسعه زیرساخت ها، ارائه خدمات پایدار، تسهیل عملیات صادرات و واردات با توجه به مسئولیت های اجتماعی برای ایجاد بستر مناسب سرمایه گذاری، مسیر توسعه صنایع در این منطقه تسهیل و جذاب شود. در ادامه نیز این منطقه به قطب صنایع انرژی بر خاورمیانه بدل شود. برای تحقق این هدف نیز از ظرفیت صادرات و واردات مواد فله، معدنی و فلزی با رعایت الزامات زیست محیطی بهره گرفته شده است. بدین ترتیب فرصتی برای توسعه ظرفیت های معدنی با تکیه بر توان منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس پدید آمده است. بر همین اساس نیز سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران به دنبال آن است که با تکیه بر ظرفیت های این منطقه، روند صادرات محصولات معدنی را تقویت و تسهیل کند.
مسیری برای پیشرفت
انتقال فناوری های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالا و خدمات و تأمین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج، از مهم ترین دلایل احداث مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در کشور است. بااین وجود با نگاه کلی به عملکرد این مناطق می توان این طور ادعا کرد که هدف یادشده در عمل محقق نشده است. مهم ترین دلیل این امر عملکرد نامناسب مناطق آزاد فعلی و تبدیل شدن آنها به دروازه واردات است.باید از امتیازاتی همچون آزادی ورود و خروج سرمایه، معافیت مالیاتی و گمرکی، تضمین سرمایه خارجی، ترانزیت، امکانات خرده فروشی، ورود اتباع بیگانه، تسهیلات بیمه ای، بانکی و تسهیلاتی نظیر واگذاری زمین در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی استفاده می شد تا شاهد رونق صادرات باشیم.
در ادامه باید تاکید کرد که اعطای غیر هدفمند معافیت ها و امتیازات، وابستگی منابع درآمدی مناطق آزاد به واردات، نبود زیرساخت های متناسب با اهداف مولد، تعیین نامناسب وسعت و مکان یابی غیردقیق مناطق آزاد و عدم تمرکز بر وظایف تخصصی از اصلی ترین دلایل موفقیت نبودن مناطق آزاد در ایران به شمار می رود.
در ماده ۲۳ قانون برنامه ششم توسعه برای ایجاد مناطق آزاد تجاری صنعتی بر تعیین زیرساخت ها در مناطق آزاد قبل از تأسیس آن تاکید شده، اما در سال های اخیر مناطق آزاد در شهرها و مکان هایی ایجادشده که زیرساخت های لازم در جهت تولید، صادرات، انتقال تکنولوژی و جذب سرمایه خارجی وجود نداشته و صرفاً باهدف محرومیت زدایی و توسعه منطقه ای پیش رفته است. در کنار توسعه زیرساخت ها و مکان یابی دقیق برای رونق مناطق آزاد باید ثبات قوانین و مقررات پولی، بانکی و مقررات مربوط به صادرات، واردات و سرمایه گذاری، تدوین قوانین شفاف هماهنگ با استانداردهای روز دنیا و به صورت پایدار، ایجاد امنیت و فضای سیاسی باثبات، برقراری تعرفه های ترجیحی جهت تشویق و جذب سرمایه و اعطای هدفمند معافیت ها نیز موردتوجه مسئولان امر قرار بگیرد.
منطقه ویژه خلیج فارس و ظرفیت بی نظیر صادراتی
منطقه ویژه خلیج فارس از ظرفیت های ویژه ای برای تولید و صادرات برخوردار است. به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، وجیه الله جعفری معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیات عامل ایمیدرو در مراسم آغاز فعالیت اجرایی دو طرح تولیدی در سایت توسعه منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس، صادرات و اشتغالزایی را اولویت ایمیدرو دانست و اظهار کرد: باید منطقه ویژه خلیج فارس را به صورت ویژه تقویت کنیم چراکه این منطقه ظرفیت های صادراتی بی نظیری دارد و بسیار می تواند به اقتصاد کشور کمک کند.
وی ضمن تاکید بر تأمین زیرساخت های لازم برای افزایش سرمایه گذاری در این منطقه، به اهمیت ایجاد توازن در هزینه ها و درآمدهای پروژه های صنعتی اشاره کرد و گفت: به دنبال این هستیم تا در روش اجرای پروژه ها و بستن قراردادها انعطاف های لازم را لحاظ کنیم و این اختیارات به مدیران منطقه ویژه اقتصادی خلیج فارس نیز در جهت تسهیل سرمایه گذاری داده شده است.
ذخایر جدید معدنی
جعفری در ادامه با بیان اینکه پروژه های پیشین باید باقدرت تمام پیگیری و تکمیل شوند، عنوان کرد: در چند سال اخیر، مجموعه ایمیدرو به تنهایی بیش از ۲۷ میلیارد دلار ذخایر جدید معدنی به ذخایر موجود اضافه کرده است. ۱۴ میلیارد دلار از این اکتشافات جدید مربوط به دو سال گذشته است.
وی افزود: زنجیره اکتشاف موجب می شود زنجیره های بعدی تکمیل تر شود. بر همین مبنا طرحی را اجرا کردیم که با فضای تجربی و علمی علاوه بر کار کردن بر روی فولاد، بر موضوع طلا و زنجیره های آن نیز کار کنیم.
پروژه های شاخص
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد: کارهای شاخص و بزرگی در کشور در دست انجام است به عنوان مثال امروز ورق ضدزنگ و ورق الکتریکی که تا پیش ازاین وارداتی بود در داخل تولید می شود و ما اگر این تولیدات را افزایش دهیم قطعاً موجب توسعه و تکمیل زنجیره ها خواهد شد، ضمن اینکه برای نخستین بار سیلیکون متال را تولید کردیم و این ظرفیت وجود دارد که زنجیره های بعدی هم تکمیل شود.
سخن پایانی
هم افزایی میان توان بخش معدن و مناطق ویژه اقتصادی، فرصت های اقتصادی کشور را تقویت می کند. چنانچه از توان یادشده برای توسعه صادرات بهره گرفته شود، می توان به رشد موقعیت های شغلی مستمر، ارتقا تولید ناخالص داخلی و همچنین ارزآوری امید داشت. صادرات گذرگاهی به سوی پیشرفت و توسعه اقتصادی کشور است، درنتیجه نباید از ظرفیت های صادرات در بخش های مختلف غافل بود یا بی تفاوت از کنار آنها گذر کرد. امید می رود با نگاه مثبتی که در میان مدیران سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران وجود دارد، این خواسته در کوتاه ترین زمان ممکن حاصل شود.
